کمک به علم با بازی

هرچند شاید این موضوع کمی به نظرتان عجیب باشد که چطور می‌شود با بازی کردن روی موبایل یا کامپیوتر شخصی به تحقیقات علمی کمک کرد. اما واقعیت این است که بازی یکی از کاربردهای بی‌شمار کامپیوترها و علم فن‌آوری اطلاعات در زمینه تحقیقات پزشکی است. در این مطلب بازی‌هایی را به شما معرفی خواهیم کرد که هدف از ساخته شدنشان کمک به روند تحقیق در پزشکی بوده است وکاربران آن با بازی کردن بازی درروند تحقیق سهیم خواهند شد.

به این کار گیم‌فیکیشن گفته می‌شود، که کلمه‌ای است برای نسبت دادن المان‌های یک بازی و سناریوی بازی به چیزی که در واقع بازی نیست و با هدف پردازش اطلاعات طراحی شده اما ظاهری شبیه بازی دارد. مثلا تولید کننده یک محصول خاص می‌تواند با هدف دستیابی به سلایق مشتریانش نوعی بازی طراحی کند که هدف از آن جمع آوری طیف سلیقه‌های افراد باشد. یا یک بانک می‌تواند برای دستیابی به اولویت‌های نیاز مشتریانش و اگاهی از تغییرات آن در طول زمان، به جای نظرسنجی‌های مختلف دست به طراحی یک بازی بزند. گاهی هم بازی طراحی شده اصلا برای جمع آوری اطلاعات نیست و کسانی که ان را بازی می‌کنند، در واقع در حال پردازش اطلاعات موجود هستند. محققان عرصه‌های مختلف هم این پدیده را در جهت پیش‌برد تحقیقاتشان به کار گرفته‌اند که پزشکان یکی از این دسته محققان هستند

بردن یک مرحله، نجات یک زندگی

با همه پیشرفت‌های در زمینه اتوماسیون و استفاده از  الگوریتم‌های یادگیری ماشینی هنوز برخی زمینه‌های تحقیقاتی هستند که به حضور انسان نیاز دارند. به طور مثال بررسی عکس سلول‌های سرطانی از این جمله وظایف هستندکه به طور عمده توسط چشم انسان انجام می شوند، نه الگوریتم‌های کامپیوتری. محققان از سال 2010 می‌دانند که مقادیر بالای یک پروتئین خاص در تومورهای سرطان مثانه باعث می‌شود تا این تومورها بهتر به رادیوتراپی پاسخ دهند. اگر محققان بتوانند این پروتیين را تشخیص دهند،آن وقت درمان مناسب برای بیمار را تجویز خواهند کرد. اما جستجو بین صدها و هزاران تصویر برای تیم‌ها درمانی امکان پذیر نیست. بنابراین محققان مرکز تحقیقات سرطان انگلستان به فکر استفاده از اینترنت و بازی برای داوطلبان برای انجام این کار افتادند.  بازی که « Reverse The Odds» نام دارد این طور کار می‌کند؛ شما به دنیای از افراد یک گونه معرفی می‌شوید، موجودات لکه مانند رنگی که دنیایشان بیرنگ وخالی از زندگی شده است. شما می‌توانید با پاسخ دادن به سوال‌های ساده‌ای مثل؛« در تصویر زیر چند سلول آبی می‌بینید؟»  زندگی را به دنیای آن‌ها بازگردانید. این تصویر تصویر سلول های سرطانی و لکه‌های آبی پروتینهای مورد نظر هستند. بعد بازی جواب شما با متوسط پاسخ سایر کاربران مقایسه کرده و به شما اجازه می‌دهد دنیای بازی را از بی‌رنگی خارج کرده وبه آن رنگ بزنید. از زمان شروع تا به حال 5 میلیون تصویر توسط کاربران بررسی شده است و باعث نجات جان افراد شده است. این بازی بر روی گوشی‌های هوشمند با هردو سیستم عامل اندروید و IOS قابل نصب است.

ارتش شهروند محققان

فیلوژنتیک مطالعه ژنتیک تکاملی است. فهم این‌که ژنوم انسان درطول تاریخ چطور دچار جهش شده است، نقش کلیدی در فهم بیماری‌های ژنتیکی مثل سرطان و یا اختلالات متابولیک دارد. درخت فیلوژنتیک مدلی است که نشان می‌دهد چطور یک ژن خاص در گونه‌های مختلف در طول تاریخ تکامل یافته است. بلوک‌های رنگی تصویر نمایانگر توالی یک ژنوم خاص هستند ونمایش نحوه تکامل آن‌ها در گونه‌های مختلف به محققان کمک می‌کند دریابند  آن‌ها ممکن است چه خطراتی تولید کنند. « PHYLO» بازی‌ای است که توسط مرکز اطلاعات زیستی دانشگاه مک‌گیل تولید شده است. این بازی تلاش می‌کند جورچینی از ژنوم 45 گونه شامل انسان را با هم تطبیق دهد تا معلوم شود چطور برخی بیماری‌های خاص جهش یافته‌اند. در حالی که الگوریتم‌ها می‌توانند این کار را انجام دهند، هیچ راه اتوماتیکی برای یافتن بهترین تطبیق هر ژنوم وجود ندارد. برای رفع این مسئله محققان مک‌گیل از بازی برای ساختن یک الگوریتم تعاملی ژنتیکی استفاده کردند. این بازی کمک می‌کند تحقیق به وسیله کامپیوتر به وسیله ارزیابی‌های انسانی تکمیل می‌شود. فایلو به شما اجازه می‌دهد بیماری‌های مختلفی را انتخاب کرده و از روی ژنوم بیماری برای خودتان یک پازل را حل کنید. برای این کار باید بلوک‌های هم‌رنگ ژنوم گونه‌های مختلف را در بهترین حالت ممکن کنار هم قرار  دهید. حالت‌های درست امتیاز مثبت و حالت‌های غلط امتیاز منفی خواهد داشت. در طی 7 ماه حدود 250 هزار راه حل توسط فایلو کشف شده است. همین‌طور مقامات دانشگاه گفته‌اند که انسان به طور متوسط نسبت به الگوریتم در حل پازل‌های پیچیده 73 درصد موفق‌تر بوده است.  بازی فایلو هم روی کامپیوتر و هم روی گوشی‌های هوشمند برای هر دو سیستم عامل در دسترس است.

 علی رنجبران

No tags for this post.