جای ایران در بین بازیگران AI خالی است
ابزار جهانی هوش مصنوعی Vibrancy دانشگاه استنفور در تازهترین رتبهبندی خود، برترین کشورهای دنیا را در رقابت بر سر هوش مصنوعی مورد ارزیابی قرار داده است.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس به نقل از دانشگاه استنفورد، ابزار جهانی هوش مصنوعی Vibrancy دانشگاه استنفورد به تازگی با جمعآوری دهها شاخص، از عملکرد هوش مصنوعی گرفته تا خروجی پژوهشها و سرمایهگذاری روی جذب استعدادها و چارچوبهای حکمرانی به رتبهبندی برترین کشورهای فعال در این حوزه از فناوری پرداخته است.
ابزار جهانی هوش مصنوعی Vibrancy دانشگاه استنفورد، یک داشبورد جامع طراحی شده برای ارزیابی و مقایسه عملکرد اکوسیستم هوش مصنوعی کشورهاست. در این داشبورد، به جای تمرکز روی یک شاخص واحد، از 42 شاخص در 8 رکن شامل پژوهش، رقابت اقتصادی، ساختار، سیاست و حکمرانی و نظرات عمومی و جمعی برای ارزیابیها و ردهبندیها استفاده میشود.
این ترکیب نشان میدهد که نوآوری و استعداد در چه نقاطی متمرکزاند و چه نقاطی شکافهایی در حال ایجاد است. این رویکرد اساسا چندبعدی است به طوری که معیارهای سنتی را مانند خروجی R&D با مشارکت سیاسی و پذیرش مسئولانه هوش مصنوعی ترکیب کرده و مورد ارزیابی قرار میدهد.
آمریکا، باز هم صدرنشین شد
در این رتبهبندی، آمریکا با حاشیه سود قابلتوجه و اختلاف زیادی نسبت به سایر کشورها در صدر قرار گرفته و چین با پژوهش قوی و فعالیت بالایی که در حوزه پتنت در اختیار دارد، در رده دوم جدول قرار گرفته است. همچنین، هند با توجه به رشد بسیار سریعی که در اکوسیستم فناوری خود پیدا کرده، و نیز به دلیل دربرداشتن منبع غنی از استعدادها، در رده سومین کشور برتر جهان در حوزه هوش مصنوعی جا خوش کرده است.
جایگاه سومی هند نیز در این میان، بیانگر توسعه بنیان استعدادهای هوش مصنوعی و ایجاد یک اکوسیستم دیجیتال قدرتمند در این کشور است؛ اگرچه این کشور هنوز هم با چالشهایی در زمینه مقیاسبندی زیرساخت تا همگامی رهبران جهانی روبروست.
بازیگران نوظهور عرصه AI
اگر به کشورهای رتبههای بعدی نگاهی بیاندازیم، شاید کشورهای به ظاهر کوچکتری باشند اما غالبا کشورهای ثروتمندی را تشکیل میدهند که نسبت به ابعادی که دارند، عملکرد خوبی در زمینه هوش مصنوعی در این سالها از خود نشان دادهاند.
کشورهایی ماند سنگاپور و انگلیس از چارچوبهای سیاستی مرتبط، سرمایه قدرتمند انسانی و بخشهای فناورانه پویا بهره میبرند. این عوامل به آنها کمک میکند تا در چشمانداز رقابت جهانی بتوانند خود را دوشادوش رهبران هوش مصنوعی نگه دارند.
به گزارش سیناپرس، اقتصادهایی چون کرهجنوبی، انگلیس، سنگاپور و اسپانیا نیز در کنار کسب نمره بالا، چگونگی تنوع استراتژیهای ملی را برجسته کرده و به ترتیب در ردههای چهارم تا ششم قرار گرفتهاند. به عنوان مثال، رویکرد سندباکس نظارتی سنگاپور یا پذیرش هوش مصنوعی از سوی بخش دولتی به پیشرفت روبه جلوی این فناوری حتی در کشورهایی با اقتصاد کوچکتر هم کمک میکند.
فاصله چین با آمریکا کمتر میشود
آمریکا به دلیل غالب بودن سرمایهگذاری خصوصی، پژوهشهای آکادمیک و فعالیت استارتاپهای هوش مصنوعی در این ارزیابی، به عنوان برترین کشور فعال در حوزه هوش مصنوعی شناخته شده است. غولهای فناوری بومی و مؤسسات پژوهشی پرکار سهم چشمگیری از نوآوریهای جهانی در حوزه هوش مصنوعی دارند.
در ادامه، چین هم با رشد سریع خود، این روند را در مقالات هوش مصنوعی، ثبت اختراعات و توسعه فناوریهای هوش مصنوعی در مقیاس بالا در صنایع دنبال میکند. به رغم این که چین در برخی حوزهها دنبالهروی آمریکاست، اما در سالهای اخیر توانسته فاصله خود را در توسعه مدلهای هوش مصنوعی و خروجی مقالات با آمریکا کمتر کند.
امارات، جزء 10 کشور برتر
به فهرست 30 کشور برتر دنیا که نگاه کنید، بیشتر قریب به اتفاق آنها را علاوه بر آمریکا، کشورهای اروپایی و تعدادی از کشورهای شرق آسیایی تشکیل میدهند. در این میان، امارات متحده عربی در میان 10 کشور برتر فعال در هوش مصنوعی رده هشتم را از آن خود کرده است.
به گزارش سیناپرس، امارات چند سالی است برای عقب نیافتادن در این چرخه، استراتژی خاصی را برای توسعه هوش مصنوعی در نظر گرفته است که از سال 2017 اجرایی شده است. هدفگذاری امارات با اجرای این استراتژی، تبدیل شدن به رهبر جهانی در حوزه هوش مصنوعی تا سال 2031 است. این برنامهریزیها تا جایی پیش رفت که امارات در ماههای گذشته نخستین مرکز هوش مصنوعی را در این کشور راهاندازی کرد.
عربستان، پدیده این روزهای علم و فناوری
از چند سال اخیر، عربستان سعودی در حوزه تولید علم نسبت به کشورهای منطقه پیش افتاد و همین امر بهانهای شد تا به تازگی وارد حوزه هوش مصنوعی شود و سرمایهگذاریهای عظیمی را در پیش افتادن در این حوزه انجام دهد. در این ردهبندی، عربستان در رده نوزدهم قرار گرفته است.
عربستان ثروت نفتی خود را صرف جاهطلبیهای عظیم هوش مصنوعی خود میکند. ابزار اصلی سرمایهگذاری آن، یک شرکت داخلی موسوم به Humain است که در حال ساخت مجموعهای کامل از مراکز داده، قابلیتهای ابری، مدلهای زبانی بزرگ و برنامههای کاربردی است. این شرکت در حال ساخت مراکز داده، قابلیتهای ابری، مدلهای زبانی بزرگ و کاربردی است.
ایران و برنامههایی که در حد حرف میمانند
از سالهای اخیر، هوش مصنوعی در دنیا با سرعتی غیرقابل تصور در حال توسعه است و هر از گاهی خبری غافلکننده از توسعه کدلهای مختلف هوش مصنوعی در یک کشور منتشر میشود و همین امر، بازار این روزهای هوش مصنوعی را داغتر کرده است.
به گزارش سیناپرس، در بحبوحه رقابت داغ رهبران فناوری دنیا بر سر هوش مصنوعی، ایران جزء کشورهایی است که از گردونه عقب افتاده و حالا همه فعالان عرصه فناوری تلاش میکنند تا بتوانند فرصت از دست رفته را برگردانند و سهمی از این بازار نوظهور فناورانه در دنیا از آن خود کنند.
طبق برنامهریزیهایی که از سال گذشته در نهادهای دولتی از جمله معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری صورت گرفته، فراخوانهایی مبنی بر توسعه هوش مصنوعی بومی و کاربرد آن در ارگانهای دولتی و وزارتخانهها در دستور کار قرار گرفت. تاکنون هم فراخوانهای متعددی برای وزارتخانهها، دانشگاهها و شرکتهای دانشبنیان فرستاده شده و جلساتی هم تشکیل شده تا به این بهانه دادههای وزارتخانههای دولتی به هوش مصنوعی متصل شوند.
اما به نظر میرسد به رغم تلاشهایی که برای ایجاد سکوی هوش مصنوعی در داخل کشور انجام میشود، عملا اقدام خاصی در راستای عملیاتی کردن این مهم صورت نگرفته و در ظاهر همه چیز در حد حرف باقی مانده است. این در حالی است که کشورهای دنیا با جدیت بالایی برنامههای خود را دنبال میکنند تا بتوانند در رقابت با یکدیگر جلو بیافتند.
شاید یکی از موانعی که بر سر راه پیشرفت هوش مصنوعی در ایران وجود دارد، پررنگ نبودن نقش سرمایهگذاران بخش خصوصی در این میان باشد؛ در صورتی که بیشتر کشورهای برتر این حوزه، به لطف سرمایهگذاری بخش خصوصی رونق یافتند. درواقع، در توسعه فناوری در کشور، تا زمانی که عناصر دولتی کار را در دست گرفته باشند، ظهور فناوری و هوش مصنوعی آن گونه که باید، اتفاق نخواهد افتاد.
گزارش: ندا اظهری
