مجید فراهانی عضو شورای شهر تهران با تأکید بر تعداد بالای قربانیان آلودگی هوا در شهر تهران، این تعداد را معادل تعداد سرنشینان یک هواپیمای ایرباس غول‌پیکر دانست که گویا به‌صورت هفتگی در شهر سقوط می‌کند. به گفته فراهانی هفته‌ای 500 نفر در تهران در اثر آلودگی هوا می‌میرند که این آمار به معنای مرگ سالانه 26 هزار نفر است.
پیش از این رئیس کارگروه سلامت هوای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از مرگ سالانه 4810 نفر از ساکنان تهران بر اثر آلودگی هوا خبر داده بود.
در گزارشی دیگر سعید متصدی، معاون سابق محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست آمار مرگ ۵۵۰۰ ایرانی بر اثر آلودگی هوا در سال ۹۵ را اعلام کرده بود و گفته بود که این آمار در سال‌های گذشته به ۸ هزار نفر می‌رسید و اکنون تا حدودی کاهش یافته اما باید به صفر برسد.
و اما سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا را پنجمین علت مرگ‌ومیر در جهان معرفی کرده و اعلام کرده است که سالانه 7 میلیون نفر در جهان جان خود را در اثر آلودگی هوا از دست می‌دهند.
اما دلیل واقعی این میزان مرگ‌ومیر چگونه مشخص می‌شود؟ آیا صرفاً سکته کردن یا مرگ در اثر ابتلا به یک بیماری و حساسیت ریوی در روزهای آلوده ملاک سنجش این آمار است؟ یا عوامل زمینه‌ای در درازمدت مثل آسم، بیماری‌های مزمن و سرطان نیز که در نهایت منجر به مرگ افراد می‌شوند در این سرشماری دخیل هستند؟ درواقع سؤالی که مطرح می‌شود این است که برای اعلام دقیق این‌گونه آمارها چگونه عمل می‌شود؟ چگونه سکته کردن افراد را می‌توان صرفاً به فاکتور آلودگی هوا نسبت داد؟ آیا اختلاف تعداد مراجعین به اورژانس بیمارستان‌ها در روزهای آلوده نسبت به روزهای عادی و پاک بیانگر این موضوع است؟ در مورد بیماری‌های ریوی چگونه این تفکیک صورت می‌گیرد؟ و از آن گذشته، مرگ‌های دیگری در رابطه با آلودگی هوا وجود دارند که سرشماری آن‌ها و تفکیک آن‌ها بر پایه عوامل مختلف دشوار است، مانند سرطان.
سازمان بهداشت جهانی آلودگی هوا را به عنوان یکی از عوامل سرطان‌زا معرفی کرده است و از آن‌جایی که عامل آلودگی هوا بر بروز سرطان تأثیر بلندمدت دارد و مانند بیماری‌های قلبی در کوتاه‌مدت مشخص نمی‌شود، محاسبه قربانیان این بیماری در اثر فاکتور آلودگی هوا را سخت می‌کند.
این مسئله نامشخص بودن نحوه آمارگیری‌ها به وجود آمارهای بسیار متناقض در این زمینه دامن می‌زند. به عنوان مثال نه تنها آماری که مجید فراهانی، عضو شورای شهر، روز گذشته در رابطه با تعداد قربانیان آلودگی هوا اعلام کرده است اختلاف بسیار زیادی دارد با آمار اعلام‌شده توسط وزارت بهداشت، بلکه حتی نحوه دقیق این آمارگیری‌ها نیز نامشخص است و ما نمی‌دانیم که آیا تأثیرات بلندمدت آلودگی هوا بر مرگ افراد نیز در این محاسبات لحاظ شده است یا نه؟
سازمان بهداشت جهانی با انجام یک سری مطالعات بزرگ جهانی به این نتیجه رسیده است که به‌طور کلی آلودگی هوا در سال باعث مرگ 7 تا 9 میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود. این آمار با احتساب تأثیرات کوتاه‌مدت آلودگی هوا بر افراد مثل انواع سکته و بیماری‌های تنفسی و نیز تأثیرات بلندمدت آن مثل سرطان و بیماری‌های مزمن است. درواقع در بسیاری از مطالعات جهانی نرخ بروز سرطان مشخص است اما در ایران ما این نرخ مشخص را در دست نداریم و تنها با تکیه بر داده‌ها و آمارهای بین‌المللی می‌توانیم آن را محاسبه کنیم. اما در آمارهایی که در ایران اعلام می‌شود به هیچ‌کدام از این محاسبات اشاره‌ای نمی‌شود. اختلاف آمار عضو شورای شهر و آمار وزارت بهداشت نیز آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان همه آن فاصله را به آمار سرطان نسبت داد. بنابراین به طور دقیق مشخص نیست که آلودگی هوا تا چه اندازه باعث مرگ‌ومیر می‌شود و چه خساراتی بر جای می‌گذارد؟
اما چیزی که واضح و مشخص است این است که آلودگی هوا تأثیر مرگباری دارد و علاوه بر آن‌که کیفیت زندگی افراد را کاهش می‌دهد، هزینه‌های گزاف بهداشتی و درمانی بر جای می‌گذارد. همین هزینه‌های گزاف حکم می‌کند که هرچه سریعتر برای کاهش میزان آلودگی اقدام شود. هرچند که این اقدام مستلزم ایجاد تغییر در سیاست‌گذاری‌های کلان است و کار بزرگی به حساب می‌آید. کاری که صرفاً از عهده یک سازمان به تنهایی برنمی‌آید. سیاست‌های کلان غلطی که در تمام سال‌های گذشته به اجرا درآمده است، کار را به این‌جا رسانده و ما حتی در گام اول حل این بحران که تخمین درست و دقیق خسارات ناشی از آلودگی هواست دچار تناقض و مشکلیم و تا برطرف کردن این معضل راه‌های درازی در پیش داریم.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.