ارزهای رمزی در حال تبدیل شدن به یک کالای تجاری معمول هستند. اخیرا کوین بیس (Coinbase) که یکی از بزرگ ترین پلتفرم ها برای معامله ارزهای دیجیتالی است، شاخص ارزهای رمزی به نام Dow را ارائه داد که رویه های بازار این ارز را منعکس می کند.
ارز رمزی در واقع، واسط مبادله‌ای است که از رمزنگاری برای ایمنی کردن تراکنش ها بهره می گیرد. ارزهای رمزی زیرمجموعه‌ای از ارزهای دیجیتالی هستند و بیت کوین در سال 2009 به عنوان اولین ارز رمز پایه غیر متمرکز ایجاد شد. از آن زمان تاکنون ارزهای رمزی متعددی ایجاد شده‌اند که ارزهای جایگزین بیت کوین هم خوانده می شوند.
با این حال، ارزهای رمزی کماکان بخشی از حیات وحش اقتصاد جهانی باقی مانده اند و تعدادی از بزرگ ترین سایت های اینترنتی از جمله گوگل، فیس بوک و توئیتر تبلیغات برای ارزهای رمزی از طریق پلتفرم هایشان را ممنوع کرده بودند.
در واقع، بسیاری از منتقدان ارزهای رمزی دیجیتالی را با شبکه های جنایی سازمان یافته ای مرتبط می دانند که پول شویی می کنند و طرح های کلاه برداری بین المللی را از طریق دارک وب سازمان دهی می کنند. تعدادی از ارزهای رمزی مثل Monero و Zcash به طور خاص برای ممانعت از رهگیری شدن طراحی شده اند و این کار را با ایجاد زنجیره بلوکی (نوعی فناوری پنهان) ارزهای رمزی انجام می دهند.
این فناوری آدرس فرستنده یا گیرنده و همچنین مبلغ معامله را پنهان می کند و این عمل به ویژه در سر پوش گذاشتن بر روی سود کثیف کارآیی خاصی دارد. بنابراین جای تعجب ندارد که ارزش این ارزهای دیجیتالی افزایش یافته و روز به روز بین کلاهبرداران آنلاین محبوبیت بیشتری کسب می کند.
با این حال، می توان همه ارزهای رمزی را طوری طراحی کرد که کاملا قابل رهگیری باشند و این موضوع معاملات را حتی نسبت به استفاده از پول نقد معمول ایمن تر می کند. معروف ترین مثال در این زمینه بیت کوین است که هر معامله ای را رهگیری می کند اما از گیرنده یا فرستنده نمی خواهد که هویت واقعیتشان را افشا کنند.
نقش ارزهای رمزی در سیاست
با متداول شدن استفاده از ارزهای رمزی و بالا رفتن ارزش شان، مشخص کردن استفاده آن ها در حوزه هایی مانند فایننس کردن یک مبارزه انتخاباتی، خریدهای دولت و لابی کردن اهمیت خاصی دارند.
به نظر می رسد سیاستمداران آماده استفاده از ارزهای رمزی هستند و بهره گیری از این راهکارها (که عمدتا برای نهادهای خصوصی چه خارجی و چه داخلی، چه قانونی و چه غیرقانونی به کار می روند) جهت پمپاژ کردن پول به سیستم سیاسی، کاربردهای جدی جهت مقابله با فساد خواهد داشت.
گزارش سازمان International IDEA در سال 2017 در مورد وضعیت دموکراسی در سطح دنیا به طور دقیق توضیح می دهد که چگونه پول زیاد مزیت بیش از حدی را برای تعداد بسیار اندکی از افراد ایجاد کرده است. در این گزارش شاخص های جدیدی از دموکراسی ارائه شده که نشان می دهند در حالی که طی 40 سال گذشته دموکراسی در سراسر دنیا رشد کلی داشته، سطح فساد در همین مدت کاهش پیدا نکرده است.
در این بین، استفاده انبوه از فناوری ها مثل ارزهای رمزی، می تواند تاثیر عمیقی بر انسجام سیاسی داشته باشد و این موضوع در گذشته با معرفی انواع دیگر فناوری ها مثل رسانه های اجتماعی و تحیل گرهای بزرگ داده اتفاق افتاده است.
تجربه به ما چه می گوید؟
دبیر کل سابق سازمان ملل کوفی عنان به تازگی درباره استفاده برخی از کشورها از رسانه های اجتماعی هشدار داده است. در این میان روسیه به خاطر استفاده استراتژیک از فیس بوک و توئیتر برای مداخله در انتخابات کشورهای اروپایی و ایالات متحده به تیتر رسانه ای تبدیل شد.
همچنین "ریچل بوتسمن" از دانشگاه آکسفورد، ماه ژانویه در مجمع جهانی اقتصاد به مشکلات آتی درباره دادن بیش از حد اختیارات به شرکت های فناورانه هشدار داد؛ به طور مثال، "اوبر" حجم باورنکردنی از داده ها را در اختیار دارد و این که این پلتفرم چه طور از این داده ها استفاده می کند یا این که چه طور باید از آن ها استفاده کند، هنوز جای بحث دارد.
مشکل اینجاست که سرعت اجرای فرآیندهای قانون گذاری که چندین سال طول می کشند در مقایسه با سرعت تکامل فناوری ها که در کسری از ثانیه رخ می دهند، بیش از حد پایین است و این که فرآیندهای سیاست گذاری کنونی برای حوزه دیجیتالی طراحی نشده اند.
با این حال، نمونه های مثبتی از فناوری های نوین وجود دارند که در مبارزه با فساد و همچنین فساد دولتی کمک حال هستند. به طور مثال، ابزارهای دیجیتالی برای احزاب سیاسی جهت گزارش کردن درآمد و مخارجشان یا افشای این گزارش ها برای عموم طراحی شده اند که نظارت بر جامعه مدنی و احزاب را آسان تر کرده است.
هشدار زودهنگام و سیستم های اطلاعاتی گرافیکی هم راهکارهای خوبی برای مبارزه با فساد و جنایت سازمان یافته هستند. این ابزارها به ما امکان سیستم بندی کردن اطلاعات لازم درباره تهدیدها و خطرها را می دهند، چه در سطح ریز (مثل شهرها و شهرداری ها) و چه در سطح کلان مثل ارتباطاتی که ندهای مختلف متعلق به زنجیره شبکه ای معاملاتی را به هم مربوط می کنند.
آنچه این مثال ها درباره ارزهای رمزی به ما می گویند این است که مسئله این نیست که آیا این ارزها برای دموکراسی خوب هستند یا نه، بلکه مسئله این است که آیا ما برای کنترل آن ها آمادگی کافی داریم یا خیر. وقتی نوبت به کنترل کردن پول در حوزه سیاست می رسد، باید استفاده از ارزهای رمزی که امکان رهگیری مناسب را نمی دهند، را ممنوع کنیم و استفاده از ارزهایی را ترغیب کنیم که امکان رهگیری را فراهم می کنند.
یک راهکار ساده وضع مقررات های بیشتری است که ارزهای رمزی را به حساب های بانکی معمولی مرتبط می کنند. این نوع استراتژی ها بازار را به سمت شفافیت برده و از فعالیت جنایی دور می کنند.
وضعیت ارز رمزی در ایران
با توجه به حرکت دنیا به سمت رمز ارزی و حضور پررنگ و پیشرفت غیر قابل انکار این ارزها در عرصه مبادلات جهانی، کارشناسان اقتصادی معتقدند باید قوانین لازم در این حوزه را تدوین کرد تا رونق اقتصادی بر اساس فناوری اطلاعات را داشته باشیم و در این زمینه از دنیا عقب نیفتیم.
با این حال، با توجه به مبهم بودن بسیاری از ابعاد ارزهای رمزی، پژوهش و تحقیق درباره آن ها و همچنین ایجاد ارز رمزی ملی امری ضروری به نظر می رسد. بانک مرکزی مسئولیت پژوهش در این زمینه را به پژوهشکده پولی و مالی سپرده و طرح مطالعاتی انتشار ارز ملی رمزی در این پژوهشکده شروع شده است. در واقع، ایران در این زمینه مانند بسیاری از کشورها در فاز مطالعاتی قرار دارد.
صاحبنظران حوزه بانکداری الکترونیک امیدوارند استفاده از ارزهای رمزی باعث ثبات و شفافیت اقتصادی و همچنین کاهش هزینه های نظام ملی و پولی کشور شود و به توزیع اعتبارات و چرخش پول کمک کند.
گزارش: شه تاو ناصری
No tags for this post.