کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری
پیچیده شدن جامعه انسانی در سده اخیر پای اخلاق را به وجوه مختلف زندگی انسان‌ها کشانده است؛ از موضوع بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن در باروری گرفته تا مسئلۀ حضور کودکان در فضای مجازی.
«انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری» به عنوان نخستین انجمن علمی در حوزه اخلاق در علوم و فناوری با همکاری نهادها و مراکز معتبر پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و مدنی کشور، بر پایه رهیافت‌ها و دستاوردهای نوین علمی در سطح ملی و جهانی و احساس نیاز جامعه به مقوله اساسی «اخلاق»، نخستین کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری را در آذرماه سال 1396 برگزار می‌کند. هدف اصلی کنگره تمرکز بر اهمیت و اولویت اخلاق در همه حوزه‌های علوم و فناوری، آثار آن در زمینه‌های مختلف توسعه و الزامات آن در محیط آکادمی، جامعه دانشگاهی و اجتماع است.
کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری دارای امتیاز بازآموزی برای تمام گروه‌های پزشکی است. محورهای این کنگره عبارتند از: مبانی و مبادی اخلاق در علوم و فناوری، اخلاق و مدیریت علوم و فناوری، اخلاق در توسعه علوم و فناوری‌های نوین ، اخلاق حرفه‌ای در علوم و فناوری و اخلاق در علوم و فناوری و سیاست عمومی.
دکتر تقی شامخی استاد پیش‌کسوت دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری، درباره محورهای درنظرگرفته‌شده برای کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری» گفت: «چنان‌که در سایت و پوسترهای کنگره آمده، تلاش شده است تمام زمینه‌های مربوط به اخلاق علم و فناوری در این کنگره مورد توجه قرار گیرد. برنامه‌ریزی برای اجرای هر چه بهتر مباحث به استادان و پژوهشگران نام‌آشنا سپرده شده است. برنامه‌ریزی محور نخست یعنی «مبانی و مبادی اخلاق در علوم و فناوری» با مسئولیت دکتر جوادی، از استادان مطرح حوزۀ اخلاق انجام میشود. «اخلاق حرفه‌ای در علوم و فناوری» دومین محور این کنگره است و مسئولیت آن را دکتر باقری، از پژوهشگران مطرح اخلاق پزشکی و زیستی، به عهده دارد. محور سوم «اخلاق و مدیریت علوم و فناوری» است که در این محور مسائل عمدۀ سیاست‌گذاری و مدیریتی در حوزۀ اخلاق علم و فناوری مورد توجه خواهد گرفت و دکتر فرجی‌دانا، از استادان برجستۀ دانشگاه و باسابقۀ ارزشمند در مدیریت عالی حوزۀ علم و فناوری مسئولیت آن را پذیرفته است. «اخلاق در علوم و فناوری و سیاست عمومی» چهارمین محور کنگره است که دکتر سراج‌زاده، از جامعه‌شناسان مطرح کشور مسئولیت آن را به عهده دارد و در آخرین محور که مسئولیت آن با خانم دکتر ایرجی‌زاد، از استادان فعال در حوزۀ اخلاقِ فناوری از دانشگاه صنعتی شریف است، موضوع اخلاق در علوم و فناوری‌های نوین مد نظر قرار می‌گیرد.»
دکتر شامخی که خود از اساتید منابع طبیعی است و «محیط زیست» از حوزه‌های مهم مورد علاقۀ او است همچنین توضیح داد: «در نظر داشتیم موضوع «اخلاق و محیط‌زیست» را به عنوان یک محور مستقل مدنظر قرار دهیم، اما در نهایت این موضوع در زیرشاخه سیاست عمومی قرار گرفت.»
او همچنین تأکید کرد که با توجه به بین‌المللی بودن کنگره، سعی کرده‌ایم شرایط استفاده از پژوهشگران و استادان خارجی را تا حد ممکن فراهم کنیم.
دکتر شامخی درخصوص داوری مقالات گفت: «در کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری» از مسئولان هر محور خواسته شده است 10 داور معرفی کنند تا داوری خلاصه مقالات در دقیق‌ترین سطح انجام شود. به این ترتیب هر خلاصه مقاله برای سه داور ارسال میشود تا پس از ارزیابی صورت گرفته، بر اساس پرسشهای درخواست‌شده، مقالات برتر انتخاب شوند.
دبیر علمی کنگره بین‌المللی «اخلاق در علوم و فناوری» ضمن اظهار سپاس از محققانی که در تمام محورها و زیرشاخه‌های اعلام شده در فراخوان، با ارسال خلاصه مقاله به پربارتر شدن کنگره کمک کردند، از پژوهشگران حوزه‌هایی مانند نانو و محیط‌زیست و حوزۀ اخلاق زیستی درخواست مشارکت بیشتر کرد و یادآور شد که با تغییرات چشم‌گیری که در زمینۀ فناوری‌های مرتبط با ژنتیک پدید آمده، چالش‌های اخلاقی این حوزه هم فراوان است، اما کمتر در این زمینه شاهد ارسال مقاله بوده‌ایم.
دکتر احسان شمسی گوشکی، متخصص اخلاق پزشکی و دبیر کمیته علمی اخلاق در پژوهشِ وزارت بهداشت و دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری نیز درخصوص توضیح اهداف اجرای کنگره گفت: «اخلاق در علوم و فناوری گرچه موضوعی ملموس به نظر نمی‌‌‌‌رسد اما ما روزانه با آن در تماس هستیم، به عنوان مثال در کشور با مسأله انتقال آب سرچشمه‌ها‌‌‌‌ی کارون به زاینده‌رود مواجهیم و این گزاره عنوان میشود که به لحاظ اخلاقی آیا این کار درست است یا خیر؟ زمانی که ما از درست یا نادرست و خوب یا بد پرسش می‌‌‌‌کنیم در واقع وجه اخلاقی مد نظر ماست و پای اخلاق به میان کشیده میشود. در زندگی روزمره همه افراد با سؤال‌ها‌‌‌‌یی از این جنس مواجه می‌‌‌‌شوند که سویه‌ها‌‌‌‌ی اخلاقی دارند. از این حیث کنگره اخلاق در علوم و فناوری به یک موضوع انتزاعی و دور از جامعه نمی‌‌‌‌پردازد زیرا فناوری بخشی از زندگی روزمره ما است.»
دکتر شمسی گوشکی در ادامه گفت: «این کنگره اولین کنگره بین‌المللی است که با این موضوع در کشور برگزار میشود و بخشی از گستردگی حوزه‌ها نیز به این امر برمی‌‌‌‌گردد. ممکن است در سال‌ها‌‌‌‌ی آینده این کنگره به شکل گسترده‌تر اما به عنوان مثال در ۱۰ سالن باشد. مهم است که حوزه اخلاق در علوم و فناوری گسترده شده و تعداد ذینفعان آن بیشتر شوند. هدف ما این است که دانشگاه‌ها‌‌‌‌ی بیشتری رشته اخلاق در علوم و فناوری را داشته و دانشجویان دکتری و ارشد موضوع پایان نامه خود را در این باره انتخاب و سعی کنند به پرسشهای اخلاقی پاسخ دهند.»
او همچنین گفت از آن‌جایی که مناظره عنوانی است که برای مردم اهمیت دارد، از این رو ما مجموعه مناظره‌ها‌‌‌‌یی را در این کنگره تدارک دیده‌ایم. دکتر گوشکی در این راستا توضیح داد: «موضوع مناظره‌ها نیز به مسائلی برمی‌‌‌‌گردد که بر سر آن‌ها اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد. به عنوان مثال آیا ما باید از محصولات تراریخته استفاده کنیم یا خیر؟ در همین راستا ما از خبرنگاران دعوت می‌‌‌‌کنیم با انعکاس مطالب این کنگره و انتشار آن، به رشد تعقل در جامعه کمک کنند.»
یادآوری میشود اولین کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری از 13 تا 16 آذرماه 96 در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی و با حضور سخنرانان و میهمانان بین‌المللی برگزار خواهد شد. ریاست این کنگره بین‌المللی بر عهده دکتر مصطفی معین است.
No tags for this post.
