داده‌های به‌دست‌آمده از مطالعات تغییرات آب‌وهوایی ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای که امروزه درگیر آن هستیم، بسیار مهم بوده و آینده جهان را توصیف می‌کند. تحقیقات انجام‌شده اخیر طول مدت این اثرات و وقوع این اتفاقات را پیش‌بینی کرده است.
این پژوهش‌ها بر نگرانی مهم علمی در مورد پیشرفت تغییرات آب‌وهوایی تأکید می‌کند که اثرات آن همیشه فوراً و یا حتی در برخی موارد به‌سرعت اتفاق نمی‌افتد. حتی پس‌ازاین که انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو متوقف شود، پیش‌بینی می‌شود که درجه حرارت جهانی تا چندین دهه به‌طور بالقوه تثبیت‌شده و ادامه داشته باشد و اگر افزایش درجه حرارت جهانی نیز متوقف شود، دیگر اثرات تغییرات آب‌وهوایی ممکن است برای صدها سال ادامه پیدا کند.
یافته‌های جدید پژوهشگران نشان می‌دهند که افزایش سطح آب دریاها که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پیامدهای گرمایش جهانی است، تا ۳۰۰ سال آینده نیز ادامه خواهد داشت و حتی اگر پیش از پایان قرن حاضر گازهای گلخانه‌ای از بین بروند، آب دریاها همچنان به افزایش سطح خود ادامه خواهند داد.
بر این اساس برای هر پنج سال میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به اوج خود رسیده و پس‌ازآن شروع به کاهش می‌کند. به‌عنوان نمونه اگر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۰۳۰ به اوج خود برسد، میزان انتشار این گازها در سال ۲۰۲۵ در سطح پایینی خواهد بود که درنتیجه آن سطح آب دریاها تا سال ۲۳۰۰ میلادی نزدیک به ۸ اینچ (برابر با ۲۰٫۳۲ سانتیمتر) افزایش خواهد داشت.
کارل- فریدریش شلسنر (Carl-Friedrich Schleussner) از محققان موسسه مطالعات و بررسی اثرات آب‌وهوایی پوتسدام (Potsdam)، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «توافقنامه پاریس خواستار انجام اقدامات عملی در قبال انتشار گازهای گلخانه‌ای در اسرع وقت شده است. اهمیت مسئله افزایش سطح آب دریاها شاید در این جمله مشخص نشود اما نتایج پژوهش‌های ما نشان می‌دهد که عواقب قابل‌اندازه‌گیری که از تأخیر در این عمل وجود دارد ،بسیار مهم است.»
این پژوهش‌ها بر نگرانی مهم علمی در مورد پیشرفت تغییرات آب‌وهوایی تأکید می‌کند که اثرات آن همیشه تاوَن و یا حتی در برخی موارد به‌سرعت اتفاق نمی‌افتد. حتی پس‌ازاین که انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو متوقف شود، پیش‌بینی می‌شود که درجه حرارت جهانی تا چندین دهه به‌طور بالقوه تثبیت‌شده و ادامه داشته باشد و اگر افزایش درجه حرارت جهانی نیز متوقف شود، دیگر اثرات تغییرات آب‌وهوایی ممکن است برای صدها سال ادامه پیدا کند.
افزایش سطح آب دریاها یکی از نمونه اثرات تغییرات آب‌وهوایی بوده که در این پژوهش‌ها به آن پرداخته‌شده است. دلیل افزایش سطح دریاها می‌تواند اثر فرآیندهای مختلفی ازجمله گرم شدن اقیانوس‌ها و ذوب شدن یخچال‌های طبیعی به‌ویژه از بخش‌های گرینلند و قطب جنوب باشد. گرم شدن اقیانوس‌ها باعث افزایش حجم آب می‌شود که درنتیجه بالا بردن سطح آب دریاها را در بر خواهد داشت. این دو عامل ممکن است حتی پس از توقف انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه داشته و اثر خود را بر سطح آب دریاها مثبت کرده باشد.
دانشمندان به‌طورکلی معتقدند که انتشار گازهای گلخانه‌ای در حال حاضر جهان را به سویی هدایت می‌کند که آیندگان را به مخاطره خواهد انداخت. بنابراین ما باید احساس تعهدی نسبت به آیندگان داشته باشیم و از افزایش سطح آب دریاها جلوگیری کنیم. در اینجا پرسشی مطرح می‌شود که پاسخ آن می‌تواند نقش مهمی برای آیندگان ایفا کند. در حال حاضر چه مقدار و چه استراتژیکی را می‌توان برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای به کار گرفت که موجب کاهش سطح آب دریاها در آینده شود؟
گروه پژوهشی موسسه پوتسدام به سرپرستی متائیس منگل (Matthias Mengel) در بررسی‌های آزمایشگاهی از مدل‌های آب‌وهوا و سطح دریا برای شبیه‌سازی طیف وسیعی از سناریوهای آینده انتشار گازهای گلخانه‌ای استفاده کردند. این سناریوها مطابق با گزارش‌های هیئت‌های دولتی بر تغییرات آب‌وهوایی بوده که طیفی از سناریوهای کاهش احتمال انتشار گازهای گلخانه‌ای را ارائه می‌دهند. برای نمونه اگر در سال ۲۰۲۰ ، انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای به بالاترین حد خود برسد، پس‌ازآن هرسال به میزان مشخصی کاهش پیدا می‌کند تا اینکه درجه حرارت را در آستانه ۲ درجه سانتی‌گراد ثابت نگه دارد. همین مسئله در سال‌های ۲۰۳۰ یا ۲۰۳۵ می‌تواند اتفاق بیافتد.
آر. استیو نریم (R. Steve Nerem) کارشناس مطالعات افزایش سطح آب دریاها از دانشگاه کلرادو در بولدر (Boulder) ایالات‌متحده آمریکا در رابطه با تحقیقات جدید می‌گوید: «این پژوهش‌های جدید به ما کمک می‌کنند تا درک کنیم که چگونه سطح آب دریاها تحت شرایط سناریوهای مختلف انتشار گازهای گلخانه‌ای تغییر می‌کنند. » لازم به توضیح است که در همه سناریوها فرض بر این است که هدف رسیدن دما به ۲ درجه سانتی‌گراد است. درصورتی‌که درجه حرارت از این حد بالاتر باشد، افزایش سطح آب دریاها در آینده خیلی وخیم‌تر خواهد شد.
در طول سال‌های اخیر، تحقیقات و پژوهش‌های مختلفی در سراسر دنیا روی تغییرات آب‌وهوایی و اثر آن بر سطح آب دریاها و پیش‌بینی‌های بلندمدت در رابطه با آن انجام‌شده‌اند که اطلاعات و داده‌های قابل‌توجهی را ارائه می‌کنند. یکی از نکات مهمی که در این مطالعات می‌توان دید این است که سطح آب دریاها نه‌تنها افزایش پیدا می‌کند، بلکه میزان افزایش آن نیز در حال بیشتر شدن است.
مقاله‌ای در مجموعه مقالات آکادمی ملی که در این ماه منتشر شد، نشان می‌دهد که سطح آب دریاها در طول سال ۱۹۹۰ میلادی به‌طور متوسط ۳ میلی‌متر بالا رفته که میزان آن در سال‌های بعد به‌تدریج و به‌سرعت افزایش پیدا کرد. اگر این فرآیند با میزان فعلی به روند افزایشی خود ادامه دهد، سطح آب دریاها تا پایان قرن حاضر میلادی بیش از ۶۰ سانتیمتر افزایش خواهد داشت. مقاله‌ای دیگر که ذوب یخچال‌های طبیعی را موردبررسی قرار داده تخمین زده است که سطح آب دریاها با توجه به روند ذوب یخ‌ها در حال حاضر می‌تواند باعث افزایش سطح آب دریاها به میزان بیش از ۱۲۰ سانتیمتر تا پایان قرن شود.
بر اساس نظریه این پژوهشگران، بااینکه افزایش ۲۰ سانتی‌متری سطح آب دریاها از آغاز قرن بیستم آغاز شد و تا حد زیادی در اثر گرم شدن کره زمین و ذوب شدن یخ‌های قطبی ایجادشده است ولی بازهم این فرایند بی‌سابقه به نظر می‌رسد.
پژوهش‌ها و تجزیه‌وتحلیل‌های متخصصان در ANU در رابطه با روند تاریخی بالا آمدن آب سطح دریا نشان می‌دهد که این پدیده که تقریباً تا هزاران سال ثابت مانده بوده و از صد و پنجاه سال گذشته که جهان در مسیر صنعتی شدن قرار گرفت، شروع به افزایش کرده است. به نظر می‌رسد این تحقیقات نوسان سطح آب اقیانوس‌ها را در بیش از 35 هزار سال گذشته، که بر اساس تغییرات حجم یخ در سراسر جهان ایجادشده است را نشان می‌دهد.
حاصل پژوهش بر مجموعه هزار نمونه از رسوبات خاموش قدیمی بریتانیا، امریکا، گرینلند و جزایر سیشیل در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم (PNAS) منتشرشده است. دانشمندان با پژوهش بر این رسوبات و بررسی وجود ریشه‌های درخت در آب دریاها، توانستند به پایین بودن سطح آب دریاها در برخی دوره‌ها پی ببرند و هم‌چنین پیدا شدن فسیل نرم‌تنان در منطقه، در تعیین سطح آب دریاها درگذشته کمک کرده است.
پروفسور کورت لامبک Kurt Lambeck از دانشگاه ملی استرالیا (ANU) اعلام کرده است که سطح آب دریاها همیشه در نوسان بوده اما این نوسان بیش از ۲۰ سانتیمتر افزایش را در طول چندین هزار سال گذشته نشان می‌دهد. او ادامه داد، در شش هزار سال گذشته پیش از ایجاد دنیای فنّاوری و تأثیر آن در زندگی بشر، سطح آب دریاها ثابت بوده است.
این پروفسور توضیح می‌دهد که: « ما هیچ مدرک و یا شواهدی مبنی بر نوسان آب دریاها در حد و اندازه‌های ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در طی صدسال گذشته را نداریم اما با صنعتی شدن جهان، بالا رفتن سطح آب دریاها روند رو به رشدی را داشته است و مسیری صعودی را طی کرده است. این تغییرات دانشمندان را بسیار نگران و شگفت‌زده کرد چراکه تا پیش از ۱۵۰ سال گذشته، میزان افزایش سطح آب دریاها تا چند میلی‌متر در سال بوده است اما در حال حاضر چنین افزایش پیداکرده است.
گروه تحقیقاتی پروفسور لامبک افزایش درجه حرارت هوا را دلیل اولیه ذوب یخ‌های قطبی و انبساط حرارتی دریاها و درنتیجه افزایش سطح آب دریاها دانسته‌اند. به‌طورقطع این پدیده غیرمعمول به‌جز برای دوره‌های یخبندان، بی‌سابقه است.
از دیگر نتیجه‌های به‌دست‌آمده این تحقیقات این است که حتی اگر همین امروز انتشار کربن متوقف شود، فرآیند افزایش آب دریاها برای چند سده ادامه پیدا خواهد کرد. پروفسور لامبک یادآور می‌شود که، ما نمی‌توانیم اثرات مخربی که مهروموم‌ها توسط صنعتی شدن جهان در آب‌وهوا داشته‌ایم را یک‌شبه از بین ببریم.
علاوه بر این، تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که با توجه به عوامل محیطی و انسانی خطر بیشتری آینده را تهدید می‌کند و جوامع انسانی باید بر پایه این مسائل یک برنامه‌ریزی صحیح نسبت به کاهش سطح دما و روند افزایشی سطح آب دریاها داشته باشند. این پژوهش‌ها بر پیامدهای صدها ساله تغییرات آب‌وهوایی تأکیددارند که باید به آن توجه شود.
شرح کامل این تحقیقات و نتایج حاصل از آن در مجله ارتباطات طبیعت (Nature Communications) به چاپ رسیده و قابل‌دسترس است.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: scientificamerican
No tags for this post.