مهندس تورج فتحی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، با اشاره به پیامدهای زیست محیطی شوری آب سد گتوند، گفت: یک سری سازندهای زمین شناسی در رشته کوه های زاگرس وجود دارد که دارای لایه های گچ و نمک هستند و در بعضی مناطق، ضخامت این لایه ها بیشتر است. سازندهایی داریم به نام سازند آغاجاری و گچساران که از مهم ترین سازندهای رشته کوه زاگرس هستند و لایه های ضخیم نمک و گچ در داخل آنها وجود دارد. نقطه ای که برای اجرای سد گتوند انتخاب شده است یکی از طاقدیس های بزرگ و مهم این دو تشکیلات زمین شناسی است که داخل سد مخزن گتوند واقع شده است. متاسفانه این موضوع پیامدهایی داشته که بعد از آبگیری باعث شوری آب منطقکارونه شده است.
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست افزود: به طور قطع با وجود مطالعات اولیه و تفصیلی زمین شناسی که برای احداث سد انجام شده است، دوستان در وزارت نیرو می دانستند که چنانچه این سد اجرا شود، این طاقدیس گچ و نمک داخل مخزن سد قرار خواهد گرفت و احتمال شوری آب سد خیلی زیاد است. با این وجود این پروژه را اجرا کردند.
وی خاطرنشان کرد: با وجود تمهیدات و اقدامات کنترلی که کارفرمای طرح در نظر گرفته بود و نیز پروژه هایی که به صورت جنبی اجرا شد تا غلظت نمک در دریاچه سد کاهش یابد، اما بخش زیادی از این اتفاق اجتناب ناپذیر است. منتها از زمان آبگیری این سد، با رهاسازی آب بخشی از سدهای بالادست آن، توانسته اند شوری آب را در لایه های بالایی دریاچه سد کنترل کنند و رهاسازی را در پایین دست به نحوی انجام دهند که میزان شوری آب در حد قابل قبول باشد تا برای مصارف کشاورزی و غیره مشکلات جدی به وجود نیاید. اما این کار نمی تواند تا همیشه ادامه پیدا کند و بایستی برای آن یک تمهید مناسب اندیشیده شود.
فتحی تصریح کرد: اگر شوری و هدایت الکتریکی آب کارون را از دهه 40 تا امروز بررسی کنید، می بینید که به صورت مرتب و به ویژه بعد از آبگیری سد، میزان شوری آب کارون افزایش پیدا کرده است. این افزایش به صورت تدریجی در سال های آینده هم اتفاق خواهد افتاد.
معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش که چرا این سازمان از اجرای پروژه سد گتوند به دلیل پیامدهای زیست محیطی آن جلوگیری نکرده است؟، گفت: این طرح از نظر سازمان حفاظت محیط زیست مشمول ارزیابی زیست محیطی بوده است یعنی کارفرما می بایست پیش از اجرای آن، مطالعات ارزیابی زیست محیطی انجام می داده و پس از تایید توسط سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به اجرای آن اقدام می کرده است. اما اینها هم زمان با تحویل گزارش ارزیابی زیست محیطی به سازمان، پروژه را هم اجرا کردند که این کار، قانونی نیست. با وجود اینکه سازمان می توانسته گزارش را تایید نکند و از حیز انتفاع خارج کند، آن را بررسی و تایید کرده است. اما محتوای گزارش جای بحث دارد. مشاوری که مطالعات این طرح را انجام داده، یکی از مشاوران شناخته شده وزارت نیروست. طبیعتا مشاوری که برای کارفرما کاری را انجام می دهد آن هم کارفرمایی که هم زمان با این پروژه، قرارداد چند پروژه دیگر هم با این شرکت مشاور دارد، قطعا طرحی که تهیه می شود در جهت توجیه پروژه است. در گزارش ارزیابی زیست محیطی که تهیه شده و در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است، هیچگونه اشاره ای به وجود طاقدیس نمک در محل اجرای پروژه سد گتوند نشده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه یکی از نقاط کور آیین نامه موجود این است که من به عنوان کارفرما، با مشاوری قرارداد می بندم که بیاید طرح مرا توجیه کند. بنابراین تصویری که از پروژه من به محیط زیست ارایه می شود، تصویری مثبت است یا حداقل با کمترین اثرات زیست محیطی همراه است. در حالی که پروژه در هنگام اجرا ممکن است انواع و اقسام مشکلات زیست محیطی را داشته باشد. بنابراین می بایست آیین نامه به نحوی اصلاح شود که امکان این کار از بین برود. امیدواریم در قانون «ارزیابی اثرات زیست محیطی» که هم اکنون در مجلس شورای اسلامی در دست تصویب است، این موضوع مرتفع شود.
No tags for this post.