یخ‌های همسایگی خورشید
تحقیقی تازه به رهبری گروهی از محققان در دانشگاه براون (Brown University) سه ذخیره‌گاه تازه یخ در اطراف قطب شمال عطارد را مشخص کرده و درعین‌حال این حدس را تقویت کرده است که تعداد زیادی از ذخیره‌گاه‌های کوچک‌مقیاس بر سطح این سیاره وجود داشته باشند که درمجموع میزان ذخیره یخ عطارد، نزدیک‌ترین سیاره به خورشید سوزان منظومه شمسی را افزایش می‌دهد.
سیاره عطارد در فاصله حدود 58 میلیون کیلومتری از خورشید (حدود یک‌سوم فاصله زمین تا خورشید) سرزمینی تف دیده و سوزان است. در جستجوی آب در منظومه شمسی شاید آخرین نقطه‌ای که به نظر می‌آید شانسی داشته باشد، عطارد باشد. اما این سیاره گریزپای منظومه شمسی توانسته است در مجاورت خورشید سوزان، درون خود ذخیره‌گاه‌هایی از یخ آب را حفظ کند.
مدت‌های طولانی است که دانشمندان ایده امکان وجود منابع آب یخ‌زده بر سطح عطارد را در ذهن داشتند. آن‌ها گمان می‌کردند بستر دهانه‌های برخوردی که به‌طور دائم در سایه دیواره‌های خود قرار دارند و نور خورشید هیچ‌گاه به آن نمی‌رسد می‌تواند میزبان چنین ذخیره‌گاه‌هایی باشد. چنین مکان‌هایی به لطف انحراف محور اندکی که عطارد دارد و عملاً فاقد فصل‌هایی مشابه زمین است، می‌توانند در نزدیکی قطبین عطارد وجود داشته باشند.
Head lab / Brown University
این ایده در دهه 1990 میلادی و زمانی که بررسی‌های راداری عطارد مناطقی – در بخش همیشه سایه بستر دهانه‌ها – را کشف کرده که ضریب بازتاب بالایی داشتند، قدرت بیشتری گرفت. مدارگرد مسنجر که در سال 2001 به دیدار عطارد رفت توانست بررسی‌های دقیق‌تری انجام دهد و داده‌های آن نیز وجود این منابع ذخیره یخ در دره‌های تاریک این سیاره را تائید می‌کرد.
بر اساس این داده‌ها بود که دانشمندان فهرستی از مکان‌هایی که می‌تواند میزبان چنین ذخیره‌گاه‌هایی باشند را مشخص کردند.
حالا گروهی از محققان دانشگاه براون با استفاده از داده‌های مسنجر و تحلیل تازه‌ای که روی آن انجام داده‌اند موفق شده‌اند سه ناحیه بزرگ دیگر در منطقه قطب شمال عطارد تشخیص دهند که احتمالا ذخیره‌گاه‌های بزرگی از یخ آب هستند.
نکته مهم این تحقیق اما کشف این سه ناحیه نیست. بلکه به بررسی نواحی کوچک دیگری اختصاص دارد که در حاشیه این مناطق قرار دارند و اگرچه ضریب بازتاب کمتری نسبت به این مناطق یخی دارند اما این ضریب بازتاب آن‌ها از متوسط سطح عطارد به‌طور چشمگیرتری بیشتر است. این مسئله احتمال این را ایجاد می‌کند که این نقاط روشن راداری کوچک ممکن است در مقادیر اندک‌تر میزبان یخ آب روی سطح عطارد باشند.
در مقام مقایسه اگر مجموع مساحت سه منطقه تازه یافت شده ذخیره‌گاه یخ عطارد در کل حدود 3400 کیلومترمربع است هر یک از این مناطق کوچک‌تر تنها در حدود 5 کیلومترمربع وسعت دارند و دانشمندان حدس می‌زنند تعداد فراوانی از این مناطق در ابعاد چند سانتیمتر مربع تا چند کیلومترمربع روی عطارد پراکنده باشد.
بدین ترتیب تخمینی که از میزان یخ آب روی سطح عطارد وجود دارد به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
یکی از سوال هایی که پیش روی دانشمندان قرار دارد نحوه توزیع آب در سیاره‌های درونی منظومه شمسی است. این مسئله به درک تحول این سیاره‌ها و همچنین ایده منشأ آب در منظومه کمک می‌کند و این یافته‌های تازه درباره عطارد می‌تواند افق تازه‌ای در این بررسی پیش روی دانشمندان ترسیم کند.
—
پوریا ناظمی
No tags for this post.
