انسان برای انجام کارهای روزانه خود از دستان خود به میزان بسیار زیادی استفاده می‌کند و در حقیقت یکی از وجوه اصلی تمایز انسان‌ها که این موجود را در مسیر ابزارسازی موفق‌تر کرده است، نوع شکل دست‌ها و نحوه استفاده از آن‌ها است.
در حقیقت دستان انسان و در مرحله بعد جانوران رده نخستینیان به نسبت سایر موجودات، دارای قابلیت‌های بیشتری است. از سوی دیگر نوع چینش انگشتان دست انسان و قرار گرفتن شصت در مقابل سایر انگشتان سبب شده است تا انسان به‌راحتی اشیا را در دست گرفته و از آن‌ها استفاده کند. از سوی دیگر نوع ویژگی منحصربه‌فرد چرخش مچ دست نیز در این ویژگی بسیار مؤثر است.
اگرچه ازنظر آناتومی شکل دودست انسان و نحوه عملکرد آن‌ها یکسان است اما معمولاً انسان‌ها از یکی از دستان خود بیشتر استفاده کرده و در انجام کارهای مختلف با آن دست مهارت بیشتری دارند. به همین دلیل انسان‌ها از این نظر به دو گروه راست‌دست و چپ‌دست تقسیم می‌شوند. البته به‌طورکلی در زندگی روزمره، این موضوع که فردی با کدام دست می‌نویسد و یا کارهای خود را با دست خاصی انجام می‌دهد ، اولویت محسوب نمی‌شود.
ازنظر پژوهشگران علوم اعصاب،استفاده بیشتر از یکی از دستان بسیار جالب و قابل‌توجه است چراکه درواقع اختلاف رشته‌های مغزی و کارکرد آن‌ها را در دو فرد مجزا نشان می‌دهد. ازنظر ساختار اعصاب،تفاوت‌های بین گروه‌های چپ‌دست و راست‌دست بسیار ناچیز بوده و تمایز بین آن‌ها کاملاً مشخص است. این دو گروه در بیشتر بخش‌ها تا حدی به هم شبیه هستند و در این میان تفاوت‌های کوچکی دیده می‌شود اما عموم مردم در جهت مخالف با این مسئله فکر می‌کنند. در این یادداشت به این موضوع می‌پردازیم که چرا بیشتر مردم جهان جز گروه راست‌دست‌ها هستند و تعداد افراد چپ‌دست، به‌مراتب محدودتر است؟
چرا تعداد افراد راست‌دست بیشتر است؟
تحقیقات نشان داده که بسیاری از جانوران استفاده ازیک‌طرف بدنشان را به‌طرف دیگر ترجیح می‌دهند و برای بهره‌گیری از آن اولویت قائل هستند. قابل‌توجه است که از هر ده شامپانزه هفت تای آن‌ها راست‌دست هستند اما تقریباً همه کانگوروها از دست چپ بیشتر استفاده می‌کنند. در گربه‌ها، نرها تقریباً همه چپ‌دست و ماده‌ها تقریباً همه راست‌دست هستند.
در بین انسان‌ها نیز به‌طور عمده بیشتر افراد راست‌دست هستند تا چپ‌دست و بر اساس مطالعات انجام‌شده، گونه انسان نسبت به دیگرگونه‌های جانوری بیشترین درصد راست‌دستی را دارا است. می‌توان گفت که تنها ده درصد از جمعیت انسان‌های روی کره زمین چپ‌دست هستند.
شاید بتوان دلیل مسئله فوق را این موضوع عنوان کرد که انسان‌ها در دوران پیش‌ازتاریخ از ابزارهای سنگی استفاده می‌کرده و همچنین بسیار اجتماعی بوده‌اند. ابزارهای بسیار قدیمی که تقریباً دو میلیون سال پیش به کار گرفته‌شده‌اند، تفاوت خاصی را نسبت به نسخه چپ‌دست یا راست‌دست نشان نمی‌دهند. اما قابل‌توجه است که به‌طورکلی این افراد، انسان‌هایی بودند که می‌توانستند از ابزارهایی استفاده کنند که شخص دیگری ساخته است و به نظر می‌رسد که از حدود 1.5 میلیون سال پیش نسخه‌های راست‌دست به‌عنوان نسخه‌های استاندارد جاافتاده بود.
با توجه به بررسی‌های محققان، هنوز مشخص نیست که چرا راست‌دستی در بین انسان‌ها رایج‌تر است اما به نظر می‌رسد که یک‌طرف مغز ما برای کنترل دقیق یک سمت بدن متخصص بوده و در اکثر این مهارت به سمت راست محول می‌شود. البته ممکن است این سؤال نیز مطرح شود که چرا چپ‌دستی به‌طور کامل از بین نرفته است؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان اظهار داشت که در دنیای جنگ و نبرد، چپ‌دستی بسیار سودمند واقع می‌شده به همین دلیل این ویژگی بسیار نادر و غیر منتظر است. برای نمونه می‌توان ورزش تنیس را در نظر گرفت. در این ورزش، متخصصان چپ‌دست بسیار بیشتر از راست‌دست‌ها هستند. در خاتمه باید اذعان داشت که هنوز نمی‌توان دلیل قطعی برای راست‌دستی یا چپ‌دست بودن افراد اعلام کرد.
منبع: sciencefocus
No tags for this post.