به گزارش سیناپرس به نقل از خبرگزاری ایسنا، کنترل کیفیت، تشخیص و اندازه‌گیری میزان عیوب یکی از مراحل مهم در فرایند تولید هر محصولی است که برای این منظور از آزمون‌هایی موسوم به آزمون‌های غیر مخرب استفاده می‌شود که پس از تولید، کیفیت محصول را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
ازآنجایی که عیوب موجود در نانو مواد در مقیاس نانو هستند، این مواد باید با استفاده از روش‌های خاص مورد بررسی قرار گیرند.
در این راستا محققان دانشگاهی در فاز آزمایشگاهی امکان استفاده از پوزیترون به منظور تشخیص و اندازه‌گیری عیوب در نانو پودرها را مورد بررسی قرار دادند.
دکتر زهره کارگر، عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه در این طرح از یک روش مبتنی بر طول عمر نابودی پوزیترون استفاده شده است، گفت: می‌توان به کمک آن نوع و چگالی موجود در نانومواد را تعیین و اندازه‌گیری کرد و این روش را می‌توان برای مواد مختلف از جمله فلزات، نیمه‌رساناها، مواد سرامیکی و پلیمری، هم به صورت قطعه و هم در مقیاس نانو مثل نانوپودرها مورد استفاده قرار داد.
وی یادآور شد: از آنجایی که طول پخش گرمایی پوزیترون در حد چند نانومتر است می‌توان عیوب نانویی مثلا حفرات نانومقیاس را تشخیص داد و اندازه‌گیری کرد.
این محقق پوزیترون را مانند الکترون یک ذره زیر اتمی دانست و اظهار کرد: اما بر خلاف الکترون دارای بار الکتریکی مثبت است. ازاین‌رو به این ذره پاد ذره نیز گفته می‌شود. در طرح حاضر با توجه به این اصل که طول عمر نابودی پوزیترون با الکترون به چگالی الکترونی عیوب بستگی دارد، از این ذره زیر اتمی به‌عنوان یک ذره جست‌وجوگر عیوب استفاده شده است.
کارگر با بیان اینکه این روش در زمره روش‌های طیف‌سنجی قرار می‌گیرد، در خصوص مراحل انجام این طرح توضیح داد: در این طرح میزان حفرات در نانوپودرهای مغناطیسی فریت نیکل و فریت نیکل جانشانی شده با مس، اندازه‌گیری شد و برای این منظور ابتدا این نانوپودرها به کمک روش سل – ژل سنتز شده و سپس با بهره‌گیری از روش طیف‌سنجی نابودی پوزیترون نوع و چگالی حفرات در این دو نوع پودر تعیین و اندازه‌گیری شد.
وی با تاکید بر اینکه همچنین تأثیر چگالی حفرات بر خواص مغناطیسی نانوپودرهای مذکور مورد ارزیابی قرار گرفت، تصریح کرد: میزان اعتبار روش طیف‌سنجی طول عمر نابودی پوزیترون با استفاده از سایر روش‌های معتبر تعیین چگالی عیوب مقایسه شد.
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در این کار پژوهشی آزمایشگاهی طیف‌سنج طول عمر نابودی پوزیترون با تفکیک زمانی 250 پیکوثانیه راه‌اندازی شد که تطابق خوبی با سایر روش‌ها دارد.
وی با اشاره به نتایج به دست آمده از ارزیابی‌های مربوط به تأثیر چگالی حفرات بر خواص مغناطیسی نانوپودرها، گفت: نتایج به دست آمده نشان داد که حضور عیوب در این پودرها موجب تغییر خواص مغناطیسی این نانومواد می‌شود.
نتایج این تحقیقات که حاصل همکاری دکتر زهره کارگر عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز، دکتر سید مرتضی عسگریان فارغ‌التحصیل دکتری فیزیک هسته‌ای از دانشگاه شیراز و دکتر مرتضی مظفری عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، در مجله Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms با ضریب تأثیر 1.109 منتشر شده است.
No tags for this post.