جوایز معتبر ریاضیات کدامند؟
جایزه اخیر خانم مریم میرزاخانی باعث شد تا برای شناخت بیشتر جوایز مهم در حوزه ریاضیات مروری بر آنها داشته باشیم.
مدال فیلدز
فیلدز مهمترین جایزه جهانی ریاضی است که هر چهار سال یک بار در کنگره «اتحادیه ی جهانی ریاضیات» به ریاضیدانان کمتر از چهل سال که کار ارزشمندی در ریاضیات انجام داده باشند اهدا می شود. این جایزه به نوعی معادل جایزه نوبل در علوم دیگر است. جایزه نوبل مهمترین جایزه در علوم فیزیک، شیمی، اقتصاد و غیره می‌باشد، ولی جایزه نوبل در ریاضیات وجود ندارد و جایزه فیلدز این خلا را پر می‌کند. لذا جایزه فیلدز را به عنوان نوبل ریاضیات تعبیر می‌کنند و ارزشی معادل جایزه نوبل را دارد.
کشورهای مختلف تعداد جایزه‌های کسب شده فیلدز را به عنوان افتخارات خود می‌دانند و محققان خود را برای کسب این جایزه تشویق و حمایت می‌کنند. نقش این جایزه در ایجاد انگیزه به محققین جوان نقش به سزایی دارد.
مشخصات جایزه
این جایزه که اولین بار در سال 1954به ابتکار «جان چارلزفیلدز» کانادایی اهدا شد، یک مدال (یا سکه) طلا به همراه 15000 دلار کانادا است. هرچند که ارزش مالی این جایزه (خصوصا در مقایسه با جایزه نوبل) ناچیز است، اما ارزش معنوی این جایزه بسیار بالاست، به طوری که بالاترین افتخار یک ریاضی دان دریافت این جایزه می‌باشد.
در روی مدال فیلدز تصویر نیمرخ ارشمیدس حکاکی شده است و در پشت مدال جمله‌ای با این مضمون آمده است «ریاضیدانان سراسر جهان به اتفاق این جایزه را به دلیل آثار برجسته تقدیم می‌دارند». همچنین در پشت این نوشته تصویری از یك شاخه زیتون است و در پشت شاخه زیتون تصویری از یك كره است كه در یك استوانه با ارتفاع و قطر قاعده‌ای برابر قطر كره محاط گشته است. ارشمیدس اثبات كرده بود كه این كره حجمش دقیقا برابر دوسوم حجم استوانه است و نیز مساحتی برابر دوسوم مساحت استوانه را دارد.
نکاتی جالب درباره دریافت کنندگان فیلدز
1.اولین بار جایزه در سال 1954در اسلو پایتخت نروژ به «لارس آهلفورس»فنلاندی و«جس داکلاس»آمریکایی اهدا شد.
2.«ژان پیر سر»ریاضیدان فرانسوی (یکی از نیکلا بورباکی‌ها) جوانتیرین دریافت کننده این جایزه بوده است. او در زمان دریافت این جایزه در سال 1954تنها 27 سال داشت.
زمینه فعالیت: هندسه جبری، نظریه ی اعداد و توپولوژی
3.«سر اندرو وایلز»ریاضیدان انگلیسی که قضیه آخر فرما را ثابت کرد، معروف ترین ریاضیدانی است که نتوانست این جایزه را دریافت کند. زیرا او این قضیه را در سال 1993ثابت کرد و در زمان اهدای این جایزه در سال 1994، 41 سال داشت. خاطر نشان می‌شود که قضیه فرما از چالشی‌ترین قضایای ریاضی است که فرما آن را مطرح کرد ولی اثبات آن مدت‌ها به طول انجامید.
زمینه فعالیت: نظریه اعداد
4. «ادوارد ویتن» فیزیکدان نظری یهودی- آمریکایی تنها فیزیکدانی است که به دریافت این جایزه مفتخر شده است. او این جایزه را در سال 1990 به خاطر تحقیقاتش در زمینه ریاضی- فیزیک دریافت کرد.
زمینه فعالیت: فیزیک نظری و ریاضی- فیزیک
5. در سال 2006 «گریگوری پرلمن» ریاضیدان روسی که حدس پوانکاره را ثابت کرده بود از دریافت جایزه امتناع کرد.
زمینه فعالیت: هندسه ریمانی، توپولوژی
6. «الکساندر گروتندیک» تنها دریافت کننده این جایزه است که تابع هیچ کشوری نیست . او متولد آلمان می باشد و در موسسه ای در فرانسه فعالیت می کند.
زمینه فعالیت: هندسه جبری،نظریه اعداد جبری،توپولوژی جبری، نظریه نمایش ، نظریه مجموعه ها و منطق
7. این جایزه در سال 2014 در سئول کره جنوبی به چهار ریاضیدان اهدا شد. این ریاضیدانان عبارتند از
1-دکتر مریم میرزاخانی برنده مدال طلای المپیاد دانش آموزی ریاضی سال‌های 1994 و 1995، دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف – در مقطع کارشناسی – و استاد 37 ساله دانشگاه استنفورد آمریکا
2- آرتور آویلا، برنده مدال طلای المپیاد دانش آموزی جهانی 1995 ، دانش‌آموخته موسسه ملی ریاضیات محض و کاربردی (IMPA) ریودوژانیروی برزیل و استاد 35 ساله دانشگاه دنیس دیدور پاریس
3- مارتین هایرر، ریاضیدان 38 ساله اتریشی و استاد دانشگاه وارویک انگلیس
4- مانجول بارگاوا، دانش‌آموخته دانشگاه هاروارد و استاد 40 ساله دانشگاه پرینستون آمریکا
برندگان جایزه فیلدز از سال 2010 به قبل به این شرح هستند:
2010: ایلان لیندن‌اشتراوس از دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه پرینستون، نگو باو چائو از دانشگاه پاریس-سود 11 و مؤسسه مطالعات پیشرفته، استانیسلاو سمیرینف از دانشگاه ژنو، سدریک ویلانی از دانشگاه اکول نرمال سوپریور فرانسه
2006 : آندره اُكنكوف (Andrei Okounkov) از روسیه، گریگوری پرلمان (Grigori Perelman) از روسیه، ترنس تائو (Terence Tao) از استرالیا و وندلین ورنر (Wendelin Werner) از فرانسه.
2002 : لوران لافورژ (Laurent Lafforgue) از فرانسه و ولادمیر وودفسكی (Vladimir Voevodsky) از روسیه.
1998 : ریچارد اوان بورچردز (Richard Ewen Borcherds) از انگلستان، ویلیام تیموتی گاورز(William Timothy Gowers) از انگلستان، ماكسیم كنتسویچ (MaximKontsevich) از روسیه و كورتیس مك‌مولن (Curtis T. McMullen) از آمریکا.
1994: فیم ایزاكویچ زِلمانوف (Efim Isakovich Zelmanov) از روسیه، پیرلویی لیونز (Pierre-Louis Lions) از فرانسه، ژان بورگن (Jean Bourgain) از بلژیك و ژان‌كریستف یوكوز (Jean-Christophe Yoccoz) از فرانسه.
1990 :ولادیمیر درینفیلد (Vladimir Drinfeld) از شوروی سابق، وگان فردریك راندال جونز(VaughanFrederick Randal Jones) از زلاندنو، شیگ‌فومی موری (Shigefumi Mori) از ژاپن، و ادوارد ویتن (Edward Witten) از آمریکا.
1986 :سیمون دونالدسون (SimonDonaldson) از انگلستان، گِرِد فالتینگز (Gerd Faltings) از آلمان و مایكل فریدمن (Michael Freedman) از آمریکا.
1982 :آلن كونز (Alain Connes) از فرانسه، ویلیام تورستن (WilliamThurston) از آمریکا و شینگ تونگ یاو (Shing-Tung Yau) از چین.
1978 : پیر دلن (Pierre Deligne) از بلژیك، چارلز فِفِرمن (CharlesFefferman) از آمریکا، گریگوری مارگولیس (GrigoryMargulis) از شوروی سابق و دانیل كوییلِن (Daniel Quillen) از آمریکا.
1974 :انریكو بُمبیری (EnricoBombieri) از ایتالیا و دیوید مامفرد (David Mumford) از آمریکا.
1970 :الن بیكر (Alan Baker) از انگلستان، هیه‌شوكی هیروناكا (Heisuke Hironaka) از ژاپن، سرگئی پترویچ نویكوف (Sergei Petrovich Novikov) از شوروی سابق و جان گریگز تامپسون(JohnGriggsThompson) از آمریکا.
1966 : مایكل اتیا (Michael Atiyah) از انگلستان، پل جوزف كوهن (Paul Joseph Cohen) از آمریکا، الكساندر گروتندیك (AlexanderGrothendieck) از فرانسه و استفان اسمِیل (Stephen Smale) از آمریکا.
1962: لارس هرماندر (LarsHörmander) از سوئد و جان میلنُر (John Milnor) از آمریکا.
1958 : كلاوس رت (Klaus Roth) از آمریکا و رنه توم (René Thom) از فرانسه.
1954 : كنی‌هیكو كُدایرا (Kunihiko Kodaira) از ژاپن و ژان‌پیر سِر (Jean-Pierre Serre) از فرانسه.
1950 : لوران شوارتز (LaurentSchwartz) از فرانسه و اتل سلبرگ (Atle Selberg) از نروژ.
1936 : لارس آلفورث (Lars Ahlfors) از فنلاند و جس داگلاس (JesseDouglas) از آمریکا.
جایزه آبل
جایزه آبل سالانه به وسیله پادشاه نروژ به ریاضیدانی که کار ارزنده ای در ریاضیات انجام داده باشد، اعطا می شود. آکادمی علوم نروژ سالانه جایزه را بعد از انتخاب توسط یک کمیته پنج نفره از ریاضی دانان بین المللی،اعلام می کند.
ارزش مالی
مبلغ این جایزه نزدیک یک میلیون دلار آمریکایی است.
تاریخچه
در سال 2001 دولت نروژ اعلام کرد به مناسبت بزرگداشت دویستمین سالگرد تولد ریاضیدان نروژ «نیلز هنریک آبل» جایزه ایی جدید برای ریاضیدانان در نظر گرفته است. این جایزه در حقیقت برای تشویق ریاضیدانان به خصوص افراد جدید در جهت تولد دانش ریاضیات است.این جایزه براساس طرح پیشنهادی «لی» ریاضیدان قرن 19 دانشگاه اسلو شکل گرفت.
1.در آوریل 2003اعلام شد که «ژان پیر سر» نخستین کاندیدای دریافت جایزه آبل است که در همین سال برای نخستین بار جایزه به وی اعطا گردید.
2.جایزه سال 2011 به «جان میلنور» آمریکایی به خاطر کارهایش در زمینه توپولوژی، هندسه و جبر اهدا شد. میلنور در سال 1962 مدال فیلدز را نیز دریافت کرده بود.
3.تنها کسانی که تاکنون موفق شده اند هر دو جایزه فیلدز و آبل را از آن خود کنند عبارتند از:
– ژان پیر سر از فرانسه
– مایکل اتیه از بریتانیا
– جان تامپسن از ایالات متحده
– جان میلنور از ایالات متحده
سایر جوایز ارزنده در ریاضیات عبارتند از:
– جایزه ولف
– جایزه کول
– جایزه گاوس
– جایزه نمرز
*با تشکر از دکتر مصطفی شمسی، عضو هیات علمی گروه ریاضی کاربردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به دلیل کمک در جمع آوری اطلاعات
No tags for this post.
