حاملگی یک بحران موقعیتی است و در مواردی که به‌خوبی مدیریت نشود تبدیل به یک بحران طولانی‌مدت می‌شود که استرس زیادی بر مادر و اطرافیان وی وارد می‌آورد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند حدود 70 درصد مادران به دلیل ترس از درد زایمان متقاضی زایمان سزارین می‌شوند.
معمولا در حین زایمان، ترس و اضطراب شدید مادر از درد، باعث انقباض عضلات می‌شود. انقباض شدید عضلانی منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به عضلات ازجمله عضلات رحمی شده و باعث ایجاد تداخل با انقباضات رحمی و اختلال در روند مطلوب زایمان می‌شود. این موارد باعث کاهش فعالیت انقباض رحم و درنتیجه افزایش مدت زایمان و افزایش احتمال زایمان با کمک وسایل و همچنین زایمان سزارین می‌شود.
معمولا در حین زایمان، ترس و اضطراب شدید مادر از درد، باعث انقباض عضلات می‌شود. انقباض شدید عضلانی منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به عضلات ازجمله عضلات رحمی شده و باعث ایجاد تداخل با انقباضات رحمی و اختلال در روند مطلوب زایمان می‌شود.
برای کاهش اضطراب زایمان روش‌های مختلفی وجود دارد که به دو دسته کلی روش‌های دارویی و غیر دارویی تقسیم می‌شوند. روش‌های دارویی با عوارضی مثل تهوع و استفراغ، دیسترس تنفسی، حساسیت و خون‌ریزی معده و روده، اختلال روانی و اعتیاد همراه هستند. ولی روش‌های غیر دارویی یا درمان مکمل ساده و ارزان بوده و عوارض جانبی و خطرات کمتری دارند.
رایحه‌درمانی یکی از روش‌های درمانی مکمل یا جایگزین است که گمان می‌رود در تسکین درد، کاهش نگرانی و اضطراب ، بی‌خوابی، افسردگی ، خستگی و آسم مؤثر باشد. لذا به‌منظور بررسی این روش در کاهش اضطراب زایمان طبیعی، محققین دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در مطالعه‌ای علمی پژوهشی، از رایحه گیاه دارویی مریم‌گلی استفاده کرده‌اند.
در این پژوهش که از نوع کارآزمایی بالینی بوده، 160 زن باردار 38 تا 42 ساله كه جهت زايمان طبيعي به مركز آموزشي و درماني معتضدي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه مراجعه كرده بودند، شرکت داشته‌اند.
برای انجام آزمایش، افراد فوق به‌طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند و میزان اضطراب آنان با استفاده از پرسشنامه استاندارد سنجیده شد. سپس در گروه «آزمایش» بلافاصله بعد از شروع فاز فعال زایمان، سه قطره از اسانس مریم‌گلی به گازاستریل آغشته شده و به یقه لباس آن‌ها متصل و هر نیم ساعت نیز تجویز آن تکرار شد. اما در گروه «شاهد» صرفاً از دارونما به روشی مشابه استفاده شد. پس‌ازاین مداخلات نیز، مجددا اضطراب زنان فوق مورد سنجش واقع شد.
نتايج آزمایش نشان داد كه قبل از مداخله و استفاده از رایحه مریم‌گلی، ميزان اضطراب در هر دو گروه مشابه بوده، اما پس از رایحه‌درمانی، ميزان اضطراب در زنان گروه آزمایش نسبت به گروه دیگر كاهش معنادار و قابل‌توجهی يافته است.
همچنین ميانگين تعداد و طول مدت انقباضات در گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد كمتر بوده که نشان‌دهنده تأثير رایحه‌درمانی بر تسريع روند ليبر و زايمان است.
بنا بر نتايج به‌دست‌آمده که در فصل‌نامه «حیات» وابسته به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است، محققین می‌گویند: «مطالعه فوق نشان داد كه رایحه‌درمانی با مریم‌گلی در كاهش اضطراب و طول مدت زايمان مؤثر است و با توجه به این‌که اكثر زنان استفاده از طب مكمل را ترجيح می‌دهند، پيشنهاد می‌شود، رايحه مریم‌گلی به‌عنوان يك وسيله كمكي، غيرتهاجمي و غيردارويي در كاهش اضطراب و تسريع روند ليبر و زايمان مورد استفاده قرار گيرد».
گفتنی است عصاره گیاه دارویی مریم‌گلی با نام علمی Salvia officinalis از روغن‌های فرار و معطری است که در آروماتراپی یا رایحه‌درمانی، کاربرد زیادی دارد. برگ این گیاه، همچنین به علت داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، شناخته‌شده و معروف است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: شریفی‌پور، ف. و همکاران.1396. تأثیر رایحه مریم گلی بر کاهش اضطراب زایمان طبیعی در زنان نخست‌زا و چندزا: یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی. حیات، ۲۳(۲): 172-162.
No tags for this post.