ابن هیثم اولین دانشمند فیزیک نور در جهان است و در زمینه نورشناسی و شکست و بازتابش نور نقش مهمی ایفا کرده است. وی را به عنوان اولین دانشمندی می شناسند که از آزمایش علمی و روش های تجربی استفاده می کرده است. نوشته های ابن هیثم تقریباً به100 اثر بالغ می شود.
ابن هيثم به هنگام مطالعه درباره انعكاس نور، بي آنكه به طور مستقيم به موضوع انكسار و شكست نور اشاره كند نتيجه گرفت كه ميان زاويهي تابش نور و زاويهي بازتاب آن، يك رابطه برقرار است. از ديگر اقدامات ابنهيثم، ابداع روشهاي جديدي در علم رياضيات است.
همچنين شرح اصول تاريكخانه و اختراع ذرّهبين از ديگر كارهاي برجستهي اين دانشمند مسلمان است. اين اختراعات در كشفيات كِپلر و گاليله، ستاره شناسان مشهور اروپا در قرنهاي آينده، تاثير زيادي داشت و در صنعت سينما نيز مورد استفاده قرار ميگيرد. ابن هيثم در زمان حاكم بامراللَّه ششمين خليفهي فاطمي در مصر، متصدي بعضي امور سياسي بود، اما وي به خاطر اين كه در ستم و ظلمهاي او مساعدت نكرده باشد، خود را به ديوانگي زد ولي بعد از مرگ خليفه فاطمي اظهار عقل کرد و به تدريس در دانشگاه جامع الازهر پرداخت.
يكي از مهمترين آثار ابن هيثم، كتاب المَناظِر است كه به زبان انگليسي ترجمه شده و از جمله منابع اصلي مطالعات كپلر در زمينهي نجوم بوده است.ابن هیثم علاوه بر ریاضیات و نورشناسی، در فنونی چون کلام، مابعدالطبیعه، منطق، اخلاق، ادب و موسیقی تبحر داشت و در پزشکی هم مهارت داشت، ولی به طبابت نپرداخت.
تا پایان قرن 19 میلادی وی بیشتر به دلیل آثارش در زمینه نورشناسی مورد توجه قرار گرفت اما مشخص شد که ابتکار حل شماری از مسایل دشوار ریاضی نیز از آن اوست.
وی توانسته بود مسایل دشوار مثلثات را تنها از راه های هندسی حل کند.کاربرد ریاضیات در پژوهش های مربوط به علوم طبیعی، از جمله شیوه‌هایی است که راجربیکن را پایه‌گذار آن می‌شناسند، در حالی که استفاده از ریاضیات در علوم طبیعی بسیار جدی تر از آنچه بیکن انجام داده به وسیله ابن هیثم صورت گرفته است.
هارتنر ثابت کرد نظریۀ سیارات نو که در قرن 15 میلادی به وسیله پورباخ بیان شد در اصل تکرار نظریه ابن هیثم بوده است. نظریۀ سیارات نو، بزرگ ترین تأثیر را بر کپرنیک، رکیومونتان و راینهولد به جا گذاشت.
پژوهش های ابن هیثم درباره نور ماه، نخستین تلاش در جهت انجام یک تحقیق جامع فیزیک نجومی به شمار می رود. ابن هیثم در این پژوهش با وسایل آزمایشی به پژوهش در زمینه اشعه ماه پرداخت و برای نخستین‌بار از تاریکخانه استفاده کرد و به این وسیله پایه‌گذار روش نوین پژوهش طبیعت شناخته شد.همچنین سیارک شماره ۵۹۲۳۹ به افتخار این دانشمند ۵۹۲۳۹ ابن هیثم نامیده شده است.
مورخین مرگ او را در حدود سال 430 هـ ق یا پس از آن در قاهره دانسته اند و گفته اند که چون به سختی بیمار شد و دانست که عمرش به سر آمده، رو به کعبه خوابید و ذکر حق گفت و درگذشت.
No tags for this post.