مؤسسه بین‌المللی داده‌سنجی «نامبئو» اوضاع ترافیکی 212 شهر جهان را مورد بررسی قرار داد و در نهایت، «تهران» را با معیار «وقت‌کشی در مسافرت‌های درون‌شهری شهروندان»، در جایگاه 10 شهر پرترافیک دنیا معرفی کرد.
در محاسبه شاخص کارآمدی شبکه حمل و نقل شهرهای جهان، پارامتر اصلی و مهمی که در نظر گرفته می‌شود، «مدت زمان یک سفر درون‌شهری» است. نتایج داده‌سنجی اخیر حاکی از آن است که در حالی که ساکنان بهترین شهرها به‌طور متوسط 20 دقیقه زمان صرف یک سفر درون‌شهری می‌کنند، ساکنان شهر تهران55 دقیقه برای این کار وقت می‌گذارند.
در این بررسی، شهر بازل در سوئیس، به‌عنوان بهترین شهر معرفی شده است.
شهرهای موفق جهان در حوزه حمل و نقل درون‌شهری از الگوهای مدیریتی مؤثری بهره می‌برند. به‌عنوان مثال «مدیریت تقاضای سفر» از طریق «افزایش هزینه تردد و استفاده از خودروی شخصی» از یکسو و «جذاب‌سازی وسایل حمل و نقل عمومی» از سوی دیگر، یکی از این سیاست‌های اعمال‌شدۀ موفق است، اما در تهران هنوز مدل دهه 60 میلادی ترویج می‌شود که همان توسعه شبکه حمل و نقل و بزرگراه‌سازی است.
همچنین شهرهای کم‌ترافیک موفق شده‌اند با اخذ عوارض سوخت از شهروندان یا همان «مالیات سبز» به‌همراه ایجاد محدودیت در پارکینگ‌های مسکونی و عمومی، هزینه و ریسک شهروندان را در استفاده از خودروی شخصی افزایش دهند، اما در ایران با اختصاص یارانه پنهان به بنزین، هزینه استفاده از خودروی شخصی در 2 سال گذشته کاهش پیدا کرده است.
همین ارزانی نسبی قیمت بنزین در ایران باعث شده که به‌عنوان مثال در شهر تهران میانگین مصرف روزانه بنزین از حدود 13 میلیون لیتر در سال 92 به 6/ 16 میلیون لیتر در تابستان سال جاری افزایش پیدا کند.
کارشناسان ترافیکی می‌گویند که در ایران به دلیل نبودن عوارض سوخت و مقاومت در برابر واقعی‌سازی قیمت بنزین، ظرف 9 دهه گذشته، میزان مصرف بنزین هر 10 سال یکبار، دو برابر شده است در حالی که، در سایر کشورها، به‌طور متوسط هر 50 سال یکبار میزان مصرف سوخت خودروها دو برابر می‌شود.
اقدام مؤثر دیگری که در شهرهای کم‌ترافیک به‌صورت جدی انجام می‌شود و ما در ایران با خلاء آن مواجه هستیم، «ممنوعیت ساخت بزرگراه» و اولویت دادن به «توسعه پیاده‌راه‌ها» است.
سیاست کاربردی دیگر در کنترل معضل ترافیک در شهرهای موفق در این زمینه، «مدیریت زمانی و مکانی» ترافیک در خیابان‌ها با دریافت عوارض تردد یا همان «قیمت‌گذاری معابر در زمان‌های خاص و مکان‌های خاص شهر» است. بسیاری از شهرداری‌ها در شهرهای جهان با «قیمت‌گذاری معابر مناطق مرکزی برای تردد خودروهای شخصی»، برای مشکل اتلاف وقت شهروندان در ترافیک شهری راه‌حل ارائه کرده‌اند.
به گفته کارشناسان معضل ترافیک در ابرشهر تهران، بسیار پایه‌ای و اساسی است و در حال حاضر در فاصله بسیار زیادی از نمونه‌های موفق جهانی قرار داریم. برای اجرای الگوهای موفق کنترل ترافیک در تهران، قبل از هر چیز باید «مدل کهنه طرح ترافیک» در تهران را که متعلق به 37 سال پیش است، به‌روزرسانی و بازنگری کرد، چراکه از 37 سال پیش تاکنون تحولات جمعیتی، تغییرات اساسی کالبدی شهری و دگرگونی‌های سبک زندگی بسیاری در این شهر بروز کرده اما الگوی طرح ترافیکی شهر همچنان دست‌نخورده باقی مانده است.
گزارش: غزال غضنفری
No tags for this post.