دکتر مسعود وثوق در گفت‌وگو با خبرنگار سینا پرس، فعالیت‌های این گروه پژوهشی را به ۲ دسته علوم پایه و کاربردی تقسیم کرد و گفت: در حوزه علوم پایه یکی از اهداف بلندمدت گروه، تولید صنعتی سلول‌های کبدی انسانی است که طی آن با استفاده از سلول‌های پرتوان جنینی یا القایی، سلول‌هایی با ویژگی سلول‌های کبدی در حجم انبوه و صنعتی تولید می‌شود.
تبدیل سلول‌های پرتوان جنینی به سلول‌های هپاتوسیتی کبد
وی افزود: هدف از تولید این سلول‌ها، تعریف یا شناسایی یک پروتکل مناسب تمایزی است تا بتوان از طریق آن سلول‌های پرتوان جنینی و القایی را به‌طور موثر به سلول‌های هپاتوسیتی تمایز داد؛ بنابراین با انجام پژوهش‌های مختلف روزبه‌روز پروتکل‌ها ارتقا یافته و کاربردی‌تر می‌شوند.
وی همچنین ارتقای سطح آزمون‌های شناسایی تولیدات را از دیگر اهداف گروه عنوان کرد و گفت: باید بتوانیم با تعریف روش‌های آزمایشگاهی جدید، سلول‌های تولیدشده را بهتر و دقیق‌تر ارزیابی کنیم.
دکتر وثوق بابیان اینکه در این پروژه از شرایط شبیه‌سازی دوران تکوینی (جنینی) برای ساختن سلول‌های کبدی استفاده می‌کنیم، تصریح کرد: باید با قرار دادن المان‌های مختلف در کنار سلول‌های پرتوان به ایجاد تعامل سازنده سلول‌ها با المان‌های محیطی با همان سلول‌های پشتیبان و همچنین انواع بافت پیوندی موجود در آن کمک کنیم تا درنهایت بتوانیم سلول‌های تمایزیافته تری تولید و عرضه کنیم.
این عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه رویان با تشریح سایر فعالیت‌های این گروه، اظهار کرد: با اجرای پژوهش‌های مختلف به‌تدریج از پروتکل‌های مرسوم یا همان تمایزهای دوبعدی به سمت تمایز سه‌بعدی و پس‌ازآن سیستم کنترل بایورآکتورها حرکت کردیم. سیستمی که با حفظ شرایط مطلوب برای رشد و تمایز، به تولید سلول در حجم وسیع و انبوه کمک می‌کند.
استفاده از سلول‌های بنیادی بیمار برای ترمیم ضایعات کبدی
وی همچنین با اشاره به طراحی پروژه‌های مختلف در فاز کار آزمایی بالینی با دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی، گفت: به‌عنوان نمونه در طرح‌های مشترکی با دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز و تهران و مرکز تحقیقاتی بیمارستان شریعتی، از سلول‌های بنیادی خود فرد برای بهبود یا ترمیم ضایعات کبدی استفاده شد که درنهایت به بهبود موقت شرایط بیمار منجر شد.
وی بابیان اینکه هدف اصلی برای انجام این نوع تحقیقات بهبود بلندمدت بیماراست، گفت: در حال حاضر مطالعات بالینی باهدف شناسایی روش‌های جایگزین برای سلول درمانی ضایعات کبدی بیماران در حال انجام است.
دستاوردهای گروه در حوزه درمان سرطان کبد و گوارش
دکتر وثوق بابیان اینکه مبحث سرطان در حوزه کبد و گوارش جای کار زیادی دارد، اظهار کرد: سومین عامل مرگ‌ومیر آقایان در کشور ما سرطان معده و کبد است که در همین راستا پروژه‌های مختلفی طراحی و عملیاتی شده است. قدم اول در این رابطه، مدل‌سازی بیماری و عارضه مربوطه در محیط آزمایشگاهی است که در مورد سرطان‌های دستگاه گوارش این مدل‌سازی در حال انجام است.
وی افزود: در این رابطه تومورهای مصنوعی در محیط آزمایشگاهی تولیدشده و ترکیبات دارویی مختلفی روی آن‌ها آزمودن و آزمایش می‌شود تا درنهایت بتوانیم بهترین درمان دارویی را برای این بیماری شناسایی و عرضه کنیم.
تولید کبد مصنوعی برای رفع مشکل پیوند
دکتر وثوق با اشاره به ورود این گروه پژوهشی در بخش تولید کبد مصنوعی، تصریح کرد: در بحث درمان ضایعات کبدی یکی از راه‌های موفق درمانی پیوند کبد است که در غالب موارد با محدودیت تعداد عضو اهدایی مواجه هستیم.
این عضو هیئت‌علمی با اشاره به رویکرد بعدی در این رابطه، اظهار کرد: طراحی دستگاهی همانند دستگاه دیالیز که بتواند خارج از بدن بیمار با استفاده از انبوه سلول‌های کبدی، به بیماران کمک کند، از دیگر اولویت‌های این گروه پژوهشی است.
وی بابیان اینکه در این راستا برنامه گروه، ارتقای پایداری و ماندگاری فعالیت فیزیولوژیک سلول‌های هپاتوسیتی است که از کبدهای اهدایی استخراج‌شده‌اند، گفت: درنهایت هدف گروه در پروژه کبد مصنوعی، تولید سلول‌های هپاتوسیت دارای توانایی و عملکرد فیزیولوژیک و حفظ این فانکشن به‌صورت طولانی‌مدت است.
نبود اعتبارات پژوهشی تمامی گروه‌ها را درگیر کرده است
این محقق پژوهشگاه رویان همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با اشاره به برخی از مشکلاتی که حوزه پژوهش کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، تأکید کرد: ثبات، شرط توسعه و پیشرفت در هر کشوری است، چراکه در صورت وجود ثبات می‌توان برای طرح‌ها و پروژه‌ها به‌صورت کوتاه و بلندمدت برنامه‌ریزی کرد.
وی ضمن انتقاد از نبود ثبات اقتصادی در جامعه، عنوان کرد: در این شرایط نمی‌توانیم برای اجرای پروژه‌های تحقیقاتی برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم. به‌عنوان نمونه یک از ملزومات برنامه‌ریزی، تعیین و تصویب اعتبارات مالی آن است که در شرایط کنونی و عدم ثبات قیمت‌ها، پروژه‌های تحقیقاتی بعد از گذشت مثلاً یک سال با اتمام و یا کمبود اعتبار مواجه شده و ادامه روند تحقیقات را با چالش روبرو می‌کند.
دکتر وثوق در خاتمه بابیان اینکه در حال حاضر نبود اعتبارات پژوهشی تمامی گروه‌ها را درگیر کرده، اظهار کرد: زمانی که شرط توسعه هر کشور را توسعه علمی آن معرفی می‌کنیم باید مدنظر داشته باشیم که توسعه علمی نیز مستلزم اجرای پژوهش‌های پایدار و باهدف و برنامه است. این در حالی است که متأسفانه در حال حاضر پژوهش‌های آینده‌نگر هیچ جایگاهی نداشته و تأمین و پشتیبانی نمی‌شود.
گزارش:گلاره کاویان
No tags for this post.