اصولاً موضوع مهاجرت نخبگان چند وجهی است. یک وجه از موضوع این است که برخی نخبگان از سر ناچاری و ناامیدی و علیرغم میل باطنی به خارج از کشور می روند و این بخش نگران کننده ماجرا است.در مورد این گروه سوال این است چرا باید وضعی پیش بیاید که این افراد از روی استیصال، مجبور به ترک کشور و فعالیت در کشورهای دیگر شوند.
گروه دیگری که به خارج از کشور مهاجرت می کنند، استعدادهای معمولی هستند که بدنبال زندگی، آرامش و مزایایی مادی و رفاهی بهتر هستند. این مسأله در کشورهای دیگر نیز دیده می شود و افراد ترجیح می دهند با تحمل رنج سفر و دوری از خانواده و وطن، فرصت ها و زندگی بهتری را تجربه کنند. این نوع مهاجرت اصولاً نباید مهاجرت نخبگان تلقی شود.
به نظر من اینگونه مهاجرت ها، چندان ناپسند نیستند؛ مهاجرت هایی که فرصت های بیشتر و بهتری برای توانایی های افراد فراهم می کنند. همه ملت ها از این فرصت ها استفاده می کنند و ایرانی ها هم باید بتوانند از این فرصت ها استفاده کنند و ضمن فراهم کردن یک زندگی بهتر به کشور خود نیز کمک کنند.
به هرحال بحث مهاجرت فارغ التحصیلان و متخصصان، تابعی از وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داخل کشور است. با افزایش به هم ریختگی اجتماعی، نابرابری ها و بی عدالتی ها، (میزان) مهاجرت نیز افزایش پیدا می کند و برعکس، هر زمان که کشور از یک آرامش، ثبات و رفاه نسبی برخوردار باشد، این موضوع یا مطرح نمی شود و یا کمتر به یک مسئله تبدیل می شود.
سیاستمداران، گروه ها و جناح های سیاسی باید توجه کنند که یکی از آثار سوء دعواها و مشاجره های آنان در فضای عمومی، مهاجرت نخبگان است. بی توجهی به مسائل اصلی، بزرگنمایی مسائل حاشیه ای، نزاع های بی حاصل، قدرت طلبی و ثروت اندوزی نوکیسه گان باعث می شود افرادی که واقعا قصد خدمت به کشور را دارند، نتوانند این همه آشفتگی و فشار عصبی را تحمل کرده و به ناچار، مجبور به ترک کشور می شوند.
مسئولان باید توجه داشته باشند که مهاجرت (نخبگان)، تابعی از رفتار و موضع گیری آنها و تابعی از فضای حاکم بر جامعه است. وقتی افراد صاحب منصب و صاحب قدرت به نزاع و درگیری با یکدیگر می پردازند و در مقابله با هم موفقیتها را کوچک می شمارند و ضعف ها را بزرگ نشان می دهند، طبیعی است که افراد نخبه و یا مستعد تاب و توان تحمل چنین فضایی را نداشته باشند و بخواهند که کشور را ترک کنند.
این یک تذکر برادرانه به مسئولان و گروه های سیاسی است که مراقب باشند؛ اعمال، رفتار و کردار آنها بسیار تعیین کننده است. کاری نکنیم که حتی دلبستگان انقلاب دچار یاس و ناامیدی شوند. اگر کسانی واقعا موجب یاس و ناامیدی درجامعه و درنهایت، منجر به مهاجرت بخشی از تحصیل کردگان شوند و باعث شوند که کشور از توان و استعداد این افراد محروم گردد، خیانت بزرگی در حق مردم و کشور مرتکب شده اند. همه ما وظیفه داریم در جهت حفظ آرامش و وحدت کشورحرکت کرده و در چارچوب منافع ملی عمل کنیم.
دکتر علی منتظری/ رییس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی
No tags for this post.