مسیر وقوع حوادث را هموار نکنیم!

مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف ارتقاء فرهنگ جهانی از خطرات بلایای طبیعی و در تلاش برای کاهش این خطرات، از سال 1989، تاریخ 13 سپتامبر (21 مهر) را به نام روز بین المللی کاهش بلایای طبیعی (International Day for Disaster Reduction) نامگذاری کرد.

خانه ایمن

خانه، خانه ایمن (Home, Safe Home) به عنوان شعار کمپین 2017 انتخاب شده است. کمپین امسال تلاش می کند تا آگاهی جهانی در مورد اقدامات و سیاست های موثر برای کاهش خطرات ناشی از بلایای طبیعی در سطح جوامع را افزایش دهد و یکی از اصلی ترین اقدامات در این بخش، ارتقاء سطح ایمنی خانه ها است.

(تصویر: Wired)

پیشگیری، حفاظت و کاهش تعداد قربانیان بلایای طبیعی، از محورهای کمپین امسال است که بخشی از این اهداف از طریق نوسازی بافت های فرسوده و ایمن سازی خانه ها، قابل دست یابی است.

بلایای طبیعی و غیرطبیعی

حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی، علاوه بر تهدید جان میلیون ها انسان در نقاط مختلف جهان، بحران های اجتماعی و اقتصادی گسترده ای را نیز بدنبال خواهند داشت.

در کنار هزاران کشته، مجروح و بی خانمان ناشی از حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی، نمی توان به سادگی از کنار زیان اقتصادی سالیانه 250 تا 300 میلیارد دلاری گذشت

در 2 دهه گذشته، بیش از 1.35 میلیون نفر به علت آسیب پذیری و قرار گرفتن در معرض خطرات مختلف ناشی از بلایای طبیعی، جان خود را از دست دادند که بخش زیادی از قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می دادند. در سال 2014، بالغ بر 19.3 میلیون نفر از مردم جهان در اثر بروز بلایای طبیعی، مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند. این آمار در سال 2016 بیش از 24.2 میلیون نفر گزارش شد.

در کنار هزاران کشته، مجروح و بی خانمان ناشی از حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی، نمی توان به سادگی از کنار زیان اقتصادی سالیانه 250 تا 300 میلیارد دلاری گذشت. پیش بینی می شود که این اعداد و ارقام باتوجه به افزایش فشار ناشی از تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت جهان و گسترش شهرنشینی، روند صعودی را تجربه کند.  

اگر این فرصت را فراهم کرده و اجازه بدهیم، فجایع و بلایای طبیعی و غیرطبیعی می توانند درس های زیادی به ما بیاموزند.

وقوع دو زمین لرزه 8.1 و 7.1 ریشتری در فاصله دو هفته در مکزیک، وقوع طوفان ماریا در پورتوریکو، طوفان های هاروی و ایرما در آمریکا، از جمله تازه ترین حوادث در کشورهای مختلف جهان محسوب می شوند که علاوه بر صدها کشته و زخمی، منجر به بی خانمان شدن هزاران نفر از ساکنان این مناطق شده است.

آنچه در این بین حائز اهمیت است، تفاوتی است که میان بلایای طبیعی (natural) و غیرطبیعی / بشرساز (man-made) وجود دارد. راهی برای مقابله با بلایای طبیعی وجود ندارد و باید با آن کنار آمد؛ اما در بخش بلایای غیرطبیعی و بشرساز، موضوع متفاوت است.

طی چند دهه اخیر، تغییرات آب و هوایی (گرمایش جهانی) باعث تشدید بلایای طبیعی شده و در عین حال، تأثیر منفی بر سرمایه گذاری در توسعه پایدار داشته است. این حوادث در مقیاس کوچک و بزرگ، با خطرات زیست محیطی، تکنولوژیکی و بیولوژیکی مختلفی همراه هستند.

(تصویر: bostonglobe)

به عنوان مثال، برخی کارشناسان براین باورند که احداث سد برای مقابله با سیل ضروری است؛ اما نباید از کارکرد اکولوژیک سیل غافل شد. سیل نقش مهمی در روییدن گیاهان و پایداری خاک مناطق بیابانی داشته و جلوگیری از وقوع سیل، منجر به بروز ریزگرد می شود. در عین حال، سیل به ایجاد تنوع زیستی دریاچه ها و دریاها کمک می کند و مسدود کردن آن باعث نابودی منابع غذایی انسان می شود.

این در حالیست که طی سال های اخیر، تعرض به حریم رودخانه ها توسط انسان، باعث تشدید خسارات ناشی از سیل شده است.

تغییرات آب و هوایی باعث تشدید بلایای طبیعی شده و در عین حال، تأثیر منفی بر سرمایه گذاری در توسعه پایدار داشته است

از سوی دیگر، تحقیقات صورت گرفته توسط ناسا نشان می دهد، تغییرات آب و هوایی نه تنها بر میانگین دما تأثیر گذاشته است، بلکه این افزایش شدید دما، احتمال وقوع بلایای طبیعی مرتبط با درجه حرارت، مانند خشکسالی و آتش سوزی را نیز افزایش داده است.  

در وقوع آتش سوزی ها و طوفان های بی سابقه سال های اخیر، می توان نقش انسان در فراهم کردن زمینه وقوع این حوادث را به وضوح مشاهده کرد.

(تصویر: Wired)

در گذشته، باور این مسأله که فعالیت های انسانی می تواند در وقوع زلزله تأثیرگذار باشد، بسیار دور از ذهن بود؛ اما امروزه به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده است. اغلب این زمین لرزه ها کمتر از 4 ریشتر هستند و در اثر فعالیت هایی مانند حفاری معادن زغال سنگ یا پتاس روی می دهند.

سد سازی، تزریق مایع به عمق زمین، حفاری معادن، و حتی به ادعای یک زمین شناس، ساخت برج های بسیار بلندی مانند Taipei 101 در تایوان و Burj Khalifa در دبی می توانند منجر به وقوع زمین لرزه شوند. برخی فعالیت ها از جمله استفاده از ماشین آلات عظیم نیز با ایجاد الگوهایی از تنش در پوسته زمین، باعث وقوع زمین لرزه های شدیدتر می شوند.

 

 

گزارش: معصومه سوهانی

منابع: unisdr / unesco / UN / wired / latimes

No tags for this post.