روش‌های علمی بهبود ملات سنتی «کاهگل»
استفاده از خاک و مصالح خاکی، به‌دلیل ارزانی، فراوانی و سهولت دسترسی به آن ها در بیشتر مناطق جهان، از گذشته‌های دور تاکنون و به‌ویژه در نواحی گرم و خشک رایج بوده است. در ایران نیز که بخش اعظم آن در منطقه گرم و خشک واقع شده، استفاده از مصالح خاکی، بخشی از فرهنگ و هویت معماری ما را در مناطق شهری و روستایی تشکیل داده است.
در میان مصالح مختلف خاکی، کاهگل یکی از قدیمی ترین ملات‌ها و اندودهای سنتی است که از گذشته تاکنون برای عایق‌بندی پشت بام و نمای ساختمان در مقابل رطوبت و بارندگی استفاده شده است.
امروزه عمل‌آوری صحیح مصالح ساختمانی، به‌ویژه ملات‌ها و اندودهای ساختمانی، اهمیت زیادی یافته و نیاز به مطالعات مختلف دارد. با توجه به کمبود منابع تحقیقاتی در این خصوص در مورد ملات کاهگل، پژوهشگرانی از دانشگاه هنر اصفهان با همکاری دانشگاه صنعتی این شهر، مطالعه جالب و بدیعی را بر روی این ملات سنتی و به منظور بهبود کیفیت آن انجام داده اند.
در میان مصالح مختلف خاکی، کاهگل یکی از قدیمی ترین ملات‌ها و اندودهای سنتی است که از گذشته تاکنون برای عایق‌بندی پشت بام و نمای ساختمان در مقابل رطوبت و بارندگی استفاده شده است.
در این مطالعه تأثیر روش عمل‌آوری و طول مدت زمان آن بر کیفیت و خواص مختلف فیزیکی و مکانیکی ملات کاهگل مورد بررسی دقیق علمی واقع شده است. در واقع هدف اصلی این پژوهش، تلاش برای یافتن پاسخ این سئوال بوده که مدت زمان عمل‌آوری کاهگل، چه تأثیری بر مقاومت فشاری و مقاومت کششی ملات دارد و همچنین مناسب‌ترین مدت زمان عمل‌آوری این ملات برای دستیابی به مقاومت مورد نظر و دوام بیشتر کدام است؟
بررسی های آزمایشگاهی انجام شده توسط محققین فوق در این رابطه، نشان می دهد که مقاومت فشاری و کششی ملات کاهگل به شدت متأثر از میزان الیاف کاه مورد استفاده در ملات است، به‌طوری‌که با افزایش درصد الیاف کاه، میزان مقاومت مکانیکی ملات کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش فوق، با افزایش مدت زمان عمل‌آوری، میزان مقاومت فشاری و کششی ملات کاهگل ارتقاء می‌یابد که بخش اعظم این افزایش مقاومت مکانیکی در 72 ساعت اول روی می‌دهد و با استمرار روند عمل‌آوری، این افزایش با آهنگ ملایمی تا 10 شبانه روز ادامه می‌یابد.
بررسی‌های تجربی انجام شده توسط پژوهشگران همچنین حاکی از آن است که مناسب‌ترین محدوده زمانی برای عمل‌آوری کاهگل 3-7 شبانه روز می‌باشد.
نتایج این تحقیق جالب که در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در فصل نامه «مسکن و محیط روستا» وابسته به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است، می تواند در بهبود کیفیت ساخت و سازهای روستایی و حتی شهری نقش ویژه ای داشته باشد.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: باتر، م. و همکاران. 1396. تأثیر مدت زمان عمل‌آوری ملات سنتی کاهگل بر مقاومت فشاری و کششی آن . مسکن و محیط روستا، 63(157): 86-69.
No tags for this post.
