قاره سیاه در بحران مراقبتهای پزشکی

کشورهای آفریقایی با مشکلات زیادی در زمینه درمان و مقابله با بیماریها دست و پنجه نرم می کنند. برای این کشورها مراقبتهای درمانی همچون چالش بزرگ و پیچیده ای محسوب می شود و این درحالی است که بخش قابل توجهی از توان این کشورها صرف مدیریت و مقابله با بیماریهای واگیردار می شود. اما این تمام داستان نیست. کشورهای آفریقایی با بیماریهای غیرواگیردار و حوادث هم دست به گریبان هستند. این مشکلات ناسی از عقب ماندگی سیستم بهداشتی و درمانی کشورهای آفریقایی است که در بسیاری از مناطق این قاره در وضعیت توسعه نیافته باقی مانده است.

اما در منطقه خاورمیانه شرایط در بین کشورهای مختلف تفاوتهایی دارد. در واقع شاخ دسترسی به مراقبتهای پزشکی در کشورهای حوزه خلیج فارس که معمولا در زمره کشورهای ثروتمند قرار می گیرند با سایر کشورهای این منطقه متفاوت است. در این دسته از کشورها (حوزه خلیج فارس) بیماری مزمن چیزی نیست جز چالش توسعه مرکزی سلامت و این درحالی است که در کشورهای کمتر توسعه یافته و آنهایی که محدودیتهای زیادی درخصوص منابع وجود دارد، چالش اصلی سیاستگذاران هستند یعنی آنهایی که خط و مشی مورد نیاز در توسعه زیرساختار پزشکی و درمانی را ترسیم می کنند. همین مشکل در آفریقا نیز به چشم می خورد. به بیان بهتر میان تأسیسات درمانی و پزشکی خصوصی که از حیث منابع در وضعیت پیشرفته ای قرار دارند با زیرساختارهای عمومی شکاف فاحشی به چشم می خورد. زمانی که شاخص دسترسی به مراقبتهای پزشکی در کشورهای واقع  در خاورمیانه و آفریقا با سایر کشورهای جهان مقایسه می گردد، شکاف بزرگی تداعی می شود که گویای بسیاری از نکات است. این شکاف در قالب جدولها و نمودارهای مختلفی به تصویر کشیده می شود.

در میان تمام کشورهای آفریقایی، مصر بهترین وضعیت را از حیث دسترسی به مراقبتهای پزشکی و درمانی دارد. با این حال وقتی به رتبه جهانی این کشور نگاه می کنیم متوجه واقعیتهای دردناکی می شویم. مصر از حیث شاخص دسترسی به مراقبتهای پزشکی و درمانی در رتبه چهلم قرار دارد و پس از آن آفریقای جنوبی با رتبه 43 و موزامبیک با رتبه 49 بهترین جایگاههای بعدی را به خود اختصاص داده اند. نگاهی دقیق تر به این جدول نشان می دهد کشورهایی نظیر اتیوپی، نیجریه و اوگاندا تقریبا در پایین ترین رتبه های جهانی شاخص دسترسی به مراقبتهای پزشکی قرار دارند.

در خاورمیانه اما شرایط تاحدود مساعدتر به نظر می رسد. در این منطقه از جهان امرنشین امارات در رتبه 23 شاخص دسترسی به مراقبتهای پزشکی و درمانی قرار دارد. با فاصله کمی کویت قرار دارد که رتبه 27 را به خود اختصاص داده است. مهمترین چالش مرتبط با دسترسی به مراقبتهای درمانی و پزشکی در خاورمیانه به عملکرد دولتها در گسترش پوشش بیمه ای مربوط می شود. همچنین اینکه دولتهای این منطقه (خاورمیانه) بتوانند پول بیشتری به زیرساختارهای مربوط به مراقبتهای پزشکی تزریق کنند خود چالش مهمی محسوب می شود. همواره تهدیدهای مختلفی سیستم مراقبتهای پزشکی و درمانی را به چالش می کشاند. عملکرد دولتها در ارایه واکنش مناسب به این تهدیدات از اهمیت زیادی برخوردار است. آنها همزمان که به این موارد توجه می کنند باید برای حفظ و توسعه عناصر اصلی و تأثیرگذار در توسعه سیستم مراقبتهای پزشکی خود نیز اهمیت ویژه ای قایل شوند. اما در آفریقا دولتها با مدیریت چالشهای دیگری دست به گریبان هستند. وجود یک سیستم بیمار و معیوب ارایه داروهای مورد نیاز و همچنین نبود مدیریت لازم در به کارگیری نیروی انسانی مجرب در این بخش از جمله چالشهایی است که در بسیاری از کشورهای آفریقایی به چشم می خورد. اما نکته مهم این است که این چالشها می تواند به بستری مناسب برای مشارکت بخشهای خصوصی و عمومی و به کارگیری سرمایه در جهت توسعه زیرساختارها تبدیل شود.

حالا این پرسش مطرح می شود که آفریقا و خاورمیانه چگونه می توانند بر مشکلات موجود در عرصه مراقبتهای پزشکی غلبه کنند؟ ارتقای وضع موجود و رسیدن به چشم اندازی بهتر در زمینه ارایه خدمات پزشکی و دسترسی بهتر عموم مردم به مراقبتهای درمانی وابستگی زیادی به تلفیق اراده سیاسی، همکاری نزدیکتر میان بخش خصوصی و عمومی و ایجاد بستر لازم برای به کارگیری نیروهای انسانی آموزش دیده دارد.

در کل می توان گفت آفریقا در قیاس با سایر نقاط جهان از حیث شاخص دسترسی به مراقبتهای پزشکی با چالشهای بیشتری روبروست. در منطقه خاورمیانه نیز چالشهای خاصی در عرصه بهداشت و درمان وجود دارد و حتی در کشورهای ثروتمند حوزه خلیج فارس هم که شاید از حیث تزریق منابع مالی مشکلی وجود نداشته باشد اما چالشهای دیگری نظیر سبک زندگی ناسالم مردم وجود دارد.

برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله Economist فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.

 

مترجم : مهدی پیرگزی

No tags for this post.