انفجار و فوران آتش‌فشان‌ها با انتشار گازهای تحت‌فشار و به بیرون پرتاب شدن سنگ‌ریزه‌ها آغازشده و به فوران مواد مذاب می‌انجامند. فوران آتش‌فشانی یکی از قوی‌ترین فعل‌وانفعالات سیاره زمین است که نمی‌توانیم آن را به‌طور کامل تصور کنیم و تنها مراحل پایانی و خروج مواد مذاب را از کوهی جامد و بی‌حرکت را می‌بینیم. این فعل‌وانفعالات صدای بلندی دارد و طنین صدای آن شبیه انفجار گلوله یا بمب زیرآب است که توسط مولکول‌های آب پخش می‌شود.
صدای فعل‌وانفعالات آتش‌فشانی می‌تواند صدایی بلند و زودگذر باشد که ممکن است در طول فوران گازها، سنگ‌ریزه، خاکستر و مواد مذاب به صدا درآید و یا صدایی شبیه صدای رعدوبرق باشد که در میانه فعال و انفعالات فوران آتش‌فشانی شنیده می‌شود.
صدای فعل‌وانفعالات آتش‌فشانی می‌تواند صدایی بلند و زودگذر باشد که ممکن است در طول فوران گازها، سنگ‌ریزه، خاکستر و مواد مذاب به صدا درآید و یا صدایی شبیه صدای رعدوبرق باشد که در میانه فعال و انفعالات فوران آتش‌فشانی شنیده می‌شود. برخی از محققان در سال گذشته موفق به ضبط صدایی شبیه رعدوبرق در اثر فعل‌وانفعالات آتش‌فشان بوگسلوف آلاسکا (Alaska’s Bogoslof) شدند. آن‌ها متوجه شدند که صدای آتش‌فشان با شکاف برداشتن و انفجار هم‌زمان بودند. رعدوبرق آتش‌فشانی هنگامی رخ می‌دهد که خاکسترهای فوران آتش‌فشانی در جو پخش می‌شوند. در این زمان که خاکستر وارد جو می‌شود ذرات خاکستر بر یکدیگر سائیده شده و باعث ایجاد شارژ الکتریکی می‌شوند. این فعالیت‌ها شبیه مالیدن یک بادکنک به موها و ایجاد الکتریسیته مالشی و بار الکتریکی هستند. همان‌طور که این ذرات گسترش پیدا می‌کنند، بار الکتریکی به‌صورت رعدوبرق رهاشده و ظاهراً صدایی نیز تولید می‌شود.
پیش‌ازاین صدای فوران آتش‌فشانی شنیده‌شده اما ضبط نشده بود. در این تحقیقات جدید، محققان موفق به ضبط صدای فوران آتش‌فشانی شده‌اند. مت هنی (Matt Haney) متخصص زمین‌شناسی و همکارانش موفق شدند در رصدخانه آتش‌فشان آلاسکا این صدا را ضبط کرده و نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعات را به‌صورت مقاله‌ای تحقیقاتی در مجله آثار تحقیقاتی ژئوفیزیک (Geophysical Research Letters) منتشر کرده و در دسترس همگان قرار دهند.
در این فعل‌وانفعالات ، صدای فوران آتش‌فشانی در حدود 10 ثانیه به طول انجامید. محققان میکروفن ها را برای نظارت بر صدای فعل‌وانفعالات آتش‌فشانی در این منطقه نصب‌کرده و صدایی مشابه رعدوبرق را روی نوار ضبط کردند.
جف جانسون (Jeff Johnson) پژوهشگر مطالعات ژئوفیزیک آمریکا در این رابطه به اتحادیه ژئوفیزیک این کشور اعلام کرد: « شناختن جایی که صدای رعدوبرق آتش‌فشانی به وقوع می‌پیوندد، نشان می‌دهد، خاکستر چه مقدار فوران کرده که اندازه‌گیری آن بسیار دشوار است.»
به گفته دانشمندان، استفاده از علم صوت‌شناسی برای شناسایی فعالیت‌های آتش‌فشانی بسیار مهم است. نصب حس‌گرها به‌طور مستقیم بر یک آتش‌فشان نادر و گران است، اما استفاده از گزینه‌هایی مانند میکروفون و ابزاری شبیه آن، می‌تواند به محققان برای ردیابی آتش‌فشان‌ها کمک کند.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: popsci
No tags for this post.