پدیده سونامی را نمی توان یک پدیده جدید محسوب کرد. آخرین سونامی بزرگ در سال 2004 میلادی رخ داد که بر اثر یک زلزله 9 ریشتری موجب مرگ 300 هزار نفر شد. به تازگی باستان شناسان در پژوهش های جدید خود در گینه پاپوا موفق به کشف جمجه فردی شده اند که احتمالا حدود 6 هزار سال پیش قربانی سونامی شده بود.
یافته ها و شواهد موجود همگی حاکی از این حقیقت هستند که لایه مورد نظر که جمجه فوق الذکر در آن کشف شده، بر اثر یک سونامی نیرومند به وجود آمده و در این محل انباشته شده است. با این وجود قطعا نمی توان اعلام کرد که خود سونامی دلیل مرگ فرد مورد نظر و صاحب جمجه باشد و این فرد می تواند بر اثر برخورد اشیا شناور روی آب با سرش کشته شده و یا آوار ناشی از سونامی وی را از پا در آورده باشد.
واژه سونامی از فرهنگ ژاپنی و بر مبنای تجربه ماهیگیران این کشور در برخورد با این پدیده مرگبار و موج های کشنده آن گرفته شده است که تا مسافت زیادی در زمین های ساحلی نفوذ می کند. در حقیقت دلیل اصلی پدید آمدن سونامی، جا به جائی حجم بزرگی از آب دریا بر اثر حرکت و انتقال بستر دریا است که به دلیل زلزله یا فعالیت های آتشفشانی رخ می دهد. در دریاهای آزاد، این امواج معمولا بسیار هموار بوده و معمولا خطرناک نیستند اما زمانی که این امواج به زمین های ساحلی می رسند، اوج گرفته و به صورت سیلی بزرگ وارد مناطق ساحلی شده و تخریب گسترده ای ایجاد می کنند.
در این مطالعات، پژوهشگران موفق به شناسائی بقایای یک قربانی سونامی در فاصله 12 مایلی مناطق ساحلی و دور از دریا شدند که بر اثر امواج کشنده سونامی کشته شده است. بقایای استخوانی این انسان برای نخستین بار در سال 1929 میلادی و در زیر لایه ای از رسوبات به قطر 20 پا کشف شد. در ابتدا پژوهشگران فکر می کردند که این استخوان ها به دوره پلیستوسن (Pleistocene) یا عصر چهارم زمین شناسی تعلق دارد اما آزمایش های رادیو کربن انجام شده روی بقایای مواد آلی این لایه نشان می دهد که پیشینه این آثار تنها به شش هزار سال قبل باز می گردد.
در لایه رسوباتی که این اسکلت در آن کشف شد، بقایای صدف، تکه های خاک و سنگ سطح زمین، گیاهان دریائی، جلبک و خزه و ماسه به دست آمد. در ادامه، مطالعات و آزمایش های میکروسکوپی انجام شده، حاکی از وجود موجودات میکروسکوپی ساکن اب های شور دریا در این لایه های رسوبی بود که فرضیه به وجود آمدن رسوبات بر اثر باتلاق یا مرداب احتمالی در این منطقه را باطل می کرد.
در این لایه های رسوبی، ترکیبی از گونه های مختلف آبزیان آب های عمیق و سطحی به صورت مخلوط کشف شد که این موضوع نیز بر خلاف حالت عادی ته نشین شدن رسوبات و شکل گیری لایه های رسوبی در حالت عادی یا در مواقع بروز طوفان بودند. در واقع طوفان های عادی هر چقدر هم قدرتمند باشند، فاقد نیروی کافی برای ترکیب جانوران ساکن آب های عمیق و سطحی بوده و این مساله تنها در سونامی امکان پذیر است.
یافته ها و شواهد موجود همگی حاکی از این حقیقت هستند که لایه مورد نظر که جمجه فوق الذکر در آن کشف شده، بر اثر یک سونامی نیرومند به وجود آمده و در این محل انباشته شده است. با این وجود قطعا نمی توان اعلام کرد که خود سونامی دلیل مرگ فرد مورد نظر و صاحب جمجه باشد و این فرد می تواند بر اثر برخورد اشیا شناور روی آب با سرش کشته شده و یا آوار ناشی از سونامی وی را از پا در آورده باشد. به هر حال شواهد موجود روی جمجه فوق برای تعیین دقیق علت مرگ کافی نبوده و حتی این فرضیه نیز محتمل است که اصلا فرد مورد نظر پیش از وقوع سونامی درگذشته باشد و قبر وی بر اثر امواج شسته شده و جسد با رسوبات و امواج به به این محل منتقل شده باشد.
شرح کامل این کشف جدید و یافته های به دست آمده از آن در قالب مقاله ای با عنوان «بررسی مجدد محیط زیست جمجمه آیت ایپ – قدیمی ترین قربانی سونامی در جهان» به انگلیسی: (Reassessing the environmental context of the Aitape Skull – The oldest tsunami victim in the world) منتشر شده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: forbes
No tags for this post.