افزایش کارایی یک نوع آنزیم استخراج‌شده از میگوی دریایی
آنزیم‌ها ترکیباتی هستند که سرعت واکنش‌های شیمیایی را تا 10 میلیون برابر افزایش می‌دهند و خودشان نیز در واکنش مصرف نمی‌شوند. آنزیم‌ها یا کاتالیست‌ها تقریباً در همه صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی موجودات زنده را می‌توان به‌عنوان یک منبع غنی از آنزیم‌ها تلقی کرد.
دکتر احمد همایی پژوهشگر دانشگاه هرمزگان با اشاره به تجارت پرسود آنزیم و همچنین منابع غنی استخراج آنزیم در استان هرمزگان گفت: تجارت آنزیم در سال 2010 نزدیک به2.4 بیلیون دلار برای آمریکا سود داشته و پیش‌بینی‌شده است که به 230 بیلیون دلار افزایش یابد. بنابراین ضروری است کشور ایران در این حوزه وارد بازارهای جهانی شود و بخشی از تجارت آنزیم را به خود اختصاص دهد. با توجه به منابع دریایی استان هرمزگان این ظرفیت وجود دارد که این استان به قطب صنعتی تولید آنزیم تبدیل شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان افزود: آنزیم پروتئاز یکی از آنزیم‌های پرکاربرد در صنایع تولید مواد غذایی و مواد شوینده به شمار می‌رود. در طرح حاضر با توجه به زیست‌بوم منطقه، این آنزیم ارزشمند را از نوعی میگوی دریایی استخراج کرده و سپس تلاش کردیم تا پایداری آن را به کمک فناوری نانو افزایش دهیم. بدین منظور از نانوذزات سولفید روی به‌عنوان بستری برای آنزیم موردنظر استفاده شده است.
به گفته همایی، تثبیت آنزیم پروتئاز بر روی نانوذرات موجب افزایش قابل‌توجه پایداری و عمر این آنزیم می‌شود. همچنین شرایطی فراهم است که بتوان این آنزیم را به سهولت بازیابی و دوباره استفاده کرد.
این محقق در خصوص نقش پررنگ استفاده از فناوری نانو گفت: استفاده از نانوذرات به‌منظور حامل‌های آنزیم موجب شده تا سطح وسیع‌تری برای اتصال و بارگذاری آنزیم به نانوذره فراهم شود و از سوی دیگر ذرات آنزیم نیز بتوانند فعالیت کاتالیستی خود را در سطح وسیع‌تری بروز دهند.
در تحقیق حاضر، از نانو ذرات سولفید روی سنتز شده به روش رسوب‌دهی شیمیایی به‌عنوان بستری برای تثبیت آنزیم پروتئاز استخراج‌شده از نوعی میگوی دریایی با نام پنائوس وانامی استفاده شده است. در این راستا، اندازه، ساختار و مورفولوژی نانوذرات سولفید روی قبل از اجرای فرایند تثبیت و پس‌ازآن به کمک آزمون‌های FT-IR، طیف‌نگاری UV-Vis، DLS و همچنین میکروسکوپ نوری عبوری مورد ارزیابی قرار گرفته است. در نهایت، کارایی آنزیم تثبیت‌شده از حیث پایداری در دماها و pH های بحرانی سنجیده شده است.
دکتر احمد همایی و مژگان رزاقی– عضو هیأت‌علمی و دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه هرمزگان- و دکتر الهه مصدق- عضو هیأت‌علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان- در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. نتایج این کار در مجله International journal of biological macromolecules با ضریب تأثیر 3.671 (جلد 112، سال 2018، صفحات 509 تا 515) منتشر شده است.
