این تصمیم از جانب کمیته بین‌المللی المپیک روسیه به دلیل «دستکاری سازمان‌یافته مقررات ضد دوپینگ روسیه» در المپیک زمستانی ۲۰۱۴ سوچی گرفته شده است. روسیه در المپیک زمستانی ۲۰۱۴ سوچی با ۹ مدال طلا به مقام چهارم جهان دست یافته بود.
این محرومیت اقدامی بی‌سابقه در تاریخ رقابت‌های المپیک به شمار می‌آید و هرچند که کشور روسیه از شرکت در المپیک زمستانی ۲۰۱۸ کره جنوبی محروم شده است اما ورزشکاران این کشور اگر بتوانند ثابت کنند که دوپینگ نکرده‌اند می‌توانند زیر پرچم کمیته بین‌المللی المپیک در مسابقات حضور داشته باشند.
دوپینگ چیست؟
دوپینگ یا زورافزایی، به معنای استفاده ورزشکار از مواد یا روش‌هایی است که به قصد افزایش کارآیی در ورزش انجام می‌شود. موضوع علمی دوپینگ در ورزشکاران به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی رشته پزشکی ورزشی مطرح است.
واژه دوپینگ از زبان کشور آفریقای جنوبی مشتق شده است و در اصل اشاره به یک نوشیدنی الکلی باستانی دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص استفاده می‌شده است.
قانون در مورد ارتکاب به جرم دوپینگ به این صورت است که تنها ورزشکار متخلف را مجازات نمی‌کند، بلکه گاهی مجازات‌هایی برای شخصیت‌های حقوقی از قبیل فدراسیون‌های مربوطه و باشگاه‌های ورزشی در نظر گرفته می‌شود که بیشتر مجازات‌های مالی است و گاهی نیز شامل محرومیت‌هایی می‌شود.
فناوری‌ها و روش‌های تشخیص دوپینگ
سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا)، یک بنیاد مستقل ایجادشده توسط جمعی از رهبران کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) است. این بنیاد در ۱۰ نوامبر ۱۹۹۹ در لوزان، سوئیس تأسیس شده و به مبارزه با دوپینگ در ورزشکاران می‌پردازد.
در همین راستا تکنولوژی‌ها و روش‌هایی برای چنین تشخیصی در حوزه تخصصی به وجود آمده است. به عنوان مثال، کمیته بین‌المللی المپیک در حاشیه مسابقات ریو 2016 اعلام کرد که روش جدیدی برای تشخیص دوپینگ ژنتیکی ورزشکاران ابداع شده است. در این روش شما می توانید محل قرار گرفتن ژن «اریتروپویتین» را تشخیص دهید و هدف از آن تشخیص تغییر مصنوعی دی‌ان‌ای برای تقویت عملکرد است.
در مطالعه‌ای دیگر که به رهبری محققان دانشگاه Macquarie استرالیا انجام شده، دانشمندان با استفاده از تکنیک‌های پروتئومیکس و از طریق ردیابی سطوح پروتئین، روش جدیدی را برای شناسایی افرادی که هورمون رشد انسانی مصرف کرده باشند، ارائه کرده‌اند. آن‌ها یک گروه از پروتئین‌ها را کشف کرده‌اند که می‌توانند به طور بالقوه برای تکمیل آزمایشات نشانگر زیستی موجود استفاده شده و در نتیجه اطمینان بیشتری را برای مقامات ورزشی ضد دوپینگ، ورزشکاران و عامه مردم ایجاد کنند.
در روشی دیگر دانشمندان موفق به ساخت یک دستگاه جدید با سنسورهای بسیار حساس و چندکاره شدند که قادر به تشخیص دوپینگ در ورزشکاران، مواد شیمیایی منفجره و اثرات مواد مخدر است.
آن‌ها برای انجام چنین جست‌وجوهایی معمولاً به مادۀ در حال آنالیز نور می‌تابانند. این روش که روش «طیف‌سنجی» نام دارد، درواقع همان مطالعه نحوه تعامل نور با مقدار کمی از ماده مورد نظر است. یکی از مؤثرترین روش‌های طیف‌سنجی، طیف‌بینی فروسرخ است. دانشمندان از این روش برای تشخیص داروهای افزایش دهنده حرکت در نمونه‌های خون و ذرات کوچک مواد منفجره در هوا استفاده می‌کنند.
موضوع جلوگیری از تقلب و دوپینگ در مسابقات ورزشی گاه تا جایی مهم و حساس شده است که مدیر ارشد اجرایی بنیاد المپیک پیشنهاد کاشت میکروتراشه در بدن ورزشکاران را ارائه داده است. او معتقد است که این تراشه‌های جنجالی را می‌توان برای شناسایی مواد ناشناخته انرژی‌زا و همینطور حفظ ورزشکاران از شر داروهای نیروزا استفاده کرد. که البته این پیشنهاد با مخالفت بسیاری از کارشناسان به دلیل نگرانی در مورد رعایت حریم خصوصی ورزشکاران روبرو شده است.
اما نکته جالب در این میان این است که دوپینگ تنها مختص ورزشکاران نیست، بلکه وسایل ورزشی هم می‌توانند دوپینگ کرده باشند! نانوتکنولوژی به عرصه ورزش وارد شده و بر ابزارهای ورزشی تأثیر گذاشته است. با کمک علم تکنولوژی توپ‌های تنیس دوام بیشتری پیدا کرده‌اند، چوب‌های گلف قدرت بیشتری پیدا کرده‌اند، مایوهای شنا هیدرودینامیک شده‌اند و وزن دوچرخه‌ها کمتر شده است.
هرچند که این تأثیرات فعلاً ناچیز است، اما در آینده‌ای نزدیک می‌تواند سرنوشت یک مسابقه را رقم بزند. در همین راستا، آژانس ضد دوپینگ جهانی نوعی دوپینگ به نام «دوپینگ تکنولوژی» را به رسمیت شناخته است و سعی دارد با چک کردن تکنولوژی‌های مورد استفاده ورزشکاران از غیرعادلانه‌بودن مسابقات جلوگیری کند.
«جیم پری»، استاد مطالعات المپیک از دانشگاه گویشام لندن می‌گوید: «باید تفاوتی بین انجام دادن آن‌چه ضد‌قانون است و معرفی چیزی که جدید است و در واقع مخالف قانون نیست وجود داشته باشد.»
No tags for this post.