سرپرست سابق کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه باستان استون‌هنج اعلام کرد که مطالعات انجام‌شده در این محوطه مشهور باستانی نشان می‌دهد که دو تخته‌سنگ عظیم استفاده‌شده در مجموعه استون‌هنج ، میلیون‌ها سال پیش از ساخت این مجموعه توسط مردم دوره نوسنگی در این محل وجود داشته است.
فرضیات پیشین بر این اساس بود که تمام سنگ‌ها در استون‌هنج از منطقه مالبوروو داونز (Marlborough Downs) در فاصله بیش از ۲۰ مایل از این محل آورده شده است اما شواهد نشان می‌دهد که برخی از این سنگ‌ها از ابتدا در محل امروزی خود قرار داشته و بعدها بخش‌های دیگر مجموعه در اطراف آن ساخته‌شده است.
بر اساس گزارشی که به‌تازگی در ژورنال باستان‌شناسی بریتانیا (British Archaeology journal) منتشرشده است، مایک پیتس (Mike Pitts ) سرپرست سابق کاوش‌های باستان‌شناسی استون‌هنج اعلام کرد دو تخته‌سنگ بسیار بزرگ این مجموعه همیشه و از ابتدا در این محل قرار داشتند. بنای پیش‌ازتاریخی استون‌هنج Stonehenge در مرکز بخش متراکم و پیچیده‌ای از سایت گسترده دوره‌های نوسنگی و برنز که شامل به صدها تپه تدفین هستند، قرار دارد. این محوطه که گفته می‌شود بر اساس مسیر حرکت خورشید ساخته‌شده است برای قرن‌ها یکی از معماهای بزرگ دنیای باستان‌شناسی محسوب می‌شده است.
بزرگ‌ترین سنگ سارسن (sarsen) یا سنگ‌های پاشنه‌ای که به تخته‌سنگ ماسه‌سنگ سیلیسیتی موجود در استون‌هنج اطلاق می‌شود در ۷۵ متری مرکز میدانگاه مجموعه قرار داشته و حدود ۶۰ تن وزن دارد. این سنگ برخلاف سایر نمونه‌های موجود در این مجموعه باستانی، هیچ‌گاه تراشیده نشده و شکل داده نشده بود. این نقطه دقیقاً جایی است که در زیرخط افق در میانه فصل تابستان و زمستان خورشید بالا رفته و رصد می‌شود. در دهه هفتاد میلادی، مایک پیتز در کنار این تخته‌سنگ اقدام به حفاری کرده و مشخص شد که ادامه این سنگ حداقل به میزان شش متر داخل زمین قرار دارد. این موضوع نشان می‌دهد که این تخته‌سنگ از محل دیگری آورده نشده و در موقعیت خود به‌طور طبیعی وجود داشته و تنها در همین محل به‌صورت قائم قرار داده‌شده است. به اعتقاد این باستان‌شناس مشهور بریتانیایی، تقارن لبه این سنگ با حرکت خورشید، صرفاً موضوعی تصادفی بوده و بر اساس محاسبات صورت نگرفته است.
وی در این رابطه اظهار داشت: « فرضیات پیشین بر این اساس بود که تمام سنگ‌ها در استون هنج از منطقه مالبوروو داونز (Marlborough Downs) در فاصله بیش از ۲۰ مایل از این محل آورده شده است اما شواهد نشان می‌دهد که برخی از این سنگ‌ها از ابتدا در محل امروزی خود قرار داشته و بعدها بخش‌های دیگر مجموعه در اطراف آن ساخته‌شده است.»
بررسی‌ها و نقشه‌برداری‌های انجام‌شده در سال ۲۰۱۴ با کمک دوربین‌های اسکن زمین که قادر به مشاهده اشیا و آثار موجود در لایه‌های سطحی تا عمق چندین متر بود، نشان می‌دهد که مجموعه سنگ‌های باقی‌مانده امروزی بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر بوده است. این موضوع نه‌تنها دلیل ساخت این مجموعه عجیب و شگفت‌انگیز را حل نکرد بلکه بر پیچیدگی‌های آن افزود. تاکنون بررسی‌های متعددی توسط باستان‌شناسان و زمین شناسان در محوطه Stonehenge انجام‌شده است و به همین نسبت نظریات مختلفی نیز درباره ماهیت و کاربری این سنگ‌های عظیم‌الجثه ارائه‌شده است. بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده، ساخت این مجموعه به حدود پنج هزار سال پیش و در سال‌های هزاره سوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. البته آزمایش‌های C۱۴ که بر روی مواد آلی منطقه که در سال ۲۰۰۸ میلادی انجام شد نشان می‌دهد که نخستین سنگ‌هایی که در این مجموعه برافراشته شدند نزدیک به دو هزار و چهارصد تا دو هزار و دویست سال پیش از میلاد مسیح توسط انسان به کار گرفته‌شده‌اند.
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده مشخص‌شده است که محوطه استون هنج به چند بخش تقسیم‌بندی شده است که به شرح زیر هستند:
- ۱۱۰ متر قطر مرکزی شامل دروازه ورودی در جبهه شمال شرق و دروازه فرعی در جنوب . در این منطقه آثاری از ابزارهای سنگی و بقایای استخوان‌های مصرف‌شده توسط انسان‌های سازنده این مجموعه کشف‌شده است . این استخوان‌ها به گوزن و گاو تعلق دارند .
- آثاری قدیمی‌تر که دارای یک حصار چوبی بوده و در مدت‌زمانی کوتاه ساخته‌شده است .
- بخش‌هایی که هنوز حفاری نشده و هنوز در دل خاک هستند ولی توسط اسکن سطح زمین شناسایی‌شده‌اند .
باید در نظر داشت که دوره ساخت این بنا تقریباً مصادف به دوران نوسنگی در انگلستان است و این دوران به عصر پیش‌ازتاریخ تعلق دارند. به همین دلیل هیچ نشانه و اثری که نشان‌دهنده خط و نگارش باشد در این محوطه به دست نیامده است و کسی دقیق نمی‌داند دلیل اصلی مردم آن روزگار از تحمل این سختی و مشقت برای ساخت چنین مجموعه‌ای از سنگ‌های بزرگ چه بوده است. در این رابطه نظریه‌ها و تئوری‌های مختلفی ارائه‌شده‌اند.
نظریات مختلف درباره کاربرد مجموعه استون‌هنج:
بررسی‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که تکنیک و روش‌های دوره نوسنگی در استون هنج دیده می‌شود و امکان دارد که بنای آن رصدخانه بوده و یا اینکه کاربری مذهبی داشته است . البته هنوز هیچ‌گونه شواهد و اسناد قطعی برای اثبات هیچ‌کدام از این دو نظریه به دست نیامده است.
پروفسور جفری وین رایت رئیس انجمن عتیقه شناسان لندن و پروفسور تیموتی دارویل برای این مجموعه کاربری مذهبی و درمانی پیشنهاد داده و اعتقاد دارند این مجموعه برای مردم باستان مقدس بوده است.
از سوی دیگر بررسی‌های باستان‌شناسی که در بنای یادبود استون هنج و محوطه پیرامون آن در سال ۲۰۰۸ میلادی انجام‌گرفته است، نشان می‌دهد که ممکن است این مجموعه در ابتدا برای تدفین گروهی در نظر گرفته‌شده باشد.
گروهی دیگر از پژوهشگران نیز با توجه به اینکه مجموعه استون هنج در عصر نوسنگی ساخته‌شده است و این دوره مقارن با عصر آغاز کشاورزی است، احتمال می‌دهند که این مجموعه نوعی تقویم کشاورزی بوده تا مردم باستان بر اساس نوع موقعیت ستاره‌ها و سایه این سنگ‌ها از زمان و فصل باخبر شده و برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند. البته این نظریه هم علی‌رغم طرفداران پرتعدادی که دارد هنوز به‌صورت قطعی اثبات نشده است.
گفتنی است در سال ۱۹۸۶ میلادی استون هنج و محوطه پیرامون آن در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و نیز این منطقه به جهت وجود این بنای یادبود کهن به‌عنوان مکانی حفاظت‌شده و ملی اعلام‌شده است. درهرحال این یافته جدید و اعلام اینکه برخی از سنگ‌های اصلی تشکیل‌دهنده مجموعه استون‌هینج از ابتدا در محل امروزی خود قرار داشتند نه‌تنها کمکی به حل معمای لاینحل این محوطه باستانی نمی‌کند، بلکه موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع شده و تفسیر وجودی این مجموعه را دشوارتر می‌کند.
ترجمه و گردآوری گزارش: دکتر احسان محمدحسینی- باستان شناس
منبع: theweek
No tags for this post.