مارهای اولیه، نقب زن بودند یا شناگر؟!

دانشمندان استرالیایی و کانادایی در پژوهشی که با استفاده از سی‌تی‌اسکن ناحیه گوش داخلی جمجمه یک مار اولیه به نام «دینیلایسیا» و همچنین 80 گونه از مارهای زنده و مارمولک­ها انجام داده اند، شواهدی را مبنی بر شباهت اولین مارها با مارماهی ها و برخی کرم­های نقب­زن در خصوص صفت شناگری پیدا کرده اند. این یافته­ها ابهامات و پیچیدگی تکامل برخی مار­ها را روشن کرده و اشاره به زندگی زیرزمینی و حرکت ابتدایی آن­ها در آب دارد.

دکتر پالچی دانشیار پژوهشی دانشگاه فلیندرز استرالیا در این خصوص می­گوید: «جمجمه این مارها بسیار انعطاف پذیر بوده و بدن طویل آنها با نزدیک ترین بستگان خود یعنی مارمولک ها متفاوت است. برای بیش از یک قرن، محققان بر سر این که بدن مارها برای بهتر شناکردن (مثل قزل ­آلا) و یا خزیدن (مثل کرم­ها)، رشد و نمو طویلی نموده است اختلاف نظر داشته اند».

مطالعه جدید نشان می دهد که شباهت قابل ملاحظه ای بین ناحیه گوش داخلی مار دینیلایسای اولیه و برخی از مارهای نیمه آبزی و همچنین برخی از اشکال خاص آن­ها وجود دارد.

در ادامه پروفسور مایک لی، از دیگر مجریان این پژوهش از دانشگاه فلیندرز می افزاید: «آخرین تحقیقات ما حاکی از تقویت این نظریه است که مارهای اولیه در هر دو محیط آبی و خاکی زیست می­کرده اند. بنا بر این تحقیقات، ابتدایی ترین مار شناخته شده، موجودی با چهار پای ظریف موسوم به تتراپودوفیس بوده که نحوه زندگی آن ترکیبی از شناگری و خزندگی بوده است. اگر اجداد مارها را دوزیست فرض کنیم، این امر می تواند این موضوع را که بسیاری از مارهای باستانی، شناگر و آبزی، نقب زن و یا هر دو این ها بوده باشند را توجیه نماید».

گفتنی است برخی از مارهای زنده کنونی همچنان در چنین زیستگاه هایی زیست می کنند. مارهای دریایی امروزی، سریع ترین گروه خزندگان به شمار می آیند، این در حالی است که موجودات کرم مانند حفار، در هر اقلیمی یافت می شوند.

یافته های پژوهش فوق که بر اساس ریخت­شناسی گوش داخلی خزندگان فلس دار و با هدف شناخت منشا مارهای امروزی در دو مرکز تحقیقاتی موزه جنوب استرالیا و دانشگاه آلبرتای کانادا انجام شده است، در نشریه «انجمن سلطنتی علوم آزاد» بریتانیا منتشر گردیده است.

ترجمه و بازنویسی: محمدرضا دلفیه

منبع

Palci, A. et al. 2017. The morphology of the inner ear of squamate reptiles and its bearing on the origin of snakes. Royal society Open Science

No tags for this post.