از آغاز دهه 60 میلادی، نرخ مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی در بریتانیا به نصف کاهش یافته است تا جایی که امروزه تنها 26 درصد از مرگ و میرهای این کشور با ناراحتیهای قلبی مرتبط است. وقتی این آمار را با یک قرن پیش مقایسه می کنیم یعنی زمانی که نیمی از مرگها با این نوع بیماریها مرتبط بودند به بهبود وضعیت فعلی پی می بریم.
به رغم پیشرفتهای صورت گرفته در علم پزشکی اما هنوز هم آمارها نشان می دهند که یک چهارم مرگ و میرها در بریتانیا به دلیل بیماریهای قلبی است. نکته قابل تأمل اینجاست که ثابت شده این دسته از مرگها قابل پیشگیری و بیماریهای مرتبط با آن نیز قابل درمان است. با در نظر گرفتن این واقعیت که بیماریهای قلبی در بسیاری از مناطق جهان شایع شده است، جای تعجب ندارد که حجم قابل توجهی از بودجه های تحقیقاتی صرف این موضوع شود. این بودجه ها به منظور توسعه تحقیقاتی صرف می شود که سبک زندگی و فاکتورهای محیطی مؤثر مرتبط با بیماریهای قلبی و همچنین درمانهای دارویی و استفاده از جراحی های مختلف را مورد بررسی دقیق قرار می دهند.
یکی از مهمترین و البته بحث برانگیزترین شیوه های درمانی در حوزه بیماریهای قلبی، استفاده از استاتینهاست. استاتینها به گروهی از داروهای کاهنده کلسترول خون گفته می شود که معمولا در پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی ناشی از افزایش چربی خون مورد تأکید پزشکان هستند. این روش از آن جهت بحث برانگیز خطاب می شود زیرا برخی محققان معتقدند که اگر افراد سالم و آنهایی که بیماریهای شناخته شده ای دارد از این داروها استفاده کنند، احتمال ابتلا به ناراحتی های قلبی در آنها کاهش می یابد.
از سال 1994، مطالعه جامعی بر روی 20 هزار بیماری قلبی انجام شده است و حالا نتایج ملموس آنها مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است. بخشی از این مطالعه نشان می دهد مصرف دوزهای بالایی از داروی سیمواستاتین نقش قابل توجهی در کاهش ناراحتی های قلبی حدود 12 هزار تن از این بیماران داشته است. همچنین در سال 2012 نتایج تحقیقات دیگری منتشر شد که نشان می داد افرادی که در معرض خطر پایین اما محتمل ابتلا به بیماریهای قلبی قرار دارند در صورت استفاده از داروهای یاد شده شرایط بهتری خواهند داشت.
جالب اینجاست که بر اساس آمار منتشر شده از سوی بنیاد قلب بریتانیا، استفاده از داروهای استاتین سالانه جان 10 هزار تن را تنها در انگلیس از خطر مرگ ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی کاهش می دهد. با این حال هنوز اختلاف دیدگاههایی وجود دارد مبنی بر اینکه تجویز این دسته از داروها باید در مقیاس کلان و همه گیر باشد یا نه. نکته قابل تأمل دیگر این است که در بسیاری از مطالعات مربوط به داروهای جدید، توجهی به سالمندان نمی شود. این درحالی است که بیماریهای قلبی و عروقی شایع ترین علت مرگ در بین افراد بالای 65 سال در بریتانیاست. همچنین باید به این نکته توجه داشت که تقریبا نیمی از تمامی حملات قلبی در افرادی روی می دهد که بیش از 70 سال سن دارند.
در کل باید گفت دانشمندان طی چند دهه گذشته به دستاوردهای شاخصی در عرصه مبارزه با بیماریهای قلبی و عروقی دست یافته اند. در واقع می توان گفت طی نیم قرن گذشته و همزمان با راه اندازی نهادهایی همچون بنیاد قلب بریتانیا، نرخ مرگ و میر ناشی از ابتلا به این نوع ناراحتی ها در برخی کشورها مانند بریتانیا به نصف کاهش یافته است. این روند کاهشی را می توان مرهون تحقیقاتی دانست که در این کشور و بسیاری از مناطق دیگر جهان در دست انجام است اما واقعیت این است که هنوز کارهای زیاد دیگری باید انجام داد.
امروزه از هر 10 بیمار قلبی، 7 نفر به زندگی ادامه می دهد. این دستاورد عمدتا به دلیل تشخیص دقیق تر و ابتدایی تری است که اتخاذ روشهای درمانی مؤثرتر منجر می شود. آزمایش تروپونین از جمله این موارد است که می توان گفت جان بسیاری از بیماران قلبی با انجام چنین آزمایشاتی نجات می یابد. در جریان این آزمایش، محققان به دنبال پروتئینی هستند که در جریان بروز ناراحتی های قلبی و عروقی تولید و رهاسازی می شود.
توجه به مقوله ژنها از دیگر مطالعات جامعی محسوب می شود که در طی چند دهه گذشته در زمینه تشخیص دقیق و درمان بیماریهای قلبی و عروقی انجام شده است. درک ما از ژنهای مرتبط با انتقال شرایط قلبی افراد یک خانواده به یکدیگر، شیوه های تشخیص و درمان این بیماری را دگرگون کرده است. دستاوردهایی که در این زمینه حاصل شده، شانس بیشتری را برای افراد مستعد ابتلا و حتی مرگ ناشی از بیماریهای قلبی ایجاد کرده تا همچنان به زندگی ادامه دهند. در واقع بررسی دقیق ساختارهای ژنتیکی، دانشمندان را به مرحله ای رسانده که می توانند اختلالات قلبی و عروقی را در مراحل ابتدایی تشخیص و شیوه های درمانی مناسب را اتخاذ کنند.
برای دسترسی به جدیدترین شماره مجله BioScience فایل پیوست را ملاحظه فرمائید.
مترجم: مهدی پیرگزی
No tags for this post.