قشر مغزی پيش پيشاني، به‌عنوان بخش مهمي از شبکه مغزی تعدیل‌کننده خلق و هيجان شناخته ميشود. نواحي اختصاصي این قشر مغزی، مانند ناحيه شکمي-مياني و جلویي-مياني، به هنگام تجربهی ذهني خلق و همچنين پردازش اطلاعات هيجاني فعال ميشوند و ناحیه پشتی-جانبی آن نیز در پردازش هیجان مربوط به محرک‌های ادراک‌شده و همچنین پردازش اطلاعات شناختی و غیرهیجانی نقش دارد.
در سالهای اخير برای بررسي نقش نواحي مختلف مغزی نزدیک به سطح قشر مغز در کنشهای شناختي و هيجاني، رویکردهای غيرتهاجمي مانند ابزارهای تحریک مغناطيسي و تحریک الکتریکي مغزی از روی جمجمه مورد استفاده قرار گرفته اند. ولی باوجوداینکه مطالعات مختلفي به بررسي تفاوتهای نیمکرهای مغز در پردازش هیجان و خلق و همچنین نقش نواحي قشری پيش پيشاني در تغييرات هيجاني و خلقي پرداختهاند، اما تغييرات پيرامون تجربه ذهني خلق مثبت و منفي همچنان مورد سؤال بوده است.
در سالهای اخير برای بررسي نقش نواحي مختلف مغزی نزدیک به سطح قشر مغز در کنشهای شناختي و هيجاني، رویکردهای غيرتهاجمي مانند ابزارهای تحریک مغناطيسي و تحریک الکتریکي مغزی از روی جمجمه مورد استفاده قرار گرفته اند.
لذا در این رابطه، محققینی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، موسسه نورث ول هلث آمریکا و پژوهشکده علوم شناختی، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن نقش ناحیه قشر مغزی پشتي-جانبي پيش پيشاني از طریق تحریک مغزی دوسویه در تجربه ذهني خلق مثبت و منفي افراد سالم مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه، 20 زن و 20 مرد از افراد سالم بزرگ‌سال ساکن تهران برای آزمایش انتخاب شده و هر یک از آن‌ها به مدت سه جلسه تحت مداخله الکتریکی بر روی قشر مغزی، قرار گرفتند. خلق این افراد نيز در دو مرحله، قبل و 20 دقیقه بعد از اعمال تحریک مغزی از طریق مقياس عاطفه مثبت و منفي اندازه‌گیری شد و درنهایت نیز داده‌های به‌دست‌آمده مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفتند.
نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان داد که بین مداخله های مختلف در میزان ایجاد تغییر در خلق مثبت، تفاوت معناداری وجود ندارد، اما ازنظر ایجاد تغییر در خلق منفی، تفاوت بین روش‌های مداخله، معنادار و قابل‌توجه است. به عبارت بهتر، مداخله‌های الکتریکی روی قشر مغزی موردبحث، توانسته بودند وضعیت خلق منفی فرد را به شکل قابل‌ملاحظه‌ای تحت تأثیر قرار داده و تغییر دهند.
بر اساس گفته محققین، در خصوص ایجاد تغییرات در خلق افراد به دنبال تحریکات الکتریکی قشر موردبحث در مغز، تفاوت‌هایی بین زنان و مردان وجود دارد که می‌توان آن‌ها را با تغییرات هورمونی و تأثیر این تغییرات بر برانگیختگی قشری مغز زنان و مردان مرتبط دانست.
این نتایج می‌تواند برای طرح‌ریزی مطالعات دیگری که در خصوص خلق افراد با جنسیت‌های مختلف و با حالات روانی گوناگون انجام می‌شود، کمک مؤثری نماید.
قابل‌ذکر است نتایج مطالعه فوق به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در فصلنامه «پژوهش در سلامت روانشناختی» وابسته به دانشگاه خوارزمی به چاپ رسیده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: کشوری، ف. و همکاران. 1396. نقش ناحیه قشر مغزی پیش پیشانی در تجربه خُلق: مطالعه تحریک مغزی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 11(1): 38-25.
No tags for this post.