اما تا کنون با خود فکر کرده‌اید که کارشنسان هواشناسی چگونه از وضعیت آب و هوای روزهای اینده خبردار می‌شوند؟ اکنون مهم‌ترین ابزار این کارشناسان فناوری فضایی است. اما گروهی دانشمندان سازمان فضایی اروپا، در حال ساخت یک ماهواره برای بررسی و مطالعه بادهای روی زمین هستند.
این فضاپیما که آیولوس نام دارد قرار است از سال بعد (۲۰۱۶) با بررسی وضعیت حرکت ابرها و بادهای روزی زمین به کارشناسان هواشناسی در پیش‌بینی وضعیت آب و هوا کمک کند. فضاپیمای جدید اروپایی قرار است از ابزارهای پیشرفته سنجش از دور لیزری (لیدار) با دو لیزر بسیار قوی، یک تلسکوپ بزرگ و چند گیرنده بسیار حساس استفاده کند. روش مورد استفاده نیز بسیار شبیه روش‌های سنجش از دور راداری است. به این شکل که نور لیزر از طرف ماهواره به سمت زمین تابانده می‌شود و برخورد به ابرها و سایر ذرات معلق در زمین و بازتابش آنها به سمت تلسکوپ نصب شده روی فضاپیما و ارسال به سوی گیرنده‌ها، می تواند تحلیل‌های بسیار دقیقی از وضعیت جریان‌های آب و هوایی زمین در اختیار کارشناسان قرار دهد.
ماهوارههای هواشناسی را می‌توان نوع خاصی از ماهوارههای سنجش از دور دانست که با هدف دیده‌بانی شرایط جوی و هواشناسی زمین و اقلیم آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ماهواره‌ها برای پوشش‌دهی کامل سرتاسر زمین، معمولاً در مدارهای قطبی به گرد زمین می‌چرخند و البته برخی از ماهوارههای هواشناسی را به مدار زمین‌آهنگ نیز پرتاب می‌کنند.
گستره کاربردهای ماهوارههای هواشناسی بسیار وسیع است. این ماهواره‌ها با استفاده از ابزارها و سنجنده‌هایی که روی آنها نصب شده‌اند، قادر به دیده‌بانی و پایش حرکت ابرها و جریان‌های جوی، آتش‌سوزی‌ها، شکل‌گیری طوفان‌ها، وضعیت یخچال‌ها و آتشفشان‌ها و هرگونه اطلاعات دیگری که بر وضعیت آب و هوای زمین تاثیر دارند، هستند.
بررسی تغییرات پوشش گیاهی زمین، وضعیت دریاها، رنگ اقیانوس‌ها و صفحات یخی معمولاً توسط ماهوارههای زیست محیطی و سنجش از دور انجام می‌گیرد و مواردی مانند کشف سوراخ لایه ازن در قطب جنوب به واسطه داده‌های ماهوارههای هواشناسی بوده است.
آمریکا، اتحادیه اروپا، هند، چین، روسیه و ژاپن از پیشتازان صنعت طراحی و ساخت ماهوارههای هواشناسی در جهان هستند و به ماهوارههای این کشورها به طور منظم و روزانه تغییرات جوی و اقلیمی زمین را نظارت و دیده‌بانی می‌کنند.
برای نخستین بار، ایده استفاده از سامانه‌های پایش هواشناسی زمین در مدار در سال ۱۹۴۶ ارائه شد. سپس در سال ۱۹۵۸، نمونه اولیه ماهواره‌ای موسوم به «ونگارد» طراحی و ساخته شد و یک سال بعد به فضا پرتاب شد. بعد از آن هم ماهوارههای «اکسپلورر ۶ و ۷»، حامل برخی از تجهیزاتی آزمایشی بودند که در امور هواشناسی کاربرد داشت.
اما در تاریخ فناوری فضایی جهان، از ماهواره «تایروس ۱»، به عنوان نخستین ماهواره هواشناسی جهان یاد می‌شود. این ماهواره در اول آوریل ۱۹۶۰ رهسپار فضا شد و ۷۸ روز به انجام ماموریت پرداخت. این ماهواره نسبت به ماهوارههای ونگارد و اکسپلورر که پیش از آن به فضا پرتاب شده بودند، عملکرد بسیار موفق‌تر و سودمندی داشت.
ماموریت موفق ماهواره تایروس ۱، زمینه را برای آغاز برنامه فضایی «نیمباس» هموار کرد. این برنامه فضایی، پایه و اساس همکاری مشترک ناسا و نوآ را در زمینه طراحی و ساخت ماهوارههای هواشناسی تشکیل داد که این همکاری تا به این زمان همچنان ادامه دارد.
ماهواره «نیمباس ۳»، در سال ۱۹۶۹ به فضا پرتاب شد و این ماهواره نمونه بسیار موفقی از برنامه فضایی نیمباس بود که توانست با جمع‌آوری داده‌های مربوط به دمای لایه ترپوسفر جو زمین از شرق اقیانوس اطلس تا بخش زیادی از اقیانوس آرام، تحول مهمی در پیش‌بینی وضعیت آب و هوا ایجاد کند.
در دهه‌های بعدی با به کارگیری سنجنده‌ها و ابزارهای دقیق‌‌تر در طراحی و ساخت ماهوارههای هواشناسی و پرتاب آنها به مدارهای قطبی و زمین‌آهنگ زمینه پیشرفت روزافزون فناوری این دسته از ماهواره‌ها فراهم شد.
No tags for this post.