مطالعه ریسک زلزله در تهران، یکی از اولویت های مهم پژوهش در کشور است
سیناپرس: دکتر مهدی زارع در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، گفت: از حدود 20 سال قبل از انقلاب تا کنون، تمرکز شدید جمعیت در محدوده تهران رخ داده است که البته با توجه به خطر قابل انتظار زمینلرزه در محدوده تهران، کاری بسیار خطر ناک است. بدون شک یکی از اولویت های مهم پژوهش های زلزله شناسی و مهندسی زلزله در کشور ما مطالعه ریسک زلزله در تهران است.
زارع با اشاره به مهم ترین رویکردهایی که در بحث پژوهش های مربوط به زلزله در ایران می بایست مورد توجه قرار گیرد، افزود: کاهش ریسک زلزله در ایران هدف راهبردی اصلی پژوهش های زلزله شناسی و مهندسی زلزله است. دانشمندانی در ایران، و دانشمندان ایرانی در جهان و دانشمندان خارجی علاقمند به کار بر روی مساله زلزله در ایران وجود دارند که می توانند در زمینه پژوهش و توسعه در امر علوم و فنون مرتبط با زلزله فعالیت کنند.
وی تلاش برای ساماندهی فعالیت ها و امکانات و تجهیزات به صورت شبکه علمی پژوهشی در زمینه زلزله در کشور و در سطح بین المللی با هدف بهره برداری در کشور را دبگر رویکرد مهم عنوان کرد و متذکر شد: به این ترتیب امکان ثمردهی تلاش ها برای کاهش ریسک زلزله های ایران وجود خواهد داشت.
دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، خاطرنشان کرد: در اوایل دهه 80 میلادی در بحث مدیریت سانحه یا بحران بیشتر به پدافند غیرعامل یا دفاع غیرنظامی می پرداختند. این رویکرد به تدریج به سمت کمک های اضطراری، پاسخ به سانحه و امداد (جایگزین کردن رفتار علمی به جای واکنش احساسی هنگام بروز سانحه)، کمک های بشردوستانه، مدیریت اضطراری، حفاظت غیر نظامی، جلوگیری از سانحه و سرانجام مدیریت ریسک سانحه (Disaster Risk Management) تغییر یافته است. منظور از مدیریت ریسک سانحه این است که در مناطقی که احتمال سانحه بزرگ وجود دارد پیش از بروز، به پیشواز آن برویم و با روش های علمی از پیامدهای خسارت بار آن بکاهیم و در هنگام و پس از رخداد نیز با هماهنگی و هدایت درست اطلاعات و نیروها، از خسارت ها کم کنیم.
زارع اولویت های کلی پژوهشی در حوزه زلزله شناسی و مهندسی زلزله را به 4 محور تقسیم کرد و گفت: اولین اولویت، توسعه واحدها و مراکز پژوهش و توسعه زلزله در ایران است. در یک بازه زمانی مشخص – مثلا ده ساله – مراکز پژوهشی در نقاط مختلف لرزه خیز کشور به عنوان نودهای فعالیت های پژوهشی در امر زلزله به ویژه در مناطق زلزله زده قبلی ایران – به عنوان مثال فردوس، در استان خراسان رضوی، سلماس در استان آذربایجان غربی، اردکول قاین در استان خراسان جنوبی، بم در استان کرمان، منجیل در استان گیلان – ساماندهی شود.
وی ساماندهی پایگاه داده های علمی زلزله ایران را اولویت دوم دانست و افزود: با ساماندهی این پایگاه، آرشیو مستندات زلزله های ایران بر اساس زمان رخداد در قبل از سده بیستم و پس از سال 1900 و آرشیو کامل نگاشت های ثبت زلزله های ایران و دستگاه های لرزه نگاری از گذشته تا کنون، آرشیو زمینلغزش و روانگرایی در هنگام زلزله های ایران، کاتالوگ ها و شکل موج زمینلرزه های ثبت شده در ایران و پیش نشانگرهای غیرلرزه ای زلزله سامان خواهد یافت. همچنین الگوهای قابل تشخیص از شکل موج زلزله ها، با استفاده از اطلاعات این بانک ممکن و عملیاتی می شود.
دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در ادامه اظهار داشت: توسعه فناوری های مرتبط با علوم و فنون زلزله، اولویت بعدی است. برای این منظور می بایست این موارد مورد توجه قرار گیرند: توسعه ابزارها و تجهیزات زلزله شناسی در ایران، توسعه آزمایشگاه ابزارهای لرزه نگاری و مدل گسلش و زمین، توسعه تجهیزات لرزه نگاری و سنجش های لرزه ای و ارتعاشی، توسعه تجهیزات ژئوتکنیک و ارتعاش و دینامیک خاک، توسعه تجهیزات مدلسازی تمام مقیاس پاسخ زمین در هنگام زلزله، راه اندازی آزمایشگاه پیشرفته ژئوتکنیک، سانتریفیوژ پژوهشگاه زلزله، توسعه تجهیزات سه محوری دینامیکی سنگ و توسعه تجهیزات برش ساده، راه اندازی آزمایشگاه پیشرفته دینامیک سازه، توسعه مدل به اندازه واقعی (فول اسکیل) از سازه ها، توسعه تجهیزات مقاوم سازی و مدل های سازه ها، توسعه پیش بینی زلزله با رصد چند پارامتری، پایش لرزه ها و تغییرات ژئوفیزیکی در زمین و توسعه گروه های آکادمیک و هماهنگ کردن فعالیت شبکه ای این گروه ها، توسعه سامانه ملی هشدار زلزله در ایران در یک بازه 5 ساله.
زارع اولویت آخر را توسعه همکاری های بین المللی در سطح مشارکت با موسسات درجه اول پژوهشی در سطح جهان ذکر کرد و گفت: برقراری پروژه های مشترک پژوهشی با موسسات بین المللی درجه اول پژوهشی در جهان بر پایه به اشتراک گذاشتن دانش و اجرای برنامه های مطالعاتی میدانی و آزمایشگاهی از سوی پژوهشگران ایرانی و با حضور محققان و دانشجویان از موسسات پژوهشی درجه اول در دنیا، در این ارتباط بسیار کارساز خواهد بود.
