زبان پارسی باستان یکی از زبان های باستانی ایران محسوب می شود که با خط میخی پارسی نگاشته می شده است. این خط یکی از سه خط اصلی مورد استفاده پادشاهان هخامنشی بود که از آن برای نگاشتن کتیبه های خود از آن استفاده می کردند. امروزه کتیبه های متعددی از این دوران و به خط میخی و زبان پارسی باستان باقی مانده است. باید در نظر داشت که این خط برای نگاشتن روی لوحه های گلی و یا تراشیدن روی سنگ مناسب بوده و به همین دلیل پس از دوران هخامنشی و رواج خطوطی که امکان نوشتن آن ها روی کاغذ و چرم وجود داشت، استفاده از خط میخی و زبان پارسی باستان منسوخ شد.
از جمله مزیت های این نرم افزار می توان به صرفه جویی در وقت، کاهش هزینه های ترجمه کتیبه های خط میخی پارسی باستان، کاربرد آسان، کاهش خطا و اشتباه در ترجمه اشاره کرده و از مهمترین کاربردهای آن علاوه بر حوزه های پژوهشی باید به استفاده در مراکز تاریخی برای بازدید کنندگان و گردشگران اشاره کرد. این نرم افزار همچنین می تواند برای دانشجویان و پژوهشگران رشته های باستان شناسی، زبان های باستانی، زبان شناسی، تاریخ و …. نیز مفید باشد.
در حال حاضر کتیبه های خط میخی پارسی باستان به عنوان یکی از منابع بسیار ارزشمند مطالعه تاریخ ایران محسوب می شوند که در آن ها نام بسیاری از مناطق جغرافیائی، افراد و رویدادهای تاریخی ثبت شده اند. متاسفانه امروزه این خط و زبان مهجور مانده و تنها در سطح دانشگاهی و در رشته های باستان شناسی و زبان های باستانی به مطالعه آن پرداخته می شود.
به تازگی و به همت دو جوان مهابادی، اطلاعات و واژه های موجود در تمامی کتیبه های نگاشته شده به خط میخی و زبان پارسی باستان گرداوری و به صورت یک نرم افزار واژه نامه رایانه ای ارائه شده است.
از جمله مزیت های این نرم افزار می توان به صرفه جویی در وقت، کاهش هزینه های ترجمه کتیبه های خط میخی پارسی باستان، کاربرد آسان، کاهش خطا و اشتباه در ترجمه اشاره کرده و از مهمترین کاربردهای آن علاوه بر حوزه های پژوهشی باید به استفاده در مراکز تاریخی برای بازدید کنندگان و گردشگران اشاره کرد. این نرم افزار همچنین می تواند برای دانشجویان و پژوهشگران رشته های باستان شناسی، زبان های باستانی، زبان شناسی، تاریخ و …. نیز مفید باشد.
به همین بهانه با امید امینی آذر و رحمان امینی آذر که این نرم افزار را طراحی کرده اند، به گفتگو نشستیم.
- انگیزه اصلی شما برای طراحی این واژه نامه چه بود؟
ایران دارای تاریخی بسیار کهن بوده و زنده نگه داشتن و یاد کردن از آن بسیار پر ارزش است. کتیبه های باستانی در حقیقت شناسنامه ایران هستند و باید همیشه زنده نگه داشته شود. در این راستا نرم افزاری طراحی و پیاده سازی شده است که خط میخی پارسی باستان که یکی از قدیمی ترین الفباهای ایران و دنیا محسوب می شود زنده نگه داشته شده و مردم عادی می توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
- این نرم افزار چه قابلیت هایی دارد؟
نرم افزار فرهنگ لغت خط میخی قادر است انواع کتیبه های خط میخی پارسی باستان را به چهار زبان فارسی، کردی، انگلیسی و عربی ترجمه کند. این نرم افزار همچنین قادر است که خط میخی را به صورت کلمه و متن ترجمه کرده و توضیحات کامل و تکمیلی درباره کتیبه و ریشه واژه ها را در اختیار کاربر قرار دهد.
- آیا نحوه ترجمه واژه ها در این برنامه به صورت یک طرفه است؟ چون به طور عادی کاربران فاقد صفحه کلیدی به خط میخی پارسی باستان هستند.
برای رفع این مشکل در محیط نرم افزار، کیبوردی مجازی قرار داده شده است که می توان توسط آن اطلاعات لازم را وارد محیط نرم افزار کرد. در نسخه بعدی این متون قابلیت تبدیل به پردازش تصویری (OCR) پیدا خواهند کرد. یکی از دیگر امکاناتی که در محیط نرم افزار در خدمت کاربر قرار داده شده است تلفظ حروف و کلمه به صورت صوتی است. در محیط این نرم افزار بخش هایی جهت آموزش خط میخی (قواعد، ترجمه، تلفظ، تایپ و …) قرار داده شده است که کاربر قادر است به صورت خودآموز خط میخی پارسی باستان را فرا گیرد.
در خاتمه گفتنی است کلیه مراحل ثبت و انتشار این نرم افزار به طور قانونی انجام شده و به زودی روانه بازار خواهد شد.
گزارش: احسان محمدحسینی
No tags for this post.