ماده تاریک (dark matter) یک ماده فرضی است که نزدیک به یک قرن پیش برای محاسبه عدم توان آشکار میان مقدار ماده در کیهان و مقدار گرانش که کهکشان ها را در کنار هم نگه داشته است، پیشنهاد شد.
این ماده حدود 85 درصد از جرم کل جهان را تشکیل می دهد، اما فیزیکدانان هنوز ایده ای درمورد ماهیت واقعی آن ندارند. امکان کشف مستقیم ماده تاریک وجود ندارد، اما می توان تأثیرات آن را بر روی هر چیز در اطرافمان ببینیم: نحوه چرخش کهکشان ها و انحراف نور در مسیر عبور از کیهان.
دیدگاه سنتی در مورد ماده تاریک عنوان می کند که این ماده از تعامل ضعیف ذرات مانند اکسیون ها (axions) ساخته شده است که (این ذرات) تحت تأثیر نیروی گرانش بوده و در مقیاس بزرگ قابل مشاهده هستند.
این دیدگاه در مورد ماده تاریک می تواند برای پیش بینی چگونگی رفتار خوشه های عظیم کهکشانی مورد استفاده قرار بگیرد و دانشمندان معتقدند که تمامی کهکشان ها در یک شبکه بین کهکشانی گسترده (vast intergalactic web) ساخته شده از رشته های نامرئی ماده تاریک، به هم متصل هستند.
اما با کاهش تدریجی مقیاس به کهکشان های منفرد و نحوه چرخش ستارگان در ارتباط با مرکز کهکشان، با مشکل مواجه می شویم.
اکنون دو فیزیکدان دانشگاه پنسیلوانیا و پرینستون در تحقیقات خود عنوان کرده اند که ماده تاریک در تمام این زمان، درحال تغییر قوانین بوده که این مسأله می تواند توضیح دهد چرا ماده تاریک تا این اندازه گریزان است.
جاستین خوری، فیزیکدان دانشگاه پنسیلوانیا و یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: «دلیل اینکه نمی توانیم رفتار ماده تاریک را روی هر دو مقیاس بزرگ و کوچک در جهان تطبیق دهیم، این است که ماده تاریک می تواند تغییر شکل دهد.»
خوری افزود: «ذرات ماده تاریک "سرد" برای خوشه های کهکشانی عظیم را شناسایی کرده ایم، اما در مقیاس کهکشانی منفرد، ماده تاریک حالت ابرشاره به خود می گیرد.»
ابرشاره (superfluids) نوعی از ماده سرد و فشرده شده است که اصطکاک و ویسکوزیته صفر دارد و گاهی اوقات می تواند تبدیل به چگالش بوز- اینشتین شود. ابرشاره ها احتمالا درون ستارگان نوترونی وجود دارند و برخی دانشمندان بر این باورند که فضا- زمان نیز خود ابرشاره است. بنابراین چرا ماده تاریک دارای حالت ابرشاره ای نباشد؟
البته باید در نظر داشت که این فرضیه نیازمند بررسی دقیق است و مسائل مطرح شده فرضی هستند.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: sciencealert
No tags for this post.