در جهان و در برخی نقاط قوانین سختگیرانه‌ای برای وسایل الکترونیک بلامصرف وجود دارد. مثلا دور ريختن لوازم منزل برقى در ژاپن غيرقانونى است و به علت كمبود منابع طبيعى فلزات و براى خوداتكايى بيشتر، ٩٨٪ زباله‌هاى فلزى‌در این کشور بازیافت می‌شود. این موضوع البته سودی دو سویه دارد؛ صرفه اقتصادی و صرفه سلامتی ومحیط‌زیست که آن هم در نهایت قابل ترجمه به پارامتر‌های اقتصادی است. در ژاپن بخشى از اين موفقيت مرهون قوانين جديدى است كه برمبناى آن خريداران لوازم برقى نو، بايد هزينه بازيافت هم بپردازند. شرکت‌های بازيافت علاوه بر دريافت اين ماليات، از يارانه دولتى هم بهره مى‌برند. قوانين سخت‌گيرانه ژاپن در زمينه بازيافت هم‌اكنون در ميان مردم به فرهنگ تبديل شده و تنها ٥٪ زباله‌های الکترونیک در این کشور دفن مى‌شوند.
با این حال در برخی کشورهای دیگر از جمله ایران همچون بقیه موارد سیاست درستی درباره پسماند‌های خطرناک الکترونیک وجود ندارد و این نبود سیاست نوعی بازی دوسرباخت است. یعنی درست همان‌جا که ژاپنی‌ها از آن سود و منفعت برده‌اند باعث ضرر و زیان ما شده است؛ اقتصاد، سلامتی و محیط‌زیست.
زباله‌های الکترونیک منبع بسیار مهم فلزات سنگینی هستند، که با آلودن آب و خاک وارد چرخه غذایی ما شده و باعث بیماری و آلودگی‌های بسیار خطرناک می‌شوند. همچنین این آلودگی‌ها به بقیه بخش‌های محیط‌زیست هم تسری یافته و باعث تخریب می‌شود.
علاوه بر این این فلزات غالبا بسیار گران‌بها بوده و جزء منابع تجدید ناپذیرمحسوب می‌شوند، بنابراین بازیافت آن‌ها می‌تواند تبدیل به یک منبع در آمد خوب برای کشور شود.
آمار دقیقی از وضعیت زباله‌های الکترونیکی در ایران وجود ندارد اما عمر مفید این وسایل در جهان 2 تا 3 سال و در ایران حدود 5 سال است. همان‌طور که می‌دانیم، از سال 1371 رایانه وارد ایران شد و اولین محموله تقریبا شامل 10 هزار رایانه بوده است. براساس برآوردها طی چند سال اخیر هر ساله یک میلیون و 200 هزار تا یک میلیون و 500 هزار رایانه در ایران مونتاژ شده است و هم‌اکنون بیش از 4 میلیون رایانه از دور خارج‌شده در ایران وجود دارد. زباله‌های الکترونیکی، سومین منبع بزرگ تولید سرب در زباله‌های جامد شهری است. اگرچه زباله‌های الکترونیکی فقط 2 درصد از حجم کل زباله‌های جهان را تشکیل می‌دهند اما این حجم ناچیز شامل 70 درصد زباله‌های حاوی مواد سمی است.
بر اساس آماری که از سوی کمیسیون سخت‌افزار نظام صنفی رایانه‌ای منتشر شده است، بیش از چهار میلیون رایانه غیرقابل استفاده در ایران وجود دارد و هر رایانه رومیزی دارای 32 درصد پلاستیک، حدود هفت درصد سرب، 41 درصد آلومینیوم، شصت و یک صدم درصد طلا، دو دهم درصد آهن، نه صد و هشتاد و یک هزارم درصد نقره و مقادیری فلزات سنگین و خطرناک مانند کادمیوم، جیوه و آرسنیک است.
امادر ایران به جزیکی دو شرکت، سیاست جامعی برای بازیافت این زباله‌ها وجود ندارد. امحا آن‌ها هم خطرناک است، در نتیجه بخش اعظم این مواد از ایران خارج می‌شود. کشورهایی همچون آلمان، ترکیه، ژاپن و چین بوردهای الکترونیکی را با قیمتی در حدود 17 تا 18 هزار تومان در ازای هر کیلو از ایران خریداری می‌کنند و پس از بازیافت و یا تعمیر با هزینه 10 تا 50 برابر به ما می‌فروشند.
بنابراین بهتر است هرچه سریعتر در این زمینه اقدامی شود، چون خروج یا دفن کردن بدون بازیافت این زباله‌ها همان‌طور که گفته شد تنها ضرر دو سویه در پی دارد.
No tags for this post.