سمپوزیوم «از زیست تا فناوری» با حضور پرفسور اردشیر قوامزاده، عضو هیئت علمی افتخاری پژوهشگاه ملی سرطان، دکتر مصطفی قانعی، دبیر ستاد زیستفناوری سلامت و فناوریهای پزشکی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان، جمعی از مسئولان جهاددانشگاهی، فعالان و پژوهشگران حوزه زیستفناوری، امروز (چهارشنبه ۲۶ آذرماه) با هدف تبیین پیوند روزافزون زیست و فناوری و بررسی ظرفیتها و دستاوردهای جهاددانشگاهی در حوزه علوم زیستی در سالن همایشهای بینالمللی دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری سیناپرس، در ابتدای این مراسم، دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به سابقه فعالیت این دانشگاه در حوزه زیستفناوری گفت: دانشگاه علم و فرهنگ از سال ۱۳۸۶ با راهاندازی رشته تکوین و با همکاری پژوهشگاه رویان وارد عرصه زیستفناوری شد و در سال ۱۳۹۱ دانشکده علوم پایه و فناوریهای نوین زیستی بهصورت رسمی آغاز به کار کرد.
رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی افزود: در حال حاضر ۸۲۹ دانشجو در ۱۵ رشته و در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند.
وی اتصال دانشگاه علم و فرهنگ به پژوهشگران و پژوهشگاههای جهاددانشگاهی را از مهمترین مزیتهای این دانشگاه دانست و اظهار کرد: این اتصال موجب شده است که دانشگاه از نظر آموزشی و پژوهشی از شرایط متفاوتی نسبت به بسیاری از دانشگاهها برخوردار باشد.
ایمانی با اشاره به همکاریهای مشترک آموزشی دانشگاه علم و فرهنگ و پژوهشگاهها و پژوهشکدههای جهاددانشگاهی گفت: در حال حاضر هفت رشته بهصورت مشترک با پژوهشگاه رویان، یک رشته با پژوهشکده گیاهان دارویی، یک رشته با پژوهشگاه ابنسینا و یک رشته نیز با پژوهشکده سرطان معتمد راهاندازی کردهایم.
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ با بیان اینکه این دانشگاه با کمبود فضا مواجه است، تصریح کرد: برخلاف برخی دانشگاهها که با ظرفیت خالی روبهرو هستند، دانشگاه علم و فرهنگ با محدودیت فضا مواجه است و این موضوع نشاندهنده استقبال از مدل آموزشی و پژوهشی این دانشگاه است.
وی افزود: اعتبار دانشگاه علم و فرهنگ در آموزش عالی کشور بهگونهای است که امکان اخذ مجوز رشتهها خارج از نوبت فراهم شده و در برخی رشتهها، رتبههای برتر کنکور این دانشگاه را انتخاب میکنند.
ایمانی خوشخو، تربیت دکترهای پژوهشمحور و ارتباط نزدیک با پژوهشگاهها را از رویکردهای اصلی این دانشگاه عنوان کرد و از برگزاری نمایشگاه شرکتهای دانشبنیان با تکیه بر هوش مصنوعی در هفتم دیماه خبر داد.
زیستفناوری؛ کلید پایداری زمین
در ادامه این سمپوزیوم، دکتر زهرا شیخی، معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، با اشاره به تحولات قرن بیستویکم گفت: قرن حاضر، قرن همافزایی علوم است و زیست و فناوری که زمانی مسیرهای جداگانهای داشتند، امروز بهشدت در هم تنیده شدهاند.
وی افزود: از حوزه درمان و کشاورزی تا تحلیل دادههای زیستی و هوش مصنوعی، نشانههای این همزیستی در همه عرصهها قابل مشاهده است.
وی با بیان اینکه نگاه علوم زیستی دیگر صرفاً به مطالعه پدیدههای حیات محدود نمیشود، اظهار کرد: امروز علوم زیستی به طراحی دوباره حیات میاندیشند و در آزمایشگاههای زیستمهندسی، سلولها به کارخانههای زنده قابل بازنویسی تبدیل شدهاند.
شیخی فناوریهایی مانند ویرایش ژن را از جمله ابزارهایی دانست که مرز میان درمان، اصلاح و طراحی را بسیار باریک کردهاند و تأکید کرد: این تحولات علاوه بر ابعاد علمی، پرسشهای فلسفی و اخلاقی جدی را نیز به همراه دارند.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، نقش فناوریهای دادهمحور و هوش مصنوعی را در زیستفناوری بسیار تعیینکننده توصیف کرد و گفت: هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل کلاندادهها به قلب تپنده زیستشناسی تجربی تبدیل شدهاند.
وی افزود: در پژوهشهای ژنوم، الگوریتمها قادر به کشف الگوهایی هستند که برای ذهن انسان بهسختی قابل تصور است و در مدلسازی واکنشهای زیستی، هزاران فرضیه در زمانی کوتاه بررسی میشوند.
به گفته وی، این روند امکان تشخیص بیماریها پیش از بروز علائم بالینی را فراهم کرده و تحولی بزرگ در پزشکی ایجاد کرده است.
شیخی همچنین زیستفناوری را کلید پایداری زمین دانست و گفت: در شرایطی که بحرانهای زیستمحیطی با سرعت در حال گسترش است، فناوریهای زیستی از تولید سوختهای زیستی تا مهندسی گیاهان مقاوم در برابر خشکسالی، نقش نجاتبخش دارند.
وی در عین حال تاکید کرد: هر پیشرفت فناورانهای با مسئولیت اخلاقی همراه است و زیستفناوری تنها زمانی سازنده خواهد بود که در خدمت انسان و محیط زیست قرار گیرد.
ظرفیتهای علمی جهاددانشگاهی در حوزه علوم زیستی
در بخش دیگری از این مراسم، دکتر محمدحسین قانیان، رئیس دانشکده علوم و فناوریهای نوین زیستی، این دانشکده را مدلی منحصر بهفرد در سطح کشور دانست و گفت: در حوزه علوم زیستی کمتر مجموعهای وجود دارد که تا این اندازه بهویژه در مقطع تحصیلات تکمیلی به میدان عمل و مسائل واقعی کشور متصل باشد.
وی افزود: دانشجویان این دانشکده، برنامههای آموزشی و پژوهشی خود را بهطور کامل در پژوهشگاههای جهاددانشگاهی طی میکنند و با پروژههای واقعی و مسئلهمحور مواجه میشوند.
قانیان با اشاره به ظرفیتهای علمی جهاددانشگاهی اظهار کرد: بخش عمده رتبههای برتر پژوهشی جهاددانشگاهی مربوط به مراکز فعال در حوزه علوم زیستی است و همین ظرفیت موجب ارتقای جایگاه این دانشکده شده است.
وی افزود: اگرچه این دانشکده عضو هیئت علمی تماموقت ندارد، اما حدود ۱۰۰ نفر از اعضای هیئت علمی جهاددانشگاهی در حوزه علوم زیستی بهصورت جدی در برنامههای آموزشی و پژوهشی دانشکده مشارکت دارند.
وی برگزاری سمپوزیوم «از زیست تا فناوری» را پاسخی به ضرورت معرفی ظرفیتهای جهاددانشگاهی در حوزه علوم زیستی دانست و گفت: احساس میشد که یک برنامه متمرکز برای معرفی دستاوردها و توانمندیهای واحدهای فعال جهاددانشگاهی در این حوزه لازم است و این سمپوزیوم با همین هدف طراحی شد.
پیوند دانشگاه با نیازهای واقعی کشور
در این رویداد، دکتر محدثه عبدالوهاب، دبیر علمی و اجرایی سمپوزیوم، ماموریت جهاددانشگاهی در حوزه زیستفناوری را پیوند موثر میان دانش دانشگاهی، نیازهای واقعی کشور و تجاریسازی فناوریها عنوان کرد.
وی توسعه پژوهشهای مسئلهمحور، تولید فناوری، تبدیل علم به محصول، کاهش وابستگی فناورانه، شبکهسازی میان صنعت و حاکمیت و تربیت نیروی انسانی فناور را از محورهای اصلی این ماموریت برشمرد.
عبدالوهاب با اشاره به نقش زیستفناوری بهعنوان یکی از فناوریهای پیشران قرن، گفت: این حوزه مرزهای علم و صنعت را درنوردیده و به یکی از ارکان تحول در سلامت، کشاورزی، محیط زیست و توسعه پایدار تبدیل شده است.
وی هدف از برگزاری این سمپوزیوم را آشنایی با زیرساختها و پیشرفتهای زیستفناوری کشور، معرفی مسیر آینده تحقیقات و بررسی چگونگی تبدیل ایدههای نو به کاربردهای فناورانه عنوان کرد.
ضرورت بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین
همچنین در این مراسم پرفسور اردشیر قوامزاده، عضو هیئت علمی افتخاری پژوهشگاه ملی سرطان با انتقاد به بودجه پژوهشی کشور گفت: سیستم و نظام کشور باید بودجه منظمتر و بالاتری داشته باشد. همچنین باید از تکنولوژیهای نوین مانند ژن درمانی، سلول درمانی برای درمان بیماریها بهره بگیرد و با صنعتی سازی و تولید داروهای ارزشمند جان هزاران بیمار را نجات دهد.
گزارش: فرزانه صدقی