در سال ۱۹۱۵ میلادی تیمی از باستان شناسان آمریکایی در حین کاوش در گورستان دیرالبرشا در کشور مصر، موفق به کشف بقایای یک مقبره باستانی شدند. در داخل اتاقکی که توسط سنگ‌آهک محصورشده بود، منظره‌ای عجیب و شگفت‌انگیز کشف شد. در این اتاق یک سربریده مومیایی‌شده، روی تابوتی چوبی از جنس چوب سدر قرارگرفته بود.
استخراج دی ان ای از این مومیایی ۴ هزارساله نیازمند فناوری بسیار پیشرفته بوده و انجام آن منجر به ارائه روشی جدید در استخراج دی ان ای می‌شد که نتیجه نهایی آن قطعاً اطلاعاتی ارزشمند را در رابطه با مصر باستان در اختیار باستان شناسان قرار می‌دهد.
این اتاق توسط باستان شناسان با عنوان اتاق ۱۰A نام‌گذاری شده و مطالعات بعدی نشان داد که این اتاق آخرین آرامگاه حاکمی محلی به نام جو هو توه ناکت (Djehutynakht) و همسرش است. این آرامگاه در طول چهار هزار سال که از وفات این زوج می‌گذشت، توسط دزدان مقابر غارت‌شده و اشیا قیمتی و طلا و جواهرات موجود در آن به یغما رفته بود. این دزدان آرامگاه، پیش از به آتش کشیدن اتاق مقبره برای پنهان کردن سرقت خود، سر مومیایی را جدا کرده و پیکر وی را به گوشه‌ای انداخته بودند. به‌این‌ترتیب باستان شناسان با بقایای تخریب‌شده این مقبره مواجه شده و تلاش کردند تا نقوش و تصاویر داخل اتاق مقبره و روی تابوت را بازسازی کنند. این آثار در سال ۱۹۲۱ میلادی به موزه هنرهای زیبا در بوستون ارسال‌شده و تا سال ۲۰۰۹ میلادی بیشتر اشیا و گنجینه یافت شده در این اتاق باستانی، در انبار موزه نگهداری می‌شد تا اینکه در این سال، مدیران موزه نمایشگاهی از این آثار و مومیایی‌ها ارائه کردند. گفتنی است بدن این مومیایی در مصر باقی‌مانده و سر وی در آمریکا نگهداری می‌شود. این سر مومیایی‌شده دارای ابروهایی نقاشی شده، موهایی قهوه‌ای و چهره‌ای مرموز است. دکتر ریتا فرید (Rita Freed) یکی از موزه‌داران موزه هنرهای زیبا در بوستون دراین‌باره گفت: « این سر مومیایی‌شده روی تابوت حاکم محلی مصر باستان کشف‌شده است اما ما هیچ‌گاه مطمئن نبودیم که این سر به خود حاکم تعلق داشته یا برای همسر وی است.» در ادامه مطالعات، کارکنان موزه به این نتیجه رسیدند که تنها آزمایش دی ان ای قادر به پاسخ به این سؤال است که این مومیایی متعلق به آقای جو هو توه ناکت بوده یا سر جداشده همسر وی محسوب می‌شود. ریتا فرید دراین‌باره می‌گوید: «متأسفانه در سال ۲۰۰۹ هیچ نمونه دی ان ای از این سر مومیایی‌شده ۴ هزارساله استخراج نشد.» متأسفانه باید اذعان داشت که شرایط خشک و بیابانی مصر سبب می‌شود که دی ان ای موجود در بافت‌های اجساد مومیایی‌شده، به‌سرعت از بین رفته و معمولاً تلاش‌ها برای استخراج دی ان ای این اجساد باستانی، ناموفق بوده است. به همین دلیل در این مورد خاص، مسئولان موزه از دفتر تحقیقات جنایی فدرال درخواست کمک کردند. در ادامه تیمی از کارشناسان اف بی آی برای بررسی این نمونه تعیین شدند اما مشکل اینجا بود که اف بی آی تاکنون تجربه مطالعه چنین نمونه قدیمی و باستانی را نداشته و استخراج دی ان ای از این مومیایی ۴ هزارساله نیازمند فناوری بسیار پیشرفته بوده و انجام آن منجر به ارائه روشی جدید در استخراج دی ان ای می‌شد که نتیجه نهایی آن قطعاً اطلاعاتی ارزشمند را در رابطه با مصر باستان در اختیار باستان شناسان قرار می‌دهد.
اودیل رولیل (Odile Loreille) یکی از کارشناسان قانونی اف بی آی در این رابطه گفت: «صادقانه باید اعتراف کنم که من در ابتدا هیچ شانسی برای موفقیت در استخراج دی ان ای از این سر مومیایی‌شده متعلق به مصر باستان، قائل نبودم.» اما درنهایت دکتر رولیل و همکارانش بر اساس گزارشی که در شماره ماه مارس سال جاری نشریه تخصصی journal Genes منتشر شد، اعلام کردند که موفق به استخراج دی ان ای از این مومیایی باستان شده و مطالعات برای کشف رازهای نهفته در این سر عجیب و مرموز ادامه پیدا خواهد کرد.
در مقبره این مومیایی چه چیزهایی وجود داشت؟
به اعتقاد باستان شناسان، آقای جو هو توه ناکت و همسر وی در حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح در زمان سلسله میانی فراعنه مصر زندگی می‌کردند. وی بر بخشی از مصر علیا حکومت کرده و ازآنجایی‌که اتاق مقبره وی فاقد تزئینات خاصی بود، تابوت چوبی این حاکم با خطوط هیروگلیف و نقوش بسیار زیبایی تزئین شده بود.
مارلین دی میر (Marleen De Meyer) معاون بخش باستان‌شناسی و مصرشناسی موسسه هلندی فلمیش در قاهره که در سال ۲۰۰۹ این مقبره را مجدداً موردمطالعه قرار داده است، در این رابطه می‌گوید: «تابوت کشف‌شده در اتاق مقبره یکی از شاهکارهای عصر سلسله میانی فراعنه مصر به شمار می‌رود. در این تابوت،نشانه‌هایی بسیار نادر از واقعیت‌گرایی دیده می‌شود. »
یکی دیگر از شگفتی‌های موجود در این مومیائی، فقدان بخش‌هایی از استخوان جمجمه و فک وی است که در حالت عادی دیده نشده و تنها پس از انجام تصویربرداری سی‌تی‌اسکن، مشخص شد. برخی از پژوهشگران اعتقاددارند این موضوع به دلیل انجام نوعی خاص از مومیایی کردن اجساد به نام مراسم باز کردن دهان مومیایی یا (Opening of the Mouth Ceremony) رخ‌داده باشد. به‌هرحال کشف رمز از شرایط این مومیایی عجیب نیازمند انجام تحقیقات بیشتر است.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: nytimes
No tags for this post.