مرگ دایناسورها طولانی ترین شب زمین را رقم زد
این هفته آمریکا در معرض یک خورشید گرفتگی کامل بود که زمین را در طول روز برای نزدیک به 2.5 دقیقه در تاریکی فرو برد اما این مساله در قیاس با 65 میلیون سال قبل که طی آن، خورشید برای یک سال و نیم ناپدید شده بود، چیز خاصی نیست.
سیارکی که در آن زمان با زمین برخورد کرد، ممکن است دایناسورها را از بین برده باشد، اما تنها قدرت این برخورد نبود که ایجاد مشکل کرد بلکه طبق یک شبیه سازی جدید، طی این رویداد، ذرات در جو زمین منتشر شده و جلوی نور خورشید را برای یک سال و نیم مسدود کرده بودند. این مساله باعث اختلال در فتوسنتز گیاهان و در نتیجه منجر به یکی از بدترین انقراض های جمعی در جهان شده بود.
بر اساس نظریه رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن، برخورد با یک سیارک حداقل 10 کیلومتری منجر به ایجاد لایه های غیرعادی در ثبت زمین و شکل گیری دهانه چیکسولوب در خلیج مکزیک شده که تاریخچه آن تقریبا به زمان برخورد برمی گردد.
اگرچه دایناسورها بزرگترین قربانیان این رویداد بودند، اما دانشمندان تخمین زده اند که این واقعه منجر به نابودی 93 درصد از پستانداران زنده در آن زمان شده و بسیاری از گونه های دیگر را نیز از بین برده است.
البته شمار کشته شدگان محدود به حیوانات بدشانسی نبوده که در معرض برخورد بودند. به گفته ناسا، برخورد با هر نوع سنگ فضایی با عرض بیش از یک کیلومتر می تواند یک فاجعه جهانی باشد که به وقوع زلزله، سونامی، انفجارهای آتشفشانی و توفانهای آتش گسترده منجر شود. حتی پس از این وقایع نیز ممکن است تاثیر آنها تا هزاران سال بعد احساس شود. یک مطالعه جدید مرکز ملی تحقیقات جوی (NCAR) به مدلسازی تاثیر آتش سوزیهای جهانی بر آب و هوا پرداخته است.
چارلز باردین، محقق ارشد این مطالعه می گوید: "انقراض بسیاری از حیوانات بزرگ روی زمین ممکن است بلافاصله بعد از برخورد سیارکی روی داده باشد؛ در این صورت حیواناتی که در اقیانوس یا زیر زمین زندگی می کردند احتمالا بطور موقت زنده مانده بودند. مطالعات ما بر روی داستان بعد از آثار اولیه مانند زلزله و سونامی و آتشفشانها تمرکز کرده است. کار ما، بررسی عواقب طولانی مدت دوده هایی است که تصور می کنیم در اثر برخورد بوجود آمد و تاثیر این عواقب بر حیواناتی که بعد از آن باقی مانده بودند."
محققان مرکز NCAR در شروع شبیه سازی، با برآوردهای جدید در مورد سطوح دوده های بدست آمده در ثبت زمین شناسی کار کردند که میزان 15 میلیارد تن را ثبت کرده بود. از آنجا، محققان آزمایشاتی را روی مقادیر بیشتر و کمتر انجام دادند تا تاثیر متفاوت آن ها را روی آب و هوا بررسی کنند.
نتایج این بررسی ها نشان داد، این دوده ها احتمالا در جو بالایی زمین جمع شده و پوشش ضخیمی در اطراف سیاره ایجاد کرده بودند که بیشتر نور خورشید را مسدود می کرد. به گفته محققان، بلافاصله پس از برخورد، روز به شب تبدیل شده بود؛ البته با گذشت زمان دوباره شرایط به حالت عادی برگشته بود اما این زمان یک سال و نیم طول کشید.
تنها موجوداتی که از برخورد نجات یافته بودند، گیاهان دریایی مانند فیتوپلانکتون ها و همچنین موجودات تک سلولی بودند که در پایین ترین بخش زنجیره غذایی قرار دارند که البته آنها نیز طی این تاریکی از بین رفته بودند. سایر پستانداران روی زمین نیز در این تاریکی از بین رفتند که منجر به انقراض خزندگان دریایی غول پیکر مانند پلسیوسورسانان و موساسوریان شد.
حتی زمانی که محققان شبیه سازی هایی با میزان دود کمتر 5 میلیارد تنی انجام دادند، دریافتند که با این میزان نیز فتوسنتز برای یک سال کامل مختل می شد و تاثیر مخربی بر شبکه غذایی داشت. دمای هوا نیز بطور چشمگیری کاهش یافته و بر اساس مدلسازی ها، تا 28 درجه سانتیگراد در سطح و 11 درجه سانتیگراد در دریاها سردتر شده بود.
جالب اینجاست که طبق شبیه سازی ها، دوده ها بعد از این مدت کنار رفته و شرایط به سرعت به حالت عادی برگشته است. ابتدا استراتوسفر به سرعت گرم شد اما جو بالایی زمین خنکتر مانده بود. سپس با تبدیل بخار آب به یخ، مقادیر زیادی از دوده را به زمین منتقل شده بود و در نهایت این لایه غبار طی چند ماه بطور کامل از جو پاک شد.
البته این محققان اذعان دارند که شبیه سازی آن ها کامل نیست. این مطالعات بر اساس زمین امروزی صورت گرفته که کاملا با جو و جغرافیای 65 میلیون سال قبل متفاوت است. همچنین این مدل برای بررسی برخوردی به بزرگی این نمونه طراحی نشده بود. با در نظر گرفتن این امر، می توان از این شبیه سازی برای سناریوهای مشابه امروزی مانند بررسی تاثیر آّب و هوایی یک زمستان هسته ای استفاده کرد. این مطالعه در مجله PNAS منتشر شده است.
