مژگان صابری بازیگر فیلم «شعله‌ور» در کنفرانس خبری جشنواره فیلم فجر با بروز رفتارهایی نامتعارف توجه خبرنگاران و کاربران فضای مجازی را به خود جلب کرده است. بعضی از منابع خبری از رفتارهای این بازیگر به دلیل ابتلای او به سندروم اوتیسم دفاع کرده‌اند، درحالی‌که برخی از عوامل فیلم «شعله‌ور» وجود اوتیسم در این بازیگر را رد کرده‌اند و منابعی دیگر این رفتارها را دلیلی برای جلب توجه و ایجاد تفاوت با دیگران عنوان کرده‌اند. بسیاری حتی پا را فراتر گذاشته‌اند و این رفتارهای غیرطبیعی را نتیجه مصرف ماده مخدر «گل» دانسته‌اند. به این ترتیب هنوز صحت و سقم این ماجرا با قطعیت مشخص نیست و به تایید رسمی نرسیده است و به دلیل عدم وجود هیچگونه اظهارنظر رسمی در این زمینه، تمام موارد ذکرشده در حد گمانه زنی باقی مانده و پرداختن به برخی از آنها به دلیل عدم صحت، رفتاری غیراخلاقی است.
نگین حسینی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق معلولیت در یادداشتی نوشت: «با وجود این‌که دامنه اطلاع‌رسانی در مورد اوتیسم و شرایط مشابه بسیار گسترده‌تر شده، هنوز اوتیسم و اسپرگر و اختلال‌های مشابه به درستی شناخته نشده و جمعیت زیادی حین مواجهه با این افراد، نمی‌توانند تشخیص بدهند که فرد اوتیسم دارد یا نمی‌دانند چه کنند (و یا مسخره می‌کنند). متاسفانه گسترش مواد روانگردان و تبعات ناشی از آن، امکان اشتباه و قضاوت عجولانه را بیشتر کرده، اما مهم این است که مردم در مواجهه با کسی که رفتاری متفاوت دارد، لحظه‌ای تردید کنند که شاید فرد اوتیسم و اختلال‌های مشابه دارد، پیش از آن‌که محکم و قاطع قضاوت کنند که "مواد زده" و او را دستمایه تمسخر و طنز قرار دهند.»
اما اوتیسم چیست و چگونه بروز می‌کند؟
اوتیسم یا درخودماندگی (Autism) نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن ناشناخته است. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. مبتلایان به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند.
این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. حرکات تکراری (دست زدن، پریدن)، پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیا، مقاومت در مقابل تغییر و حساسیت‌های غیرمعمول در حواس پنجگانه از علائم این بیماری است، اما هسته مرکزی اختلال در اوتیسم، «اختلال در ارتباط» است.
اوتیسم در مشاهیر جهان
بسیاری از چهره‌های مشهور و برجسته تاریخ در دنیای علم، موسیقی، سینما، سیاست و… به اختلال طیف اوتیسم مبتلا بوده و هستند. تعداد زیادی از سلبریتی‌های زمانه ما نیز با این اختلال دست به گریبانند و زندگی‌نامه آنها از ابتلا به طیف اوتیسم حکایت دارد، اما هیچگاه گزارشی مبنی بر رفتار یا حرکات نامتعارف از آنها در رسانه‌ها منتشر نشده است. در عین حال این موضوع به معنی رد بروز این علائم و حرکات در افراد مبتلا به این سندروم نیست و به همین دلیل اظهارنظر قطعی در مورد بازیگر فیلم «شعله‌ور» بر عهده متخصصان است.
شاید معروف‌ترین چهره تاریخی مبتلا به سندروم اوتیسم، آلبرت اینشتین باشد. اینشتین، فیزیکدان آلمانی و برنده جایزه نوبل که به خاطر نظریه نسبیت و به‌ویژه برای هم‌ارزی جرم و انرژی (E=mc۲) شهرت دارد، در طیف اوتیسم (سندروم آسپرگر) جای می‌گرفته است. تاخیر در آغاز تکلم تا سه‌سالگی، تکرار وسواس‌گونه جملات در هفت‌سالگی، مشکل ایجاد ارتباط با دیگران، اختلال در روابط اجتماعی، اختلالات یادگیری، علاقه افراطی به موسیقی و… از جمله نشانه‌های این اختلال است که متخصصین به آن اشاره می‌کنند. با این حال در فرهنگ عامه، نام «اینشتین» مترادف هوش زیاد و نابغه معرفی شده است.
از مشاهیر دیگری که به طیف بیماری اوتیسم مبتلا بوده و هستند می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
*استنلی کوبریک (1928-1999)، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی که فیلم‌های جنجالی‌اش همواره مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است.
*ولفگانگ آمادئوس موتسارت (۱۷۵۶ – ۱۷۹۱)، آهنگساز برجسته اتریشی و موسیقی‌دان نابغه کلاسیک که از سه سالگی شروع به اهنگسازی کرد و در 12 سالگی اولین اپرای خود را نوشت.
*آلبرت اینشتین ( ۱۸۷۹ – ۱۹۵۵) فیزیکدان آلمانی بود. او بیشتر به خاطر نظریه نسبیت و بویژه برای هم‌ارزی جرم و انرژی (E=mc۲) شهرت دارد. بررسی شرح حال اینشتین به ویژه در دوران کودکی توسط مختصصین نشان می‌دهد که او در طیف اوتیسم (سندروم آسپرگر) جای می‌گرفته است.تاخیر در آغاز تکلم تا سه‌سالگی، تکرار وسواس گونه جملات در هفت‌سالگی، مشکل ایجاد ارتباط با دیگران، اختلال در روابط اجتماعی، اختلالات یادگیری، علاقه افراطی به موسیقی و… از جمله نشانه‌هایی است که متخصصین به آن اشاره می‌کنند.
*چارلز رابرت داروین (۱۸۰۹ – ۱۸۸۲) زیست‌شناس و زمین‌شناس انگلیسی که نظریات او در زمینه تبار انسان و انتخاب طبیعی، جهانی است.
*داریل کریستین هانا، بازیگر مشهور آمریکایی که به خاطر حضور در فیلم‌های برجسته‌ای همچون وال‌استریت، ماگنولیاهای فولادی، بیل را بکش ۱ و ۲، ارواح والا، شلپ شلوپ و بلید رانر مشهور است.
*دن آیکروید، کمدین، بازیگر و فیلم‌نامه‌نویس کانادایی که در فیلم‌های مشهوری چون چاپلین، نفرین عقرب یشمی، نامادریم یک بیگانه است، اماکن تجاری و احساس مینه‌سوتا ایفای نقش کرده است.
*کورتنی لاو، خواننده و هنرپیشه و ترانه‌سرای آمریکایی که بیشتر به‌عنوان رهبر و سراینده اشعار گروه «راک هول» شناخته شده است.
*تمپل گراندین، نویسنده، دام‌پزشک، پروفسور و استاد علوم دامی در دانشگاه ایالتی کلرادو که به واسطه فعالیت‌هایش یکی از شناخته شده‌ترین چهره‌های جامعه اوتیسم به شمار می‌رود. خانم گراندین، مخترع «جعبه آغوش»، وسیله‌ای برای کاهش اضطراب و استرس در افراد مبتلا به اوتیسم است.
بسیاری از چهره‌های مشهور و برجسته دیگر دنیا همچون بیل‌گیتس، لیونل مسی، استیو جابز، وودی آلن، تیم برتون و… نیز احتمالاً در طیف اوتیسم جای می‌گیرند، هرچند هیچگاه به‌طور رسمی به این موضوع اشاره نشده است.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.