دکتر محمد جواد دهقانی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه هند نخستین مقام علمی در میان اعضای عدم تعهد را دارد، گفت: یکی از شاخص هایی که بر اساس آن رتبه علمی یک کشور در سطح بین المللی تعیین می گردد میزان تولید علم آن کشور است.
وی افزود: براساس سند چشم انداز و افق آن، جمهوری اسلامی ایران تا سال 1404 شمسی (2025 میلادی) جایگاه اول اقتصادی و تولید علم و فناوری را در سطح منطقه آسیای غربی ( شامل آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشور های همسایه) دارد.
دهقانی اظهار داشت: مبتنی بر مدارک علمی ثبت شده در پایگاه های استنادی آی.اس.آی و اسکوپوس تا اول اردیبهشت ماه سال 1394 سهم جمهوری اسلامی ایران از تولید علم دنیا طی 15 سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای داشته است.
وی افزود: ایران در حال حاضر 1.5 درصد از علم جهان را تولید می کند. این در حالی است که در سال 2000 تنها 0.13 درصد از علم جهان به ایران اختصاص داشت.
به گفته سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، سهم تولید علم ایران از سال 2000 تا 2011 مرتبا افزایش یافته است بطوریکه از سال 2011 تا 2013 این رشد از نرخ ثابتی برخوردار بوده و از سال 2014 سهم کشور دوباره افزایش یافته است.
دهقانی با اشاره به اینکه رشد رتبه تولید علم کشور در طی سال های مورد بررسی نیز در خور توجه است، گفت: براساس اطلاعات پایگاه اسکوپوس، در سال های 2000 تا 2014، رتبه بین المللی تولید علم ایران از 48 به 16 ارتقا پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه تفاوت مجلات و کنفرانس های علمی که در دو پایگاه اسکوپوس و آی.اس.آی نمایه می شوند باعث تفاوت در رتبه ها می گردد، افزود: بر اساس مدارک نمایه شده در پایگاه آی.اس.آی، جایگاه ایران از 49 در اولین سال مورد بررسی به 21 در آخرین سال مورد بررسی ارتقا یافته است.
سرپرست ISC با اشاره به اینکه کمیت تولید علم تنها یکی از شاخص های است که برای تعیین جایگاه علمی مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: در سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری شاخص های مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری و نیز میزان اثر گذاری اقتصادی نیز مورد تاکید قرار گرفته اند. توجه به هر یک از این شاخص ها بدون در نظر گرفتن سایر آن ها به معنی حرکت در مسیر اشتباه است.
رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ادامه داد: در حال حاضر از منظر تولید علم، ایران از یک جایگاه رفیع بین المللی برخوردار و دومین قدرت علمی در بین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد محسوب می شود.
دهقانی با اشاره به اینکه ایران در طی سال های متمادی برترین کشور علمی در بین کشورهای عضو اوپک بوده است، گفت: ایران با کسب رتبه اول تولید علم در بین کشورهای منطقه خاورمیانه و همچنین رتبه نخست در بین 57 کشور اسلامی سرآمد منطقه و جهان اسلام است.
سرپرست ISC در پایان افزود: هر چند علم پدیده ای بین المللی برشمرده می شود، اما بی شک مهمترین و اولین هدف تولید علم بایستی رفع نیازها اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و سیاسی کشور باشد.
دهقانی گفت: تبدیل علم به ثروت و قدرت نیاز اساسی کشور و خواست مقام معظم رهبری است که خود نیازمند برنامه ریزی و هدایت علم کشور با بهره گیری از نظام های مدیریت علم است. در این زمینه باید گام های اساسی در کشور برداشته شود.
