دانلد ترامپ رییس‌جمهور جنجالی ایالات‌متحده در شرایطی دشوار و درحالی‌که با بحران‌های بزرگ داخلی و بین‌المللی روبه‌رو است و در شرایطی که بازتاب‌های نخستین سفر بین‌المللی‌اش چندان مطابق میلش نبوده و درون ایالات‌متحده نیز کمیته‌ای در مجلسان و همچنین دادستانی ویژه در حال تحقیق از او و اعضا کارزار انتخاباتی او مبنی بر احتمال تبانی با روسیه در جریان انتخابات است، از طریق رسانه محبوبش، توییتر، اعلام کرده است به‌زودی نظرش را درباره یکی از چالش‌برانگیزترین وعده‌های انتخاباتی‌اش اعلام خواهد کرد.
ترامپ در دوران کارزارهای ریاست جمهوری خود با دروغ خواندن و توطئه دانستن ایده گرمایش زمین و تغییرات اقلیم، وعده داده بود با ورود به کاخ سفید از این تعهد جهانی که به گفته او رشد اقتصادی آمریکا را هدف گرفته است خارج شود.
این موضوع نگرانی‌های وسیعی را در بین فعالان محیط زیستی و جامعه جهانی به وجود آورد.
توافق پاریس حاصل سال‌ها تلاش سیاستمدار و دانشمندان برای رسیدن به راه‌حلی حداقلی در مقابله با موضوعی تلقی می‌شود که از آن به بزرگ‌ترین چالش پیش روی بشر معاصر نام‌برده می‌شود.
توافق پاریس در دسامبر سال 2015 پس از سال‌های طولانی بحث و بررسی و پس از مذاکراتی فشرده به نتیجه رسید و 190 کشور جهان آن را امضا کردند.
مطابق این توافق کشورهای جهان متعهد شده‌اند تا اجازه ندهند دمای میانگین سیاره زمین نسبت به دمای میانگین سال 1800 (پیش از آغاز مداخله انسان و افزایش گازهای گلخانه‌ای مرتبط با فعالیت‌های صنعتی) بیش از دو درجه سانتی‌گراد گرم شود. این در حالی است که تا همین‌الان هم این دمای میانگین در حدود یک درجه افزایش یافته است.
بسیاری از متخصصان اقلیم معتقدند اگرچه این عملیترین توافق ممکن بوده است اما حتی همین عدد دو درجه نیز ممکن است اثرات پیش‌بینی‌ناپذیری برای اقلیم ما به همراه داشته باشد.
درحالی‌که بحث بر سر وقوع تغییرات اقلیم و گرمایش جهانی دیگر از مرحله بحث‌های علمی گذشته و واقعیتی مستند به شمار می‌رود اما ترامپ در دوران تبلیغات انتخاباتی‌اش بارها آن را توطئه‌ای علیه آمریکا دانسته بود که با محوریت چینی‌ها در حال رخ دادنم است و وعده داده بود از این توافق خارج شود.
وعده خروج از پیمان پاریس ترامپ نگرانی‌های بسیاری را در درون و خارج از ایالات‌متحده ایجاد کرد.
در فضای بین‌المللی توافق پاریس یکی از معدود توافق‌های جهانی است و تنها سند موردتوافق عمومی برای مبارزه با گرمایش زمین و مواجهه با آثار زیان‌بار آن به شمار می‌رود. دشواری رسیدن به چنین توافقی به این موضوع بازمی‌گشت که کشورهایی با توان اقتصادی مختلف، برای تحقق اهداف این سند باید دست به تصمیم‌هایی می‌زدند که ممکن بود در کوتاه‌مدت بر روند توسعه اقتصادی آن‌ها تأثیر منتفی بگذارد. از یک‌سو کشورهای درحال‌توسعه معتقد بودند این روند باعث کاهش رشد اقتصادی و توسعه آن‌ها خواهد شد و از سوی دیگر کشورهای توسعه‌یافته نیازمند سرمایه‌گذاری‌هایی برای اصلاح فرآیندها و مسیرهای موجود بودند.
درنهایت در تعادلی شکننده توافق پاریس به دست آمد. همه کشورهای جهان ازجمله ایالات‌متحده متعهد به اجرای این توافق شده‌اند و تنها دو کشور یعنی سوریه و نیکاراگوئه از پذیرفتن آن سرباز زده‌اند. خروج آمریکا از این پیمان و پیوستن و کمپ دو کشور دیگر ممکن است بنیادهای این توافق را دچار لرزش بزرگی کند. به‌خصوص اینکه ایالات‌متحده دومین کشور بزرگ تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است که عامل اصلی پدیده گلخانه‌ای و گرمایش زمین به شمار می‌روند و 18 درصد کل انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان از سوی این کشور صورت می‌گیرد.
نگرانی‌هایی جدی وجود داشت و دارد که با خروج آمریکا برخی از دیگر کشورها به‌خصوص چین و آلاینده‌های بزرگ دیگر نیز از این توافق خارج شوند و توافق عملاً از دست برود.
آلمان و ایتالیا به‌طورجدی نسبت به خروج آمریکا از این توافق هشدار داده‌اند و کشورهایی همچون کانادا و اروپای غربی بر رعایت تعهد خود در صورت خروج آمریکا وعده داده‌اند. حتی چین نیز وعده داده است فارغ از تصمیم آمریکا به توافق پایبند خواهد ماند اما این‌ها مسائلی است که در حوزه عملی ممکن است با چالش‌های جدی مواجه شود.
شاید به همین دلیل بود که وقتی ترامپ به ریاست جمهوری رسید برخی از منتقدان جدی او از ال گور معاون سابق رییس‌جمهوری آمریکا و یکی از معماران توافق پاتریس تا فعالان زیست‌محیطی نظیر لئوناردو دی کاپریو عازم برج ترامپ شدند تا از او بخواهند این مورد از وعده‌های خود را اجرایی نکند. همین هفته گذشته پاپ فرانسیس در ملاقات با ترامپ از او خواسته بود به این موضوع توجه جدی کند و حتی در تبادل هدایا، یکی از نوشته‌های اخیر خود درباره وظیفه انسان در مقابله با گرمایش زمین را به ترامپ داده بود؛ اما به نظر نمی‌رسد توصیه‌های اخلاق مدار پاپ نیز تأثیری در ترامپ گذاشته باشد.
موضوع جدایی از توافق پاریس یکی از بحران‌های درونی کاخ سفید را نیز به وجود آورده است. گزارش واشنگتن‌پست خبر از آن دارد که درون کاخ سفید و در میان مشاوران ارشد ترامپ اختلاف‌نظری جدی دراین‌باره شکل‌گرفته است از یک‌سو اسکات پریوس، وزیر محیط‌زیست و از مخالفان جدی قوانین زیست‌محیطی و استیو بَنِن، مشاور ارشد ترامپ از مدافعان جدی خروج از این توافق هستند. در سوی دیگر ایوانکا ترامپ، دختر وی و مشاور ارشد او، رکس تلرسون وزیر امور خارجه (که پیش‌تر ریاست شرکت نفتی اکسون موبیل را بر عهده داشته است) و ژنرال جیمز متیس، وزیر دفاع ترامپ معتقدند آمریکا باید در این تعهد باقی بماند و اگر هم قصد تغییر اجرای آن را دارد درون فضایی که این توافق عرضه کرده تصمیم‌های خود را پیش ببرد.
از سوی دیگر بر خی از ایالت‌ها و شرکت‌های بزرگ اعلام کرده‌اند سعی می‌کنند فارغ از تعهد دولت فدرال مفاد قوانین پاریس را اجرایی کنند.
حالا به نظر می‌رسد ترامپ آماده می‌شود تا تصمیم خود را اعلام کند. تصمیم که گزارش‌ها نشان می‌دهد تا این لحظه متمایل به خروج از این پیمان است.
حالا دانلد ترامپ، تاجری ناآشنا با قوانین دنیای سیاست و علم که به‌واسطه شعارهای تند خود و به لطف کالج انتخاباتی آمریکا و علی‌رغم واگذاری آرای مردمی به رقیبش به کاخ سفید رسیده است، در روزهایی که متحدان خارجی آمریکا از ادامه رهبری این کشور ابراز نگرانی کرده و در داخل آمریکا او مواجه با تحقیقاتی است که ممکن است پایانی تراژیک و زودهنگام برای ریاست جمهوری‌اش رقم بزند، در آستانه تصمیمی قرار دارد که می‌تواند آینده ما روی زمین را درخطر قرار دهد.
—
پوریا ناظمی
No tags for this post.