مطالعات پژوهشگران دانشگاه زوریخ نشان می‌دهد که زندگی موش‌ها در مجاورت انسان‌ها باعث بروز تغییراتی در رفتار این جانوران شده و این تغییر رفتار، طی یک دهه به‌خوبی قابل‌تشخیص است. این مطالعات می‌تواند نشان‌دهنده الگوی اهلی شدن و تغییرات رفتار آن‌ها در سایر جانوران ازجمله سگ‌ها باشد.
این تغییرات مرتبط با شرایط سلول‌های بنیادی جنین هستند که به نام کرست (Crest)عصبی شناخته‌شده و به‌صورت موازی هر دو ویژگی رفتاری و فیزیکی را شامل می‌شود. به‌این‌ترتیب شاهد این موضوع هستیم که دانشمندان با انتخاب برخی گونه‌های جانوری خجالتی و کمرو برای انجام مطالعات، به‌طور ناخواسته سبب بروز تغییراتی در آن‌ها می‌شوند.
محققان در این مطالعات به بررسی زندگی موش‌ها در انبارهای غله شهر زوریخ پرداخته و دریافتند این جانوران طی ده سال گذشته تغییراتی ازجمله سفید شدن بخشی از خز و کوتاه شدن پوزه‌هایشان را تجربه کرده‌اند. در این مطالعات هیچ نوع دخالتی در جفت‌گیری و نوع زندگی موش‌ها از سوی دانشمندان صورت نگرفته و تنها در برخی موارد، آب و غذا در اختیار موش‌ها قرار داده شد.
آنا لیندهولم (Anna Lindholm) سرپرست این گروه تحقیقاتی در این رابطه اعلام کرد: «این موش‌ها به‌تدریج ترس خود را از مواجهه با انسان ازدست‌داده و این موضوع بدون دخالت انسان انجام‌شده و تنها ماحصل همزیستی بین این دو موجود رخ‌داده است.»
تغییر رفتار و شرایط فیزیکی در جانورانبه دلیل همزیستی با انسان‌ها پیش‌ازاین در جانورانی مانند روباه سیبریایی نیز دیده‌شده است. بااین‌حال، این تغییر ناشی از پرورش انتخابی برای یک ویژگی خاص مانند دوستی و اعتماد به وجود آمده است. این تغییرات مرتبط با شرایط سلول‌های بنیادی جنین هستند که به نام کرست (Crest)عصبی شناخته‌شده و به‌صورت موازی هر دو ویژگی رفتاری و فیزیکی را شامل می‌شود. به‌این‌ترتیب شاهد این موضوع هستیم که دانشمندان با انتخاب برخی گونه‌های جانوری خجالتی و کمرو برای انجام مطالعات، به‌طور ناخواسته سبب بروز تغییراتی در آن‌ها می‌شوند.
البته این موضوع درباره موش‌های شهری و خانگی به‌هیچ‌عنوان رخ نداده و پژوهشگران از آن به‌عنوان خویش رام شدگی (self-domestication) که طی آن جانوران بدون دخالت انسان و تنها به دلیل زندگی طولانی‌مدت در کنار انسان‌ها، به‌مرورزمان تغییر رفتار داده و رام می‌شوند.
شرح کامل این پژوهش و نتایج به دست آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی Royal Society Open Science منتشرشده و می‌تواند منجر به کشف سرنخ‌هایی از چگونگی تبدیل‌شدن گروهی از گرگ‌ها به سگ و اهلی شدن آن‌ها شود. از سوی دیگر وجود موش‌ها در جوامع انسانی و شهرهای امروزی دارای مضرات و خطراتی است و بسیاری از کلان‌شهرهای جهان ازجمله تهران با مشکل موش‌های شهری روبه‌رو است. این موضوع در حالی است که این جانوران کوچک می‌توانند عوامل بیماری‌زای محیط‌زیست اطراف خود را جذب کرده و سپس آن را به دیگر نقاط منتقل کرده و باعث گسترش بیماری شوند.
از سوی دیگر نتایج مطالعات انجام‌شده توسط پژوهشگران دانشگاه بریتیش کلمبیا نشان می‌دهد که موش‌ها یک تهدید جدیدی در سلامت پرندگان و انسان‌ها محسوب می‌شوند. در این مطالعات ، محققان مدفوع موش‌های یک محل پرورش مرغ را که در شهر ابوتسفورد واقع در بریتیش کلمبیای کانادا بوده، مورد آزمایش قراردادند و دریافتند که همه آن‌ها حامل باکتری بیماری‌زای E. coli که به‌طور بالقوه عامل بیماری‌زای بین مرغان و انسان می‌شود، هستند.
قابل‌توجه است که بیش از یک‌چهارم این موش‌ها خصوصیت نژادی مقاومت طبیعی به چند باکتری را در خود داشتند. یافته‌های این مطالعات نظریه چلسیا هیمزوروث را که عنوان می‌کند موش‌ها مانند اسفنج به جذب بیماری‌های اطراف خود می‌پردازند ، تقویت می‌کند. هیمزوروث معتقد است که اگر موش‌ها می‌توانند باکتری بیماری‌زای E. coli را جذب کنند پس می‌توانند به‌طور بالقوه یک منبع از انواع عوامل بیماری‌زا باشند که قابل پیش‌بینی نیست .
به باور دانشمندان، هجوم موش‌ها در شهر باید جدی گرفته‌شده و پژوهشگران به همراه متخصصان کنترل آفت ، نیازمند بررسی و مطالعه بیشتر در این رابطه هستند.
شرح کامل این پژوهش‌ها و نتایج حاصل از آن در مجله حیات‌وحش بیماری‌ها (Journal of Wildlife Diseases) به چاپ رسیده و در آرشیو مجله در دسترس پژوهشگران قرار دارد.
گزارش: احسان محمدحسینی
منبع: swissinfo.ch و jwildlifedis.org و thehealthsite
No tags for this post.