در سالهای اخیر که عصر پیشرفت هوش مصنوعی در دنیا لقب گرفته، این فناوری در کنار تمام مزیتهایی که برای جامعه بشری به همراه دارد، آسیبهای جبرانناپذیری را نیز متوجه محیطزیست میکند.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس به نقل از گاردین، هوش مصنوعی که سر و کلهاش پیدا شد، خیلیها ترسیدند و نگران آینده بشر شدند. کمی که جلوتر رفت و ابزارهای مختلف هوش مصنوعی شکل گرفتند، مزهاش به دهان محققان و حتی عامه مردم خوش آمد طوری که بسیاری از آنها، حالا ساعتها در روز به استفاده از همین فناوری نوظهور اختصاص میدهند و حتی کوچکترین مسائل زندگی خود را با این فناوری بیشاخ و دم درمیان میگذارند و از آن راهکار میگیرند، اما قابلیتهای هوش مصنوعی تنها به اینجا محدود نشد و در بیشتر کارها به کمک آمد و توانست بسیاری از فعالیتها را رونق دهد.
CO2 تولید سالانه AI معادل یک سال CO2 شهر نیویورک
این فناوری قرار بود عصای دست آدمی شود و بسیاری از گرههای موجود در زندگی او را حل کند، اما در بحبوحه توسعه هوش مصنوعی که تقریبا هر روز خبر تازهای از آن به گوش میرسد، دانشمندان مدعی شدهاند که رونق این فناوری، مصرف انرژی بسیار بالایی دارد بهگونهای که دیاکسید کربنی که از فعالیت هوش مصنوعی در سال 2025 در محیطزیست آزاد میشود، با کل دیاکسید کربنی که در این سال در شهر نیویورک منتشر میشود، برابری میکند.
اثرات زیستمحیطی جهانی این فناوری نوظهور، دانشمندان را بر آن داشت تا تحقیقات گستردهای در این حوزه انجام دهند. آنها دراین مطالعات دریافتند که کل آبی که در ارتباط با هوش مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرد، از کل تقاضای جهانی برای آب مصرفی فراتر رفته است.
AI، 80 درصد بیشتر از صنایع هوایی گاز گلخانهای تولید میکند
آمارهای منتشر شده از سوی یک استاد دانشگاه هلندی و موسس شرکت Digiconomist که در زمینه پیامدهای ناخواسته روندهای دیجیتال تحقیق میکند، نشان میدهد که این اولین تلاش برای سنجش تاثیر خاص هوش مصنوعی به جای مراکز داده است چرا که بهرهمندی از چتباتهایی مانند ChatGPT و Gemini در سال 2025 به شدت افزایش یافته است. میزان گازهای گلخانهای منتشرشده از به کار بردن هوش مصنوعی در حال حاضر معادل بیش از 80 درصد انتشار گازهای گلخانهای جهانی در صنعت هوایی است.
پولی که از جیب کاربران میرود
این پدیده زیستمحیطی، هزینه بسیار هنگفت به دنبال دارد. در حال حاضر، این جامعه _ نه شرکتهای فناوری _است که باید این هزینه را متقبل شود، اما سوالی که در این بین مطرح میشود این است که آیا این پرداخت هزینه از سوی جامعهای که تنها مصرفکننده این فناوری است و سود اصلی نصیب تولیدکنندگان آن میشود، منصفانه است؟ و چرا آنها، که اغلب ثروتمندترین شرکتهای دنیا هستند، نباید بخشی از این هزینهها را بپردازند؟ شواهد بیانگر آن است که این تنها ممکن است نوک قلهای باشد که ما مشاهده میکنیم. جنون ساخت مراکز داده که توسط هوش مصنوعی مولد دنبال میشود، تازه شروع ماجراست.
ردپای 80 میلیون تنی کربن
ردپای کربن سیستمهای هوش مصنوعی در سال 2025 تا حدود 80 میلیون تن میرسد در حالی که آب مصرفی در کاربرد این فناوری میتواند به چیزی حدود 765 میلیارد لیتر برسد. این نخستینباری است که تاثیر آب مصرفی هوش مصنوعی تخمین زده شده و نشان میدهد این حجم آب به تنهایی بیش از یک سوم بیشتر از تخمینهای قبلی کل مصرف آب مراکز داده است.
دو برابر شدن مصرف برق مراکز داده تا 2030
آژانس بینالمللی انرژی (IEA) اوایل امسال اعلام کرد که مراکز داده متمرکز بر هوش مصنوعی به اندازه کارخانههای ذوب آلومینیوم که جزء صنایع پرمصرف حوزه برق محسوب میشوند، برق مصرف میکننند و انتظار میرود مراکز داده تا سال 2030 بیش از دو برابر شود. تنها یکی از این تاسیسات جدید میتواند معادل چند فرودگاه بینالمللی گاز گلخانهای تولید کند. طبق برآورد صورت گرفته، تنها در انگلیس قریب 100- 200 مورد از آنها در سیستم برنامهریزی وجود دارند.
آمریکا صدرنشین مصرف برق در مراکز داده
آژانس بینالمللی انرژی گزارش داده است که هر کدام از مراکز داده متمرکز روی هوش مصنوعی که امروزه ساخته میشوند، به اندازه 2 میلیون خانوار مصرف برق دارند و آمریکا با سهم 45 درصدی، بالاترین سهم از مصرف برق مراکز داده را در دنیا به خود اختصاص داده و پس از آن، چین با سهم 25 درصدی و اروپا با سهم 15 درصدی درردههای دوم و سوم قرار گرفتهاند.
برآوردها حکایت از آن دارد بزرگترین مرکز دادهای که قرار است در انگلیس، در محل یک نیروگاه زغالسنگ قدیمی در بلیث، نورثآمبرلند احداث شود، در زمان بهرهبرداری کامل، سالانه بیش از 180 هزار تن دیاکسیدکربن منتشر کند که معادل میزان تولید شده توسط بیش از 24 هزار خانه است.
گوگل از جمله بزرگترین تولیدکنندههای هوش مصنوعی در دنیاست که به تازگی گزارش داده در سال 2024، به دلیل منابع جدید انرژی پاک، موفق شده انتشار گازهای گلخانهای مراکز داده خود را تا 12 درصد کاهش دهد.
مترجم: ندا اظهری