حقیقت صورت مریخی چه بود؟

پاریدولیا (pareidolia) یک پدیده روانشناختی است که باعث می شود محرک‌های مبهم شامل تصویر و صدا، معنی دار و قابل توجه به نظر برسند. در این حالت، یک تصویر آشنا را در اجسام یا اجرام مختلف مشاهده می کنیم یا صداهای عجیی را هنگام گوش کردن به موسیقی می شنویم.

دیدن صورت انسان، حیوانات یا اجسام مختلف در ابرها، بر روی ماه یا مریخ، شنیدن پیام‌های ناشناخته در هنگام گوش کردن به موسیقی، نمونه هایی از پاریدولیا هستند. تحقیقات نشان می دهند، این تصویرسازی کاملا ناخودآگاه رخ می ‌دهد و پردازش ‌های خودآگاهانه کورتکس مغز ما در این کار دخیل نیست.

(تصویر دهانه برخوردی Happy Face مریخ که سال 1999 توسط فضاپیمای Mars Global Surveyor تهیه شد – تصویر: ناسا)

جنجالی ترین نمونه پاریدولیا، مشاهده تصویر "صورت" بر سطح مریخ بود. "صورت" مریخی نخستین بار در یکی از عکس های تهیه شده توسط فضاپیمای وایکینگ 1 ناسا در سال 1976 مشاهده شد. این تصویر از منطقه سایدونیا (Cydonia) مریخ تهیه شده بود و در آن، شکلی مانند صورت(face)  یک انسان دیده می شد.

(تصویر تهیه شده فضاپیمای وایکینگ در سال 1976 – تصویر: ناسا)

محققان ناسا از همان ابتدا عنوان کردند که این شکل، مربوط به یک تپه ساده است و تنها بدلیل جهت تابش نور خورشید و ایجاد سایه بر روی بخش هایی از تپه، حالتی مانند صورت ایجاد شده است.

با این حال، گمانه زنی های مختلفی مطرح شد مبنی بر اینکه، "صورت" توسط بیگانگان ایجاد شده و ناسا بدنبال مخفی کردن این مسأله است.

ناسا از فضاپیمای Mars Global Surveyor  در سال های 1998 و 2001، برای تهیه تصاویر جدیدتر از این منطقه استفاده کرد. در این تصاویر که جزئیات جدیدتری از منطقه را نشان می داد، یک تپه معمولی که هیچ شباهتی با "صورت" نداشت، قابل مشاهده بود.

بی اعتمادی به ناسا

از زمان رسیدن فضاپیمای مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا(ESA)  به مریخ در سال 2003، محققان این پروژه، درخواست های زیادی از سوی مردم برای تهیه تصاویر جدیدتر از این منطقه اسرارآمیز مریخ دریافت کردند. محقق ارشد دوربین HRSC فضاپیما عنوان کرده بود که مردم ایمیل های زیادی به آنها ارسال کرده و خواستار تهیه تصاویر جدید از منطقه سایدونیا (Cydonia) شده بودند، چرا که به ناسا اعتماد نداشتند.

(نمایی از منطقهCydonia  از دید فضاپیمای مارس اکسپرس – تصویر: ESA)

کنترلگرهای مأموریت مارس اکسپرس از سال 2004 بدنبال تهیه تصویر از این منطقه بودند، اما بدلیل وجود گرد و غبار در جو مریخ، موفق به این کار نشدند. سرانجام 11 سال قبل، در 22 ژوئیه 2006 و با استفاده از دوربین HRSC، تصاویر شفافی از این منطقه تهیه شد.

با حرکت فضاپیما در مدار مریخ و رصد منطقه از زوایای مختلف، دانشمندان توانستند نقشه سه بعدی از "صورت" مریخی تهیه کنند. در این تصاویر، ویژگی های کاملا طبیعی این تپه مریخی – که از فرسایش های کلی مریخ جان سالم به در برده اند – قابل مشاهده بود.

(نمایی از منطقهCydonia  از دید فضاپیمای مارس اکسپرس – تصویر: ESA)

به گفته محققان آژانس فضایی اروپا (ESA)، مردم در تصاویر مختلف، اغلب چیزی را می بینند که تمایل به دیدن آن دارند (پدیده پاریدولیا) و در مورد "صورت" مریخی هم این قضیه صدق می کرد.

 

 

مترجم: معصومه سوهانی

منابع: gizmodo / newscientist

No tags for this post.