ابزاری نوین برای سنجش سواد سلامت جمعيت شهري
به رغم وجود ابزار و مقياس‌هاي متعدد براي سنجش سواد سلامت و انجام بررسي‌هاي ذي ربط در اين زمينه، هنوز مقياس قابل تعميمي براي استفاده جوامع گوناگون ارائه نگرديده و در كشور ما نيز به رغم انجام معدود مطالعات مرتبط، ابزار مناسبي براي اين منظور تدوين نگرديده است.در این زمینه به تازگی پژوهشی مشترک توسط جمعی از پژوهشگران کشور انجام شده است. علي منتظري، محمود طاووسي، فاطمه رخشاني، سيد علي آذين، كتايون جهانگيري، مهدي عبادي، شهره نادري مقام، آتوسا سليمانيان، فاطمه سربندي، امير معتمدي و محمد مهدي نقيبي سيستاني در مقاله ای که از نتایج این پژوهش استخراج و در آخرین شماره ازفصلنامه پايش- مهر و آبان 1393 , دوره 13-منتشر شده است،" طراحي و روان سنجي ابزار سنجش سواد سلامت جمعيت شهري ايران (18 تا 65 سال)"را مورد توجه قرار داده اند.
اين مطالعه در واقع تلاشي است براي طراحي و روان سنجي ابزاري جهت سنجش سلامت جمعيت عمومي 18 تا 65 سال ايراني ساكن شهرها كه متناسب با خصوصيات فرهنگي ـ اجتماعي ايران تدوين شده تا در ساير مطالعات مورد استفاده قرار گيرد.
در اين پژوهش، پس از بررسي اسناد مختلف علمي در خصوص سواد سلامت، تعاريف مربوط براي تدوين چارچوب مفهومي ابزار مشخص شد و با توجه به اولويت‌هاي حوزه سلامت در کشور و نيز برخي اطلاعات مهم عمومي مربوط به سلامت، بانک سوالات فراهم شد.
سپس در موضوعات فوق الذکر گويه هاي متعدد مبتني بر مفاهيم دريافتي در ابعاد سواد سلامت شامل دسترسي، مهارت خواندن، فهم، ارزيابي و تصميم گيري و به کارگيري اطلاعات سلامت با استفاده از ابزارهاي موجود و نيز نشست با متخصصان طراحي شد .
در ادامه روايي محتوايي كيفي ابزار توسط 15 نفر از متخصصان رشته هاي گوناگون سلامت مورد بررسي قرار گرفت و اصلاحات توصيه شده لازم اعمال شد.
اين ابزار با 47 سوال نهايي شده و پس از جمع آوري اطلاعات، از 336 نفر که به صورت تصادفي از مناطق 22 گانه شهر تهران انتخاب شده بودند، روايي سازه (با استفاده از روش تحليل عاملي اکتشافي) و پايايي ( با محاسبه ضريب همبستگي دروني) آن ارزيابي شد.
نتايج نهايي نشان داد که پرسشنامه مذکور با 33 گويه در 5 حيطه از روايي سازه مطلوب برخوردار است، که مجموعا 53/2% از تغييرات مشاهده شده را توضيح مي دادند و در نهایت يافته هاي اين مطالعه قابليت ابزار ياد شده براي سنجش سواد سلامت جمعيت شهري ايران را نشان داد.
