در توصیه‌های مربوط به سلامت معمولاً به پرهیز از سه سم سفیدرنگ اشاره می‌شود: نمک، شکر و هروئین. یعنی هروئین به‌عنوان یک ماده مخدر زیان‌آور و مخرب از لحاظ آسیب‌رسانی با دو ماده خوراکی به ظاهر غیرخطرناک برابری می‌کند.
آمارها نشان می‌دهد که سالانه در جهان چیزی حدود 200هزار نفر بر اثر مصرف نوشابه‌های گازدار جان خود را از دست می‌دهند. معمولاً عامل عمده مرگ‌ومیر این افراد، دیابت و بیماری‌های ناشی از آن است. مصرف بی‌حد و حساب مواد شیرین باعث بروز و شیوع دیابت نوع دو می‌شود که به دیابت بزرگسالی نیز معروف است. این دیابت می‌تواند با افزایش فشارخون، مشکلات قلبی و عروقی، ناراحتی‌های کلیوی، عوارض ریوی و حتی آسیب‌های مغزی همراه باشد. علت بسیاری از سکته‌های قلبی و مغزی و نارسایی‌های کلیوی در نتیجه بیماری دیابت و مصرف بی‌رویه مواد قندی بروز می‌کند. (اینجا ببینید که نوشابه ظرف یک ساعت با بدن شما چه می‌کند؟)
چرا مواد قندی تا این حد مورد علاقه مردم است؟
این که چرا ما نمی‌توانیم به راحتی از مصرف مواد شیرین صرف‌نظر کنیم، به ریشه‌های تکاملی انسان برمی‌گردد. قند و چربی دو ماده بسیار مهم در تکامل انسان به حساب می‌آیند. این دو ماده همیشه به میزان کمی در دسترس انسان بوده‌اند. بعد از دوران صنعتی شدن و در دسترس قرار گرفتن این مواد، آن ولع و نیاز شدید انسان به این دو ماده کماکان حفظ شده است.
واقعیت این است که خوشمزه‌ترین خوراکی‌هایی که می‌شناسیم، یا شیرین هستند، یا چرب و یا هردو این‌ها و طبع انسان ذاتاً به سمت این دو ماده کشش و گرایش دارد. همین مسأله باعث شده است که یک ولع ناخودآگاه همگانی در افراد برای مصرف هموارۀ قند و چربی وجود داشته باشد. اما حلقه مفقوده در این میان آموزش همگانی برای مصرف مواد کم‌ضرر جایگزین این دو ماده خطرناک است.
این آگاهی‌بخشی و آموزش همگانی علاوه بر حفظ سلامت افراد جامعه از یک جنبه دیگر نیز بسیار اهمیت دارد. جلوگیری از زیان‌های اقتصادی کلان که برای درمان این بیماری‌ها به جامعه تحمیل می‌شود. هرچند که آمار و برآورد دقیقی از میزان ضرر اقتصادی ناشی از بیماری‌های مربوط به مصرف قند و چربی در دست نیست، اما چیزی که مشخص است این نکته است که بسیاری از کشورها سالانه هزینه‌های کلان و قابل‌توجهی صرف درمان بخشی از افراد جامعه خود می‌کنند که در نتیجه مصرف این دو ماده مضر به انواع بیماری‌ها مبتلا شده‌اند.
کشورهایی که مردم خود را با نوشابه های گازدار می‌کشند!
با این وجود سیاست‌های مصرف این دو ماده در بسیاری از کشورها فرق چندانی نکرده است. برای نمونه، تنها در مکزیک بر اساس گزارش مرکز مطالعاتی Quartz، سرانه مصرف کوکاکولا ٧٢٨سهم است، آن‌هم درحالی‌که هرسهم، ٢٢٥گرم در نظر گرفته شده است. بیشترین میزان مرگ‌ومیر ناشی از عوارض مصرف نوشابه‌های گازدار قندی طبق اصلس 2017 به شرح زیر است:
١. مکزیک (٤٠٥,٣نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٢. آفریقای جنوبی (١٥٣,٣نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٣. مراکش (١٣٧,٨نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٤. آمریکا (١٢٤,٩نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٥. کلمبیا (١١٢,٣نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٦. ونزوئلا (١٠١,٨نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٧. برزیل (٨٢,١نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٨. تایوان (٧٩,٦نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
٩. فیلیپین (٧٥,٦نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
١٠. آرژانتین (٧٣,٩نفر در هر یک‌میلیون‌نفر)
کشورهای پیشرفته در این زمینه چه می‌کنند؟
اما هستند کشورهایی که با تأکید بر آموزش صحیح مصرف مواد قندی و چربی سعی در اصلاح الگوی مصرف غذایی خانواده‌ها دارند. در این کشورها معمولاً آموزش از سنین کم و در مدارس شروع می‌شود. به این معنی که خوراکی‌های حاوی قند و چربی را که عموماً مورد علاقه کودکان هستند، به اندازه محدود در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند و بر مصرف به‌اندازه این مواد تأکید می‌کنند.
هرچند که در کشور ما آمار دقیقی مبنی بر میزان مصرف نوشابه‌های گازدار توسط کودکان موجود نیست، اما بر اساس تجربه فردی همه ما بارها دیده‌ایم پدر و مادرانی را که صرفاً برای آرام کردن و رفع بهانه‌جویی‌های کودکانشان به آن‌ها نوشیدنی‌های قندی گازدار یا خوراکی‌های خوشمزه مضر دیگر می‌دهند. این‌ها الگوهای غلط تغذیه‌ای هستند که از دوران کودکی به افراد القا می‌شوند و تغییر آن‌ها در بزرگسالی کار سخت و دشواری است. این الگوهای غلط احتیاج به اصلاح شدن دارند و روند این تغییرات باید از مدارس آغاز شود. صدا و سیما نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در آموزش الگوی صحیح مصرف موادغذایی بر عهده دارد. مضرات مصرف افراطی و بی‌رویه مواد قندی و چربی دائماً باید از طریق رسانه ملی و رسانه‌های همگانی به مردم گوشزد شود و همزمان الگوی صحیح مصرف ترویج و تبلیغ شود. تنها در این صورت است که می‌توان شیوع روزافزون بیماری‌های مرتبط با مصرف قند و چربی، این دو ماده خطرناک را کنترل کرد و کاهش داد.
درخصوص سالم ترین راه مصرف مواد قندی بخوانید.
No tags for this post.