روش های متداول درمان سرطان شامل جراحی و برداشتن تومور، شیمی درمانی و پرتودرمانی هستند که تقریبا منجر به بهبودی حدود نیمی از بیماران مبتلا به سرطان می شوند؛ اما ایمونوتراپی شیوه ای نسبتا جدید در درمان سرطان محسوب می شود.
نتایج تحقیقات در کشورهای مختلف حاکی از اثربخشی بالای ایمونوتراپی در درمان برخی از انواع سرطان دارد؛ به طوریکه مجله ساینس (Science)، ایمونوتراپی سرطان را به عنوان بزرگترین تحول علمی سال 2013 معرفی کرد.
در روش ایمونوتراپی، سیستم ایمنی بدن بیمار اقدام به مقابله با تومور سرطانی می کند و این کار از طریق تقویت سلول های تی انجام می شود. سلول های تی (T-cell) نوعی از سلول های ایمنی محسوب شده و در مبارزه با بیماری ها، عفونت های مختلف و مبارزه با سرطان، نقش مهمی ایفا می کنند.
اساس کار ایمونوتراپی، تقویت سلول های تی است؛ به این صورت که این سلول ها از بدن بیمار گرفته شده و با دستکاری ژتیکی، گیرنده آنتی ژن مصنوعی در سطح آنها ایجاد می شود. پس از تقویت و برنامه ریزی مجدد، سلول های تی دوباره وارد بدن بیمار می شوند.
سلول های سرطانی همواره تلاش می کنند تا خود را از دید سیستم ایمنی بدن پنهان کنند و این کار منجر به رشد تومور سرطانی می شود. اما سلول های تی تقویت شده، قادر به شناسایی پروتئین خاصی هستند که تنها در سلول های سرطانی یافت می شود؛ از این طریق، سلول های تی به سلول های سرطانی حمله کرده و آنها را از بین می برند.
ایمونوتراپی تنها سلول های بدخیم را مورد حمله قرار داده و بر سلول های خودی تاثیر چندانی نداشته و اختصاصی تر از کموتراپی و رادیوتراپی عمل می کند.
استفاده از آنتی بادی های منوکلونال MAB))، Adoptive Immunotherapy اختصاصی، انواع کین ها، انتقال سلول های ایمنی کار آمد، واکسیناسیون اختصاصی با موادی مثل آنتی ژن های ویروسی خاص و سلول های تومورال، عمده ترین روش های مورد استفاده در ایمونوتراپی بیماران مبتلا به سرطان هستند.
ایمونوتراپی در ایران
دکتر امیررضا عارف، عضو مرکز تخصصی سرطان دانشگاه هاروارد (آمریکا) معتقد است: در ایران، دو روش جدید تارگت تراپی و ایمونوتراپی که برای درمان هدفمند سرطان در کشورهای پیشرفته کاربرد دارد، هنوز جا نیفتاده و از روش‌های سنتی نظیر شیمی درمانی که عوارض زیادی برای بیمار دارد، استفاده می شود.
وی تأکید کرد: اگر بخواهیم مجموع تمام تومورها را در نظر بگیریم، بین 15 تا 20 درصد از بیماران به داروهای ایمونوتراپی پاسخ مثبت می دهند. اگر بخواهیم این عدد را در مقیاس کشور ایران در نظر بگیریم، از 100 هزار نفر بیمار سرطانی که در کشور وجود دارد، حدود 20 هزار بیمار سیستم ایمنی بدنشان قابلیت درمان را دارد که عدد بالایی است.
دکتر حمید سعیدی ساعدی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان و دبیر علمی اولین همایش تازه های ایمونوانکولوژی گفت: از میان داروهای موجود در این فهرست داروهای دارای تاییده FDA ایمنوتراپی، داروی "ریتوکسی مپ" طی چند سال اخیر در ایران هم ساخته شده و با قیمت خوبی عرضه می شود که برای بیماران مورد استفاده قرار می گیرد و امیدواریم در سال های آینده، بقیه داروها را هم در داخل کشور تولید کنیم.
تلاش چین برای تبدیل شدن به قطب ایمونوتراپی آسیا
حوزه ایمونوانکولوژی (immuno-oncology) – درمان هدفمند که با افزایش قدرت سیستم ایمنی فرد، با تومورهای سرطانی مقابله می کند – به شدت در آسیا مورد توجه قرار گرفته و شاهد سرمایه گذاری های گسترده در این حوزه هستیم.
برخی از شرکت های فعال در حوزه ایمونوانکولوژی آسیا، طی چند ماه اخیر، با افزایش ارزش سهام خود مواجه شده اند. بورس هنک کنگ (HKEX) نیز موافقت خود را برای اصلاح برخی قوانین به منظور پذیرش سرمایه با هدف توسعه داروهای نوآورانه و تجهیزات پزشکی پشرفته اعلام کرده است.
شرکت زیست فناوریGenscript در نانجینگ (چین)، ارائه دهنده خدمات علوم زیستی و توسعه دهنده درمان های نوین سرطان، پس از سرمایه گذاری 350 میلیون دلاری از سوی Johnson & Johnson، با افزایش 63.5 درصدی ارزش سهام از دسامبر 2017 مواجه شده است.
قرارداد همکاری مشترک Genscript و Johnson & Johnson نخستین قرارداد در نوع خود محسوب می شود. درعین حال، این قرارداد از آن جهت حائز اهمیت است که یک شرکت بزرگ دارویی چندملیتی (J & J)، موافقت خود را برای همکاری مشترک با یک شریک کوچک تر اعلام کرده است.
براساس این قرارداد، هزینه های تولید، درآمد، سود، ضرر و زیان به صورت 70 درصد Genscript و 30 درصد Johnson & Johnson تعیین شده است. تأیید نهایی از سوی اداره غذا و داروی چین برای شروع آزمایش های علمی، مهمترین نقطه عطف در حوزه ایمونوانکولوژی و تولید داروهایی جدید سرطان توسط چین محسوب می شود.
داشتن شرکای جهانی معتبری مانند J & J به نوعی، تأیید کننده اثربخشی روش های درمانی و داروهای تولیدی شرکت Genscript است.
امضای قرارداد همکاری مشترک و سرمایه گذاری 350 میلیون دلاری، بخشی از برنامه پکن برای تحقق هدف 2025 Made in China – تلاشی برای پذیرش محصولات چین در سطح جهان – محسوب می شود.
گزارش: معصومه سوهانی
منابع: دانشگاه علوم پزشکی ایران / ایسنا / مهر / SCMP
No tags for this post.