مشکل داروسازان ایرانی از تحصیل تا اشتغال

در کشور ما اولین جایگاه شغلی مورد نظر برای هر داروساز، تاسیس داروخانه است. بر اساس آخرین آمار هم اکنون در حدود ۱۰ هزار داروخانه خصوصی در کشور وجود دارد که البته با توجه به ابلاغ ضوابط جدید تاسیس داروخانه، پیش بینی می شود در حدود ۱۲۰۰ داروخانه جدید نیز در سطح کشور مجوز تاسیس دریافت خواهند کرد. همچنین هم اکنون حدود ۱۸ هزار داروساز و نزدیک به ۸۰ کارخانه داروسازی در کشور وجود دارد. با مقایسه نسبت تعداد داروسازان به داروخانه ها، در حدود شش هزار داروساز تا مدت مدیدی عملا امکان تاسیس داروخانه نخواهند داشت.

در کنار همه این مشکل‌ها، تاسیس و اداره داروخانه ها به دلیل بحران‌های اقتصادی، افزایش بی رویه تعداد داروخانه ها، پایین بودن سود دارو، وضع مالیات های سنگین، افزایش هزینه های جاری، نبود تعریف تعرفه مشاوره دارویی و ناکارآمدی بیمه‌ها در تامین به موقع مطالبات داروخانه‌ها، بیش از پیش با دشواری همراه است. البته کسانی که موفق به تاسیس داروخانه نشوند امکان استخدام در داروخانه و همکاری با موسس وجود دارد اما متاسفانه حقوق دریافتی این افراد متناسب با جایگاه داروساز نیست. در بیمارستان‌ها نیز با توجه به وجود ۱۲۰ هزار تخت بیمارستانی و به فرض عملی شدن استخدام یک داروساز به ازای هر پنجاه بیمار بستری تنها ۲۴۰۰ شغل جدید ایجاد خواهد شد. همچنین با وجود حدود ۸۰ کارخانه داروسازی و رویه فعلی تولید و تحقیق و توسعه، ظرفیت شغلی قابل توجهی برای داروسازان در این بخش متصور نیست.

به گفته سیدعلی فاطمی، نایب رییس انجمن داروسازان، بکارگیری فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی در مراکز تولید داروی انسانی و دامی، مراکز رشد فناوری و شرکت‌های دانش بنیان از راه‌های ایجاد اشتغال برای این قشر است اما در کشور ما سرانه توزیع داروسازان در صنعت عادلانه نیست. به طوری که هم اکنون 80 درصد داروسازان شاغل در کشور در داروخانه ها فعالیت می کنند. این آمار در جهان به طور میانگین حدود ۵۴ درصد و در کشورهای پیشرفته ۳۰ درصد است.

تنها بخشی از خدمات داروسازان ملموس است

مژدهی آذر، پدر معنوی جامعه داروسازی، رییس پیشین انجمن داروسازان ایران نیز درباره مشکل های داروسازان در کشور گفت: هم اکنون با توجه به نبود رقابت و پژوهش در مراکز صنعتی و تولیدی، بیش از پانزده هزار داروساز در داروخانه ها مشغول به فعالیت هستند و معشیت خودشان را تامین می کنند بنابراین نیاز است که خدمات علمی این افراد لحاظ و ارزش گذاری شود. بسیاری از خدمات این افراد احساس نمی شود. هم اکنون دو نوع خدمات در داروخانه ها عرضه می شود. یک نوع از خدمات فی نفسه در ذات این کارها وجود دارد یعنی داروساز نسبت به نگهداری، شرایط نگهداری، نحوه چیدمان داروهای داروخانه و خیلی مسایلی دیگر مسوول است و مسوولیت مدنی دارد. این خدمات از نظر بیمار و مصرف کننده پنهان باقی مانده است. مثلا اگر دارویی بدون ارایه خدمات به بیمار تحویل داده شود و خدایی ناکرده عوارضی به همراه داشته باشد، داروساز مسوول این خدمات است. ارایه این خدمات اکنون برای مردم محسوس نیست. در حالی که این مساله در سایر حرف وجود ندارد و مسوولیت مدنی در قبال کارهایی که عرضه می کنند کمتر دیده می شود و خدماتی که ارایه می کنند کاملا برای مردم محسوس است.

بکارگیری فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی در مراکز تولید داروی انسانی و دامی، مراکز رشد فناوری و شرکت‌های دانش بنیان از راه‌های ایجاد اشتغال برای این قشر است اما در کشور ما سرانه توزیع داروسازان در صنعت عادلانه نیست. به طوری که هم اکنون 80 درصد داروسازان شاغل در کشور در داروخانه ها فعالیت می کنند. این آمار در جهان به طور میانگین حدود ۵۴ درصد و در کشورهای پیشرفته ۳۰ درصد است.

وی افزود: در حال حاضر یک سری از خدمات مانند توضیح های لازم داروسازان برای طریقه مصرف دارو، زمان و چگونگی مصرف آن برای مردم و مسوولان ملموس و قابل لمس است اما ارایه یک سری خدمات مانند عوارض احتمالی مصرف داروها و همچنین تداخل دارویی برای داروسازان هزینه بر است بنابراین در خواست ما این است که حرمت امامزاده را خود متولی اش نگه دارند. حرمت ما را خود مسوولان وزارت بهداشت و مسوولان مملکت در نظر بگیرند.

وی بیان کرد: اکنون سازمان های بیمه ای مطالبات داروخانه را حدود 7تا 8 ماه با تاخیر پرداخت می کنند. این نوع تعامل سازمان های بیمه گر با داروخانه می تواند به ارایه خدمات و ارکان سلامت لطمه بزند بنابراین توقع من از مسوولان دولتی این است که توجه زیادی به هویت وعزت داروسازانی که خدمات ارایه می کنند داشته باشند و معشیت همکاران فعال ما در صنایع و کارخانه ها و در بخش های پژوهشی و علمی را تامین بکنند. همچنین دولت باید توجه زیادی به اتحادیه صنفی، مجامع صنفی، سندیکاها و انجمن ها به خصوص انجمن داروسازان ایران که سابقه 100ساله دارد، داشته باشد. این انجمن از نظر تجارب صنفی بسیار ارزشمند است و می تواند مشاور خوبی برای سازمان غذا و دارو باشد.

مشکل هایی که گریبانگیر دانشجویان داروسازی است

در سال های اخیر محدودیت هایی که برای فارغ التحصیلان داروسازی در خصوص به دست آوردن امتیازهای لازم برای ایجاد داروخانه و کسب امتیازهای لازم موجب شده که دستیابی به این امتیازها برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان داروسازی به امری تقریبا غیرممکن بدل شود و از سوی دیگر فراهم نبودن امکان اشتغال در دیگر عرصه های شغلی دارو سازی در کشور نظیر بیمارستان ها و صنعت نیز این قشر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را دچار ناامیدی از یافتن شغل مناسب کرده و سرخوردگی فراوانی را بین دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته‌های داروسازی ایجاد کرده است.

حسین دالوند، دبیر صنفی سمینار دانشجویان داروسازی کشور با بیان اینکه متاسفانه آیین نامه های تاسیس داروخانه در کشور شرایط انحصاری را برای ایجاد داروخانه ها ایجاد کرده‌اند، گفت: در این راستا شورای رقابت رایی صادر کرد که محدودیت تاسیس داروخانه و محدودیت فاصله و جمعیتی برداشته شود که متاسفانه با موضع‌گیری انجمن دارو سازان دیوان عدالت این موضوع را معلق کرد.

همچنین احسان کوشکی، دبیر سمینار دانشجویان داروسازی کشور در این رابطه اظهار کرد: هیچ چشم انداز روشنی در حال حاضر در بین دانشجویان داروسازی وجود ندارد چرا که تعداد داروخانه‌هایی که ممکن است نسبت به تعداد دانشجویان در حال تحصیل تاسیس شوند جوابگوی نیازهای اشتغال دانشجویان نیست. ضروری است که محدودیت های جمعیتی که برای دارو خانه ها اعمال می شود باید برداشته شود و دانشجوها بتوانند بعد از فارغ التحصیلی از مدرک خود استفاده کرده و داروخانه تاسیس کنند اما با مخالفت داروخانه داران بزرگ که این مساله را با منافع خود در تضاد می بینند خارج شدن دارو خانه ها از انحصار به امری دست نیافتنی تبدیل شده است.

گزارش: فرزانه صدقی

 

 

 

No tags for this post.