تلویزیون و رایانه، عامل اختلال خواب نوجوانان
اختلالات خواب با نتایج نامطلوب سلامتی همراه است که ازجمله آن می‌توان به چاقی، دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشارخون و حتی مرگ زودرس اشاره کرد. همچنین در اغلب موارد اختلال در سیکل خواب، نشانه‌ای زودرس از بیماری‌های مختلف است.
خواب در سلامتی نوجوانان نقش مهمی دارد. اختلالات خواب پنجمین علت مراجعه جمعیت زیر 18 سال به درمانگاه‌های کودکان هستند. اختلالات مزمن خواب در نوجوانان می‌توانند منجر به مشکلاتی در اعمال شناختی مانند توجه، یادگیري و قدرت حافظه شوند.
خواب در سلامتی نوجوانان نقش مهمی دارد و اختلالات خواب پنجمین علت مراجعه جمعیت زیر 18 سال به درمانگاه‌های کودکان هستند.
امور گوناگونی ممکن است موجب شوند تا افراد دچار اختلال خواب شوند. ولی در این میان نقش تماشای تلویزیون و کار با دستگاه‌های رایانه‌ای موردتوجه گروهی از محققین «مرکز تحقیقات رشد کودکان» و «مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت» دانشگاه علوم پزشکی قزوین قرارگرفته تا در مورد آن پژوهش ویژه‌ای را انجام دهند.
این مطالعه مقطعی روی 653 نفر دانشآموز دختر و پسر 14 تا 17 ساله مقطع دبیرستان شهر قزوین انجام شده و ابزار جمع‌آوری اطلاعات در آن شامل دو پرسشنامه استاندارد خواب کودکان موسوم به PSQ و BARES بوده‌اند. همچنین در این پژوهش مشخصه‌های عمومی افراد مانند سن و جنسیت و همچنین عادات استفاده از تلویزیون، ماهواره و اینترنت ثبت‌شده است.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که افزایش مدت‌زمان تماشای تلویزیون با اختلالات خواب در دانش آموزان ارتباط ویژه‌ای دارد و موجب تقویت آن می‌شود.
بر اساس این نتایج، ساعت‌های خواب به‌طورکلی در دختران کمتر از پسران بود و بیشترین اختلالات خواب به ترتیب شامل بیدارشدن از خواب در شب، خواب‌آلودگی روزانه و چرت نیمروزی بعد از مدرسه بود.
همچنین نتایج نشان داد که طول مدت خواب در روزهای تعطیل و غیر تعطیل در دختران به شکل معنی‌داری کمتر از پسران بوده است.
طبق این یافته‌ها، میانگین زمان تماشای تلویزیون در دانش‌آموزانی که در مدرسه به خواب می‌رفتند، به‌طور معنی‌داری بیشتر از دانش آموزان فاقد این عادت بود.
محققین اظهار داشته‌اند که ازجمله اختلالات خواب در نوجوانانی که از وسایل ارتباط‌جمعی استفاده می‌کنند می‌توان به کوتاهی مدت‌زمان خواب، دیر خوابیدن و دیر بیدارشدن از خواب، طولانی شدن مدت‌زمان شروع خواب، افزایش خستگی و کاهش عملکرد روزانه اشاره کرد.
طبق بیان محققین فوق، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شیوع اختلالات خواب در دانش آموزان دبیرستانی بالا است و اختلالات خواب در این گروه سنی به مدت‌زمان تماشای تلویزیون و کار با انواع سیستم‌های رایانه‌ای ارتباط دارد. لذا با توجه به تأثیر اختلالات خواب بر عملکرد تحصیلی و فعالیت روزانه دانش آموزان، توجه بیشتر به الگو و عادات خواب دانش آموزان دبیرستانی امری ضروری به نظر می‌رسد.
به اعتقاد این پژوهشگران که نتایج مطالعه آن‌ها به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در «مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین» به چاپ رسیده، آموزش در خصوص رعایت بهداشت خواب و هشدار در مورد خطر استفاده بیش‌ازحد از وسایل ارتباط‌جمعی توسط مربیان مدارس، می‌تواند در حفظ سلامت دانش آموزان دبیرستانی مؤثر باشد.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: جلیلالقدر، ش. و همکاران. 1396. ارتباط اختلالات خواب با تماشای تلویزیون، ماهواره و استفاده از بازی های رایانه ای در دانش آموزان 14 تا 17 ساله شهر قزوین. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 21(2): 40-32.
No tags for this post.
