سینا پرس: اهمیت این موضوع بهانه ای شد تا خبرنگار سینا پرس گفت و گویی اختصاصی بادکتر محمد صادق خیاطیان، معاون برنامه ریزی امور فناوری وزارت علوم انجام دهد تا بیشتر درباره چرایی این موضوع بحث شود.
در حال حاضر ارزیابی شما از همکاری دستگاه های اجرایی با پارک ها چطور است؟ رشد مراکز علمی و پارک های علم و فناوری را چطور می بینید؟
برقراری ارتباط بین بخش صنعت و دانشگاه و مراکز علمی و پژوهشی یکی از مشکلاتی است که نه تنها ایران بلکه کل دنیا با آن روبرو است. متاسفانه زبان مشترکی بین صنعت، دانشگاه و مراکز علمی وجود ندارد چون صنعت با نگاه صنعتی و تولیدی و دانشگاه هم با دید آکادمیک و علمی به این مسایل نگاه می کنند. البته سالیان سال است که برای حل این مساله در دنیا مدلی پیدا شده است. این مدل ایجاد پارک ها و توسعه مراکز رشد علم و فناوری است. در این مدل، شرکت های مستقر در دانشگاه ها، صاحبان ایده های قابل تجاری سازی و کاربردی در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری مورد حمایت قرار می گیرند و در نهایت محصولی خلاقانه و ملموس برای بخش صنعت تولید می کنند؛ در واقع اغلب پژوهش ها قابل درک برای صنعت نیستند اما وقتی با شرکت های مستقر در پارک ها این مشکلات شناسایی و محصولی از نظر فنی و تخصصی ارایه شود، نتیجه قابل لمس تر، کابردی تر و راحت تر برای ارائه به صنعت خواهد بود. در کشور ماهم این اتفاق تقریبا از سال 1376 با ایجاد شهرک علم و تحقیقاتی در اصفهان اتفاق افتاد. در این سال ها ما توسعه کمی در حوزه زیر ساخت های علم و فناوری و مراکز رشد را تجربه کردیم به طوری که هم اکنون ما در تمام استان ها به جز 3استان کهکیلویه و بویر احمد، اردبیل وایلام این پارک ها را داریم. البته برای این 3 استان هم مقدمات کار فراهم شده و در دست مطالعه و بررسی است و به امید خدا چنانچه این استان هااعلام حمایت کنند ما این پارک ها را احداث خواهیم کرد.
اما با این وجود به نظر می رسد هنوز به نقطه مطلوب در این خصوص نرسیده ایم، علت چیست؟
بله ما با وجود ایجاداین پارک ها هنوز یک فقر ادبیاتی و تئوریکی نسبت به این موضوع داریم به همین دلیل لازم است صنایع ما با ادبیات و کارکردهای پارک علم و فناوری بیشتر آشنا شوند تا علاقمندی برای استقرارR&Dهای آنها در این پارک ها افزایش یابد. در دنیا هم روال به این منوال است تا فضای رقابتی بین صنایع به وجود آید بنابراین باید در کشور ما هم این اتفاق بیافتد. اگر چه، این زیر ساخت را به عنوان پارک علم وفناوری فراهم کردیم اما لازم است هرچه بیشتر این درک متقابل ایجاد شود تا صنایع ما با این ادبیات آشنا شوند. همچنین باید شرکت های خیلی قوی و محکمی هم وارد این حوزه بشوند تا بتوانند نیاز صنعت ما را رفع کنند.
اشاره کردید که ما هم اکنون از این منظر با کشورهای پیشرفته فاصله داریم، این فاصله چقدر است؟ ظرف چند سال آینده این فاصله از بین می رود؟
در دنیا فاصله واحدی برای این فضا نیست. برخی از این پارک ها از لحاظ فضا، نوع مالکیت، کارکرد، وابستگی آن به صورت دولتی و در بعضی کشورها به صورت خصوصی یا وابسته به دانشگاه ها اداره می شوند بنابراین نمی توان خیلی قاطع بگوییم در چه جایگاهی هستیم و خودمان را با آنها مقایسه کنیم. آنچه ما الان می توانیم در این رابطه صحبت کنیم این است که فاصله ما با مجموعه پارک های علم وفناوری و مراکز رشد ایده آل، تقریبا زیاد است. معمولا دوره بلوغ پارک ها بین 10 تا15 سال است. خود تئوریسین های پارک های علم و فناوری هم به این مساله اعتقاد دارند بنابراین طبیعی است تا آماده شدن زیرساخت ها و نهادینه شدن کارکردها و استقرار شرکت های موفق در این پارک ها زمان طولانی نیاز داریم تا این مجموعه ها به بلوغ لازم برسند. در حال حاضر شاید تنها 8-7 پارک ما در کشور تقریبا 90-80 درصد به بلوغ لازم رسیده باشند. لازم است تا کارکردهای جدید مثل بحث شرکت های بی سی به پارک ها و مراکز رشد علم وفناور ما ورود پیدا کنند یا خدمات تخصصی پارک ها ارتقا یابد.
وزارت علوم برای رفع این مشکل کاری هم کرده است؟
هم اکنون ما در تلاشیم تا حوزه منابع انسانی تقویت و توانمند شود تا افرادی حرفه ای همان طور که در تعریف پارک علم وفناوری بیان شده است، داشته باشیم. در این تعریف عنوان شده است که پارک علم و فناوری سازمانی است که باید با مدیریت حرفه ای اداره شود بنابراین ضرورت دارد که ما مدیران حرفه ای تربیت کنیم از اینرو برنامه ریزی خوبی در وزارت علوم انجام شده است. آموزش های دوره ای در پارک های موفق دنیا و دعوت از کارشناسان بین المللی برای آموزش مدیران مان از جمله این برنامه هاست.
نحوه حمایت تان از شرکت های نوآور مستقر در این پارک ها به چه صورتی است؟
یکی از مزیت هایی که پارک های علم و فناوری دارند بحث حمایت دولت از شرکت های مستقر در پارک است. وزارت علوم با همکاری مجلس، این حمایت ها را با اختصاص ردیف بودجه ای به پارک های مستقر تقویت کرد منتها واقعیت قضیه این است که اعتبار اختصاص یافته به پارک ها در مقایسه با سایر اعتبارات خیلی ناچیز است، کمتر از 2 درصد از ردیف بودجه وزارت علوم به حوزه علم و فناوری اختصاص یافته است. این نقطه ضعف بزرگ ماست به همین دلیل انتظار داریم دولت و مجلس این اعتبار را افزایش دهند تا زیر ساخت های قوی تری برای حمایت از شرکت های دانش بنیان فراهم شود. همچنین اعتبار صندوق پژوهشی، فناوری صندوق نوآوری و شکوفایی و نهادهای مالی هم در این خصوص افزایش یابد تا مسیر محکمی در این خصوص طی کنیم.
No tags for this post.