یکی از کارکردهای تکنولوژی‌، پشت میز نشین کردن خبرنگار است

یعنی شما اطلاعات اختصاصی رسانه را کم و روزنامه‌نگاری را که دوندگی بکند و به دنبال کسب اطلاعات باشد، به ندرت می‌بینید.

روزنامه‌نگاری پشت میزی آن نوع از روزنامه‌نگاری است که خبرنگار مستقیماً با منابع خبری و کانون های خبری برخورد ندارد و از طریق مشاهده و جمع‌آوری مستقیم اطلاعات، به خبر دسترسی پیدا نمی‌کند بلکه خبر آمده را از منابع اطلاعاتی می‌گیرد و با کمترین تغییر آن را چاپ می‌کند.

در گذشته شما وقتی می‌خواستید از روابط‌عمومی اطلاعات بگیرید، کلی باید دوندگی می‌کردید ولی الان روابط‌عمومی‌ها به شما می‌گویند هر خبری که می‌خواهید، روی سایت قرار دارد و به این ترتیب چند اتفاق می‌افتد: یکی اینکه خبرنگار و روزنامه‌نگار تبدیل به یک منشی و میرزا بنویس و در واقع یک «Copy- Paste»کار می‌شود و خلاقیتش را از دست می‌دهد، ذهن جست‌وجوگر روزنامه‌نگار نقش چندانی در کیفیت‌بخشی به اطلاعات ندارد، دوندگی‌های روزنامه‌نگار کم‌رنگ می‌شود و از طرف دیگر، اخبار و اطلاعات رسمی و قدرت‌زده می‌شود و تبدیل می‌شود به ساختارهای مورد نظر سازمان‌ها و نهادهایی که اطلاعات را تولید می‌کنند، یعنی خیلی دغدغه‌ای از باب اینکه واقعیت سازمان مورد کنکاش و جست‌وجو قرار بگیرد، وجود ندارد و به خبرنگار می‌گویند می‌توانید اخبار را از سایت آن سازمان بگیرید.

البته این موضوع از یک نظر به روزنامه‌نگاری کمک کرده، چون در نگاه اول می‌تواند غنایی به محتوای رسانه‌ها ببخشد، چرا که دسترسی به منابع را برای روزنامه‌نگار تسریع و تسهیل کرده است.

در گذشته یک خبرنگار باید خیلی صرف وقت می‌کرد که به یک روابط‌عمومی و مسؤول دسترسی پیدا کند، حتی دسترسی ساده به اطلاعات ساده دشوار بود. اما الان بخشی از این اطلاعات به‌طور آنلاین روی سایت‌ها هست و دسترسی ساده است و این دسترسی ساده به غنای آن کمک کرده است.

اما از طرف دیگر آن را تبدیل کرده به سبک روزنامه‌نگاری رسمی و یک بولتن سازمانی و همین‌طور بسیاری از رسانه‌ها را هم‌شکل کرده است. البته به دلیل تعدد و تنوع منابع اینترتی قدرت انتخاب رسانه‌ها بیشتر شده است و هر رسانه می‌تواند اطلاعات مورد نظر خود را از این سایت‌ها برداشت کند.

چه موافق باشیم و چه مخالف، بخشی از این پدیده اقتضای زمان است. کارکرد تکنولوژی‌ها دو جنبه دارد: یکی از جنبه‌ها صرفه‌جویی در وقت و دیگری سرعت‌بخشی به کار همزمان با دسترسی متنوع‌تر به منابع است. اینها جنبه مثبت است اما جنبه منفی آن پشت میز نشین کردن خبرنگار و روزنامه‌نگار، گرفتن روحیه جست‌وجوگری از وی و کاستن اعتماد مخاطب به رسانه‌هاست به خاطر اینکه محتوای رسانه بیشتر شامل اطلاعات رسمی است تا اطلاعاتی که روزنامه‌نگار باید کشف کند. پس ما باید از جنبه مثبت استفاده کنیم و جنبه منفی را کاهش بدهیم و نگذاریم روزنامه‌نگار تبدیل به ببر و بچسبان شود.

روزنامه‌نگار می‌تواند سر نخ را از این سایت‌ها بگیرد و این اطلاعات را تحلیل، تکمیل و پردازش کند و به جنبه‌های انتقادی هم بپردازد. اینها توصیه‌هایی است که به نظر من روزنامه‌نگار باید انجام بدهد والا هر کسی می‌تواند روزنامه‌نگار باشد.

 

دکتر محمدمهدی فرقانی/ روزنامه نگار و استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

No tags for this post.