ژن درمانی (gene therapy) که شامل اضافه کردن ژن های اضافی به سلول ها است، نخستین بار در سال 1990 برای درمان مورد استفاده قرار گرفت، اما این روش عمدتا برای درمان اختلالات ژنتیکی نادر مفید است.
در مقابل، روش ویرایش ژن (gene-editing) شامل ایجاد تغییر در ژن های موجود درون سلول ها است که می تواند در درمان طیف گسترده تری از بیماری ها، از عفونت اچ آی وی تا کلسترول خون بالا، مورد استفاده قرار بگیرد.
نخستین آزمایش ویرایش ژن در انسان سال 2009 آغاز شد و پزشکان اقدام به برداشتن سلول های ایمنی از بدن مبتلایان به اچ آی وی، غیر فعال کردن ژن برای گیرنده CCR5 و بازگرداندن سلول های مقاوم در برابر اچ آی وی به بدن کردند.
پیشرفت های بعدی در زمینه ویرایش ژن کند بودند، زیرا توسعه یک روش برای هدف قرار دادن هر توالی خاص بسیار پرهزینه و زمان بر بود؛ اما در سال 2012 شرایط با توسعه روش ویرایش ژن کریسپر (CRISPER) تغییر کرد.
ویرایش ژن کریسپر
تناوب های کوتاه پالیندروم فاصله دار منظم خوشه ای به اختصار کریسپر (CRISPER) گفته می شود. این روش انقلابی ویرایش ژن، نسبتا ارزان بوده و هدف قرار دادن اغلب توالی ها را امکانپذیر می کند.
نخستین آزمایش بالینی ویرایش ژن کریسپر در بیمارستان West China چین در اکتبر 2016 آغاز شد و پزشکان اقدام به برداشتن سلول های ایمنی از خون یک بیمار مبتلا به سرطان ریه کردند؛ از روش کریسپر برای غیرفعالسازی ژنی موسوم به PD-1 و بازگرداندن سلول ها به بدن استفاده شد.
در ادامه آزمایش های مختلف در سراسر جهان، بزودی 20 آزمایش ویرایش ژن در چین آغاز می شود. یکی از این آزمایش ها شامل نخستین تلاش برای ویرایش ژن درون بدن انسان است.
این مطالعه از ماه ژوئیه (تیر ماه) در بیمارستان First Affiliated دانشگاه سون یات- سن چین آغاز می شود. در این آزمایش، به جای ویرایش سلول ها خارج از بدن، یک ژل حاوی دی ان ای برای ویرایش ژن کریسپر رمزگذاری می شود. در این روش، سلول های طبیعی دست نخورده باقی می مانند، اما در سلول های آلوده به HIV، ژن های ویروسی نابود شده و از تبدیل شدن آنها به سلول های سرطانی جلوگیری می شود.
هدف از این آزمایش، پیشگیری از سرطان دهانه رحم از طریق استفاده از کریسپر برای هدف قرار دادن و نابود کردن ژن های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که باعث رشد تومور می شود.
مترجم: معصومه سوهانی
منبع: newscientist
No tags for this post.