آزادراه تهران-شمال، تیری بر قلب طبیعت
قطعه اول آزادراه تهران-شمال از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع می‌شود و با عبور از مناطق کن، سولقان، امامزاده عقیل، تونل تالون و دره لانیز به سه‌راهی شهرستانک می‌رسد؛ اجرای این قسمت که طول آن تقریباً ۳۲ کیلومتر بوده و تکمیل آن در اولویت است، موجب می‌شود قسمتی از راه فعلی که از طریق کرج می‌گذرد حذف شده و مسیر فعلی حدود ۶۰ کیلومتر کوتاه‌تر شود و صرفه‌جویی قابل‌توجهی در مصرف سوخت، استهلاک و وقت مسافران را به دنبال خواهد داشت. ساخت این قطعه از بزرگراه تقریباً 22 سال پیش آغاز شد و در حال حاضر بخش‌هایی از آن مورد استفاده مسافران است.
یکی از دلایل تأخیر در بهره‌برداری از قطعه اول آزادراه، تونل تالون بوده است که تونل بلندی است و طول آن 4.85 کیلومتر است و در ابتدا توسط یک پیمانکار چینی و سپس به‌وسیله یک پیمانکار داخلی ساخته شده است.
طی 22 سالی که از شروع ساخت این آزادراه می‌گذرد، این طرح با مشکلات و معضلات عدیده‌ای روبرو بوده است. از مشکلات زیست‌محیطی گرفته تا مسأله تملک اراضی برای ساخت آزادراه. درواقع یکی از مهمترین مشکلات این طرح این بوده است که در ابتدای پروژه شرکتی به نام «آزادراه» که وابسته به بنیاد مستضعفان و جانبازان است، اجرای آن را برعهده گرفته است. به ازاء ساخت این آزادراه، دولت بخشی از اراضی ملی را در حاشیه آزادراه قرار داشتند . شامل اراضی جنگلی دست‌کاشت یا اراضی منابع طبیعی بود به شرکت آزادراه واگذار کرد. اما این شرکت نتوانست تعهداتش را برآورده کند و با دولت دچار اختلاف شدند. بعد از آن این پروژه مدت‌ها تعطیل شده و سپس به پیمانکاران دیگری از جمله یک شرکت پیمانکاری چینی واگذار شد. اما شرکت آزادراه با وجود برکناری از ادامه اجرای این پروژه همچنان اراضی ملی واگذارشده توسط دولت را پس نداد و باعث بروز اعتراضاتی نسبت به بنیاد مستضعفان و جانبازان شد.
مردم مناطق درگیر در ساخت این آزادراه نیز اعتراضات زیادی داشتند. اهالی منطقه سنگان که زندگی‌شان به دلیل طولانی شدن ساخت آزادراه دچار سختی و مشکل شده بود، دست به اعتراض زدند. همچنین اهالی محیط‌زیست و فعالان این حوزه نسبت به اجرای این پروژه معترض بودند، چراکه بخش زیادی از اراضی جنگلی برای ساخت این آزادراه نابود شده و با این‌که قرار بر این بوده است که برای تخریب کمتر طبیعت تعداد زیادی پل و تونل احداث شود، اما بازهم از ساخت بسیاری از آن‌ها صرف‌نظر شده و با شکافتن جنگل‌ها قلب زیستگاه حفاظت‌شده البرز مرکزی به دو بخش تقسیم شده است.
در همین راستا قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفتگو با ایرنا توضیح داده است: «پیشنهاد چنین پروژه‌هایی باید به طور قطع با گزارش‌های ارزیابی زیست‌محیطی همراه باشد، زیرا در این بخش سناریوهای مختلف شامل مزایا و معایب ارزیابی کارشناسی می‌شود و به طور حتم سناریویی با کمترین تخریب برای منابع طبیعی، جنگل و محیط‌زیست انتخاب می‌شود. اما متاسفانه اکثر پروژه‌های عمرانی بدون داشتن گزارش‌های ارزیابی زیست‌محیطی کلید خورده و اجرایی می‌شوند که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری را به عنوان متولی حفظ و صیانت از منابع طبیعی در مقابل عمل انجام شده قرار می‌دهند.»
همچنین به گفته یکی از کارشناسان حفاظت امور اراضی سازمان جنگل‌ها، اگر هم قرار بود خسارتی به منابع طبیعی وارد شود، باید این خسارت از طرف پیمانکار پرداخت می‌شد تا بتوانیم مشکلات به‌وجودآمده را جبران کنیم که این کار نیز انجام نشد و حتی کارگروه داوری هم نتوانست کاری بکند.
درنتیجۀ همۀ این اتفاقات، همواره مشکلاتی در ساخت این آزادراه وجود داشته و معترضانی به همراه داشته است. اما مسأله این‌جا است که هیچ اطلاع‌رسانی مشخصی در این حوزه رخ نداده است و علی‌رغم همه مشکلات موجود، ظاهراً قطعه اول این آزادراه در حال تکمیل شدن است و تصمیم بر افتتاح آن گرفته شده است. به این ترتیب سرنوشت این پروژه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و مشخص نیست که کدام بخش از این مشکلات حل شده و به چه شکل؟
No tags for this post.
